Voor velen is de jaarwisseling hét hoogtepunt van de feestdagen. Toch ziet Karlijn Breure (39) hier elk jaar tegenop. Haar zoon Milan (15) werd drie jaar geleden slachtoffer van een vuurwerkongeluk.
Karlijn en plastisch chirurg in het OLVG Annekatrien van de Kar vertellen LINDA. over de gevaren van vuurwerk.
Drie jaar geleden viert Karlijn haar verjaardag. Haar toentertijd twaalfjarige zoon Milan steekt vuurwerk af om aan zijn nichten te laten zien. “Mijn zoon wilde een beetje stoer doen voor hen. Toen Milan om mijn toestemming vroeg, zei ik in eerste instantie nee. Later stemde ik toch in met zijn idee, omdat het ‘slechts’ kindervuurwerk was. Hij mocht even voor de deur iets afsteken, zodat ik hem via het keukenraam in de gaten kon houden.”
Plotseling hoort Karlijn keihard gegil. “Ik vloog naar buiten en daar stond mijn zoon met zijn broek op zijn knieën. Er was vuurwerk ontploft in zijn zak en hierdoor was zijn broek in brand gevlogen. Deze had hij direct naar beneden getrokken en uiteraard was hij ontzettend in paniek. Toen heb ik 112 gebeld en heb ik Milan samen met mijn vader naar boven getild, om hem onder een lauwwarme douche te zetten ter verkoeling. Ik weet nog dat ik in eerste instantie dacht dat de schade meeviel. Ik zag wat zwarte, afgebladderde vellen, maar ik had het veel erger verwacht.”
Buurt rouwt om door vuurwerk omgekomen Jack (14): 'Ik zei nog, voorzichtig jongen'
Eenmaal aangekomen in het Rotterdamse Brandwondencentrum blijkt de huid van Milan ernstig beschadigd. “De artsen moesten de vellen verwijderen en toen zag ik pas hoe erg zijn huid eraan toe was. Het bleek dat het ging om tweede- en derdegraads brandwonden. Tweedegraads brandwonden kunnen zichzelf vaak nog herstellen, maar in het geval van derdegraads lukt dit niet. Deze wonden moesten verholpen worden door een huidtransplantatie.”
Het zijn zware dagen voor Karlijn en Milan. Ze verblijven maar liefst drie weken in het brandwondencentrum. “Ik geloof dat we één dag thuis geweest zijn”, zegt Karlijn. “Helaas ontstonden er toen direct weer infecties en kreeg Milan zeer hoge koorts. Het herstel verliep dus zeker niet gemakkelijk. Het feit dat Milan niet kan eten als hij stress heeft, hielp ook zeker niet mee. Om brandwonden te kunnen herstellen moet je veel eiwitten binnenkrijgen, maar dat weigerde hij. Ook wilde Milan zijn medicijnen niet innemen. Het was vreselijk voor mij als moeder. Je ziet hoeveel pijn je kind heeft, maar je kunt niks doen. Uiteindelijk kon de medicatie gelukkig via een infuus toegediend worden.”
Het vuurwerkongeluk van Milan ontstond door wondertollen. Dit valt onder categorie één vuurwerk. Karlijn: “Hij stak wat aan en dit gaf een vonk. Deze vonk kwam dicht bij de andere tollen die in zijn broekzak zaten. Hierdoor ging al het vuurwerk gelijktijdig af.” Plastisch chirurg Annekatrien van de Kar ziet ongelukken veroorzaakt door allerlei soorten vuurwerk voorbijkomen. “Voorbeelden hiervan zijn Shells en Cobra 6. Ook vuurpijlen veroorzaken veel letsel. Deze zijn sinds dit jaar verboden. De hoeveelheid letsel door illegaal vuurwerk is toegenomen, maar de regelgeving is ook veranderd.”
Van de Kar ziet dit jaar weer veel letsel bij jonge mensen. “Het zijn bijna altijd mannen en ongeveer de helft hiervan is jonger dan achttien, ook dit jaar. Als plastisch chirurg behandelen we vaak ernstig letsel aan de handen en in het aangezicht. De vuurwerkongelukken komen vaak door stommiteiten. Denk hierbij aan het nogmaals afsteken van vuurwerk dat niet is afgegaan, iets oppakken van straat, vanuit de hand afsteken of met je hoofd boven het vuurwerk hangen.”
