VORIG JAAR OP MIJN VERJAARDAG KREEG IK, na jaren geen contact, een appje van mijn dochter. Er stond één woord: ‘Gefeliciteerd’. Het was het mooiste cadeau dat ik in jaren had gekregen. Ik appte direct terug, hunkerend naar meer, maar het bleef als vanouds stil. Op dat soort dagen vind ik het altijd extra moeilijk. Als het Moederdag is, hoop ik van vroeg tot laat op een teken van leven, tegen beter weten in. In het begin bekeek ik dan maar de la vol frutsels en lieve briefjes van vroeger, met daarop in hanenpoten ‘je bent de allerliefste mama’. Maar daar ben ik mee gestopt, het deed te veel pijn. Het contrast met de Moederdagen van vroeger, hoe verwend ik werd door mijn kinderen. De verjaardagen die we vierden, waarvoor ik het hele huis versierde en de complete dag aan het bakken en koken was voor het feest. De kinderpartijtjes. Dat kan ze toch niet allemaal vergeten zijn?
Het is nu vijf jaar geleden dat mijn oudste kind, toen veertien jaar, besloot definitief bij haar vader te gaan wonen en mij uit haar leven wiste. Dat besluit kwam aan het einde van de eerste zomer sinds haar vader en ik waren gescheiden. Ik was met mijn zus en onze kinderen gaan kamperen, maar dat was uitgelopen op een ramp. Mijn dochter zocht continu ruzie, dwarsboomde elk uitstapje en initiatief en eiste onmogelijke dingen. In een wanhopige poging het toch nog gezellig te maken, organiseerde ik een barbecue, daar was ze altijd dol op geweest. Terwijl ik het vlees stond te marineren, hoorde ik haar voor het eerst in die vakantie lachen. Ze bleek haar vader aan de telefoon te hebben; samen overlegden ze hoe ze mij het beste konden treiteren. Dat bleek te zijn door die avond geen hap te eten. Ongeïnteresseerd en chagrijnig zat ze erbij. Ik had de hele vakantie op mijn tong gebeten om de vrede te bewaren, maar nu was ik het zat en sprak haar aan op haar gedrag. ‘Ik heb geen zin meer in jou, smerig kutwijf’, schreeuwde mijn dochter. ‘Ik ga naar papa toe.’ Ze pakte haar spullen en liep naar de receptie. Niet veel later reed mijn ex het terrein op.
Terwijl ze in zijn auto stapte, draaide ze zich voor de laatste keer naar me om. Ze grijnsde.
Mijn ex was een vakantieliefde geweest. Voor ik zelf had kunnen nadenken over de vraag of ik daar verder iets mee wilde, had hij zijn land al verlaten om bij mij in te trekken. Het samenwonen verliep niet direct gemakkelijk. Ik had moeite met zijn dominantie, net als mijn vriendinnen, die al snel niet meer langskwamen als hij thuis was. Tijdens een ruzie over iets kleins trok hij onze nieuw gekochte televisie van de muur en smeet die op de grond. In een flits zag ik zijn ouders, zijn vader, een agressieve man, en zijn moeder, een lieve, dienstbare vrouw die doodsbang was voor haar echtgenoot. Was dit de toekomst die ik wilde?

Maar ik liet me verblinden door zijn charme en intelligentie en het feit dat hij me overlaadde met cadeaus. Dus besloten we te trouwen en toen ik niet lang daarna zwanger bleek, waren we allebei dolgelukkig. Hij werkte veel, maar als hij thuis was, ontpopte hij zich tot een lieve vader. Ik was thuisblijfmoeder en zorgde ervoor dat alles in ons huishouden werd geregeld. We leefden in weelde: een prachtige villa, dure auto’s voor de deur en als ik jarig was, werd ik getrakteerd op een designertas of een nieuwe Rolex. Onze dochter had inmiddels gezelschap gekregen van een broertje en een paar jaar later, toen hij naar de lagere school ging, besloot ik mijn oude baan in het onderwijs weer op te pakken. Dat was als vanouds leuk. En gedurende het jaar werd ik ook nog eens stapelverliefd op een van mijn nieuwe collega’s.
