Na meer dan acht jaar onderzoek ontdekte hoogleraar Eveline Crone een opmerkelijke ontwikkeling in het puberbrein: de zogenoemde ‘15-dip’. Daarmee doelt ze op het moment waarop jongeren tussen de 14 en 16 jaar oud negatiever over zichzelf denken.
De daling in positiviteit van het zelfbeeld is tijdens de ‘15-dip’ vooral te zien op het gebied van schoolvaardigheden.
“Ook op het domein van uiterlijk en sociale vaardigheden zien we een dip in hun positieve zelfbeeld”, vertelt Crone. “Op dat moment voelen pubers zich onzekerder en omschrijven ze hun zelfbeeld negatiever. Deze periode is voor tieners heel pittig.” De set aan onderzoeken laat zien dat tijdens de ‘15-dip’ de prefrontale cortex actiever is. Dat gedeelte van de hersenen is in staat om jezelf goed te leren kennen. “De dip kan dus zeker nut hebben”, legt Crone uit. “Het twijfelen aan jezelf helpt je uiteindelijk juist om jezelf te ontdekken. De hersenen van pubers zijn op dat moment daar goed op toegerust.”
Bron: Generatie Zelfvertrouwen
“Hoe het puberbrein zich door de jaren ontwikkelt, heeft een relatie met het gezin, vrienden, de maatschappij en online wereld waarin het kind opgroeit. Daarnaast is het biologisch bepaald dat in de transitie van kind naar adolescent het zelfbeeld van een puber flink op de proef wordt gesteld. Als we allemaal het positieve zelfbeeld uit onze kindertijd zouden behouden, dan zou dat niet gezond zijn. In de puberteit leer je dat negatieve gevoelens en eigenschappen bij het leven horen.”
Vanaf de puberteit wordt de mening van anderen, vooral die van vrienden, steeds belangrijker. “In die periode maken kinderen zich los van hun ouders, maar toch blijven ze de mening van hun ouders belangrijk vinden”, vertelt Crone. “De focus ligt echter meer op de mening van vrienden. Tegenwoordig bevinden de vrienden van pubers zich naast de echte wereld ook in de online wereld. Social media kan voor jongeren een steun zijn, maar tegelijkertijd ook een voedingsbodem voor zelftwijfel. Momenteel is er nog te weinig regulatie in de online wereld, waardoor er ook veel schimmige zaken gebeuren waar je als ouders geen zicht op hebt. Om onze jongeren beter te beschermen, moeten we hier als maatschappij alerter op zijn.”
Waarom 'Inside Out 2' meer is dan alleen een animatiefilm: 'Herkenbaar voor ouders én pubers'
“Je hebt een gezond zelfbeeld als je zowel de goede als slechte eigenschappen van jezelf accepteert”, legt Crone uit. “Die weg van acceptatie moeten pubers nog afleggen. Als ouder kun je je kind helpen om een gezond zelfbeeld te ontwikkelen en te behouden. Ik zie het zelfbeeld als een tuin: daar groeien zowel mooie bloemen als onkruid. Welke rol wil je als ouders spelen in de tuin van je puber? Wil je een perfecte schuur bouwen die bescherming biedt? Wil je een parasol uitklappen als het stortregent? Wil je al het onkruid weg wieden?”
“Wees de ouder waarvan de puber vrij mag groeien en bloeien in de tuin en zorg ervoor dat je kind bij je terecht kan als dat nodig is. Als moeder van twee pubers probeer ik regelmatig het gevoel van zelftwijfel te bespreken. Toon begrip en wuif hun gevoelens niet weg. Leg uit waar deze gevoelens van onzekerheid vandaan komen en hoe je hier ook weer uit kunt komen. Schuw niet om hulp in te schakelen als je je kind echt ziet worstelen. Een mentor, schoolpsycholoog of iemand anders in de directe omgeving kan een luisterend oor bieden.”
Kluun geeft puberadvies: 'Moet ik nu alle regels loslaten omwille van de lieve vrede hier in huis?'