Dominique (25) werd geraakt door vuurwerk: 'Je zag het vlees onder mijn huid'
De piek aan slachtoffers ligt volgens Van de Kar tussen 31 december en 1 januari. “Toch zijn er het hele jaar door vuurwerkongelukken, maar dit gebeurt meer sporadisch. De stijging zien we vaak vanaf half december. Deze duurt tot ongeveer de eerste week van januari.”
Tijdens hun verblijf in het brandwondencentrum gaat de mentale gezondheid van Milan achteruit. “Hij blokkeerde volledig”, vertelt Karlijn. “Hij wilde niet drinken, want dan moest hij bewegen als hij naar het toilet wilde gaan. Zijn angsten waren zo erg dat ik tijdens ons verblijf in het centrum vroeg om een psycholoog die hem kon helpen. Helaas weigerde hij dit gesprek aan te gaan. Uiteindelijk kwam hij een aantal weken na zijn opname toch tot een breekpunt. Hij vertelde me dat hij gevoelens van schaamte en schuld had. Zelf vond ik het mentaal ook erg zwaar. Ik moest mijn dochter lang missen en tot op de dag van vandaag vindt Milan vuurwerk afsteken leuk. Hierdoor kijk ik al vanaf begin december op tegen de jaarwisseling.”
Na zijn huidtransplantatie gaat Milan weer eten, drinken en bewegen en neemt hij zijn medicijnen. “De artsen hadden hem beloofd dat hij naar huis mocht zodra hij kon lopen. Deze motivatie gooide het roer om”, zegt Karlijn. Volgens Van de Kar kampen vuurwerkslachtoffers vaker na het ongeval met mentale klachten. “Vaak zijn zowel de kinderen als de ouders in shock. Ook na verloop van tijd kunnen psychische problemen aanhouden. Zo gaan sommigen uit het niets bedplassen en hebben anderen extreme nachtmerries.”
Van de Kar zou vuurwerk het liefst volledig verbieden in Nederland. “Ik spreek namens onze hele beroepsvereniging als ik zeg dat het verboden moet worden. Vuurwerk zorgt simpelweg voor te veel onnodige slachtoffers. De maatregelen die momenteel per gemeente gelden, zijn in mijn optiek niet zinvol. Je mag het nu niet in elke gemeente afsteken, maar je kunt het wel gewoon overal kopen. Als we de verkoop volledig verbieden, vergeten mensen uiteindelijk vanzelf dat dit elk jaar kon en mocht. Zo zal hopelijk het aantal slachtoffers in de loop der jaren afnemen.”
Ook Karlijn lijkt het afschaffen van vuurwerk de beste optie. “Zorg gewoon dat er per gemeente één leuke show is. Dit kan voorbereid en uitgevoerd worden door professionals. Organiseer daarna een leuk feest voor de jongeren en dan heeft iedereen een prettige jaarwisseling. Ik vind vuurwerk echt levensgevaarlijk. Mijn zoon probeer ik ook elk jaar weer mee te geven wat de gevaren zijn.”
Milan heeft nu nog steeds last van zijn brandwonden. “Ik denk dat hij nog een onverwerkt trauma heeft”, zegt Karlijn. “Hij vindt zelf van niet en praat niet graag met mensen over het voorval. Gelukkig stuurt hij mij, als hij dan écht weer wat moet afsteken, wel berichten of alles goed gaat. Zijn litteken is nog erg rood. Daarnaast kan Milan niet op zijn hurken zitten, dus niet alles is mooi hersteld. Mijn zoon loopt daarom niet graag in een korte broek.”
Ook Van de Kar heeft nare verwondingen gezien bij patiënten door vuurwerkongelukken. “Als je zo’n afgerukte hand op tafel ziet, dan schrik je ontzettend”, zegt Van de Kar. “Een spaghettipols aan een twaalfjarig lichaam is tevens de nachtmerrie van elke ouder. Ik wil mensen daarom meegeven om nooit met kinderen naar België te rijden om illegaal vuurwerk te halen. Het is echt waanzin en de gevaren worden zwaar onderschat. Blijf van illegaal vuurwerk af – wat mij betreft eigenlijk van ál het vuurwerk.”
Karlijn roept kinderen op om op elkaar te letten. “Zorg dat je op de hoogte bent van de gevaren. Tevens moeten ouders een grens aangeven. Zoek op z’n minst naar een acceptabele middenweg, want soms werkt volledig verbieden ook averechts.”
Alle ziekenhuizen staan achter vuurwerkverbod: 'Deze traditie kent een schaduwkant'