Daar deed ik verder niets mee, de liefde was ook helemaal niet wederzijds, maar desalniettemin was het een eyeopener. Ik besefte dat er iets moest gebeuren als mijn man en ik erin wilden slagen om het samen te redden. Dus vertelde ik hem dat ik verliefd was geworden op een ander en in relatietherapie wilde. Daar heb ik nog steeds spijt van, want mijn man, die me tot dat moment had aanbeden, draaide totaal door.
Vanaf toen werd ik geconfronteerd met bedreigingen en scheldkanonnades, die vaak ook nog via de kinderen werden gespeeld. ‘Mama is verliefd op een ander’, ‘Mama houdt niet meer van mij’, ‘Mama is een hoer’, uur na uur, dag na dag. Hoezeer ik ook probeerde onze zoon en dochter erbuiten te houden, het was kansloos. Ik kon totaal niet tegen hem op.
De situatie werd onhoudbaar en omdat therapie onbespreekbaar bleef, besloot ik de scheiding in gang te zetten. Ook daar werd hij woedend over en hij liet me weten dat hij me alles zou afnemen wat me lief was. Dat ik al mijn materiële goederen moest inleveren, deed me niets. Maar toen begonnen de appjes van mijn dochter, verstuurd als ze bij haar vader was. ‘Je bent een smerige hoer en ik hoop dat je kanker krijgt’, dat soort teksten. Kwam ze weer bij mij, dan zei ze dezelfde soort dingen. ‘Papa heeft alles voor je gedaan.’ ‘Jij laat papa in de steek.’ ‘Je bent een vieze hoer.’ Ze ging steeds meer klinken als mijn ex-man. Soms voelde ik daardoor zelfs afkeer van haar.
Toch schakelde ik toen nog geen professionele hulp in. Dat deed ik pas nadat mijn ex in het buitenland met de kinderen naar een wapenwinkel was gegaan. Zo werd Veilig Thuis bij onze zaak betrokken, en vervolgens ook de politie, de kinderbescherming en tal van andere instanties. Er zijn dossiers volgeschreven, maar het heeft allemaal niks geholpen. Mijn ex is intelligent en mondig genoeg om iedereen onder tafel te praten. Wel leerde ik dat er een officieel woord bestond voor de situatie waarin ik was beland: ouderverstoting. Oftewel: dat de ene ouder er álles aan doet om de kinderen weg te houden bij de andere ouder. En mijn dochter keerde niet alleen mij de rug toe, maar ook de rest van mijn familie. Terwijl ze altijd heel close met hen was geweest.
Sindsdien is er geen dag voorbijgegaan dat mijn oudste niet in mijn gedachten was. Ik droom ’s nachts van haar en heb in mijn nieuwe huis één muur van onder tot boven volgehangen met foto’s uit de tijd dat allebei de kinderen nog in mijn leven waren. Al moet ik bekennen dat die herinneringen deels bezoedeld zijn door alles wat er is gebeurd. Daarom denk ik het liefst terug aan de tijd dat ze heel klein was. Zie ik weer die kleine knuistjes, haar gezichtje dat vol liefde en vertrouwen naar me opkeek.
En ik probeer mezelf er doorlopend aan te herinneren dat dit allemaal niet haar eigen keuze is geweest, maar dat ze beschadigd en gehersenspoeld is door haar vader. We hebben alle drie veel psychische schade opgelopen door de afgelopen jaren, mijn zoon en ik net zo goed. Zo heb ik een paniekstoornis en ben ik gediagnosticeerd met PTSS.
Mijn kind leeft nog, maar toch heb ik haar verloren. De hoop dat ze nog terugkomt, vervliegt elke dag een beetje meer. Maar afsluiten kan ik het niet, natuurlijk niet. Ze is mijn kínd. Dat het tot nu toe gelukt is mijn zoon bij me te houden, daar ben ik ongelofelijk dankbaar voor. Al gaat er geen dag voorbij zonder angst dat ook hij, onder druk van zijn vader, vertrekt. Mijn ex is bezig hem te indoctrineren. En hij zal niet rusten tot ook mijn zoon zich van me afkeert.”•

Dit verhaal verscheen eerder in LINDA. 213