Een foto op Instagram. Een vrouw zit iets voorovergebogen op de rand van een bed. Een hand rust liefkozend op de paar kleine rolletjes buik die boven haar onderbroek uit piepen.

Onder de foto is te lezen hoeveel moeite het de vrouw in kwestie heeft gekost om deze foto te plaatsen. Hoe onzeker ze lange tijd was over die rolletjes. Dat ze zich nooit mooi voelde. Maar dat ze nu beseft dat ze wel degelijk mooi is, precies zoals ze is. En dat alle andere vrouwen die worstelen met dezelfde onzekerheden óók mooi zijn, precies zoals ze zijn. Onder de tekst regent het reacties. Over hoe mooi ze is. Hoe brave ze is. Hoe inspirerend. Hartjes. Vlammetjes. #everybodyisbeautiful. Regenbogen en zonnestralen.

Allemaal beautiful

Iedereen die weleens een halve dag op Instagram of ander online platform heeft rondgehangen, heeft zo’n soort post voorbij zien komen. Ze maken deel uit van een nieuw soort beelden, een nieuw soort taal, een beweging, zo je wilt, waarmee ruimte wordt opgeëist voor alle manieren waarop wij als mensen uniek zijn. Dat gebeurt met posts die ironisch genoeg allemaal op elkaar lijken. Foto’s waarop zogenaamde imperfecties te zien zijn die in het begeleidende bericht uitgebreid worden omarmd en gevierd. Instagram vs. realityposts waarin een opgepoetste foto naast de zogenaamd ‘rauwe’ realiteit wordt gezet. Blijmoedige filmpjes waarin bloedmooie influencers laten zien dat zij ook striae/vetrolletjes/rimpels/cellulitis/whatever hebben (ja echt!)
Dat het heus heel normaal is. En móói bovendien.

Als vrouw, feminist en moeder van een dochter, zou ik deze ontwikkeling misschien juichend gade moeten slaan; verheugd dat het tot voor kort zo krappe keurslijf van het schoonheidsideaal eindelijk een béétje wordt opgerekt. Dat er langzaam maar zeker een wat bredere invulling ontstaat van het begrip ‘mooi’ en wat daaronder zou mogen vallen. Maar als ik eerlijk ben overvalt me vooral een diep gevoel van moedeloosheid, elke keer als ik Instagram open en die eindeloze stroom aan vrouwen voorbij zie trekken. Vrouwen die in hun vetrolletjes knijpen. Vrouwen die met hun vingers een hartje maken om een plekje met stretch marks op hun been.

Vrouwen die laten zien wat het verschil is tussen een bewerkte en een onbewerkte foto van hun gezicht. Allemaal vrouwen met gedachten, talenten, humor, ervaringen, dromen en god knows wat voor gedurfde, briljante of vernieuwende ideeën over de staat van de wereld en waar het allemaal naartoe moet. Vrouwen die zich genoodzaakt voelen om de plek die ze online vrijelijk voor zichzelf kunnen opeisen, vooral gebruiken om de spotlights te richten op de verpakking waarin ze door het leven gaan. Everybody’s beautiful schrijven ze. Iedereen is mooi. Ja, jij ook, beste volger/lezer/kijker/toeschouwer. Jij bent ook mooi. Mooi, precies zoals je bent. En het klinkt fijn en heerlijk en lekker inclusief, maar uiteindelijk legt het toch vooral één ding genadeloos bloot: hoe belangrijk het blijkbaar nog altijd is om als vrouw mooi te zijn, of mooi genoemd te worden.

Vetrolletjes knuffelen

Laat ik duidelijk zijn: ik minacht deze vrouwen in dit soort Instagram-posts niet. Ik sta ook niet boven ze. Sterker nog: ergens ben ik één van hen. Ik sta dan misschien niet mijn striae te strelen of mijn vetrolletjes te knuffelen op Instagram, maar er is een deel van mij dat meer met uiterlijk bezig is dan ik zou willen. Het is het deel dat het nodig vindt om op mijn 38ste nog twee jaar met een beugel te gaan lopen. Dat glamorous profielfoto’s laat maken. Dat geld uitgeeft aan futiele zaken als facial massage cups en anti-aging behandelingen. Dat ik eigenlijk pas na mijn dertigste ging waarderen wat ik in de spiegel zag en sindsdien vooral bang ben dat gevoel weer aan de vergankelijkheid te verliezen. Heus, dat deel van mij is al deze vrouwen die online eveybody is beautiful roepen dankbaar. Voor alles wat ze laten zien, doorbreken, dúrven, opschudden. Waarin mensen met lichamen die buiten de dominante norm vallen, op sociale media steeds meer ruimte opeisen.

Maar vergeef me als ik dit toch zie als spaarzame lichtpuntjes in een wereld die nog altijd geobsedeerd is met zeer specifieke normen voor ons uiterlijk. Een obsessie die bovendien eerder groter dan kleiner lijkt te worden. Kinderen groeien niet langer op met een boek vol onscherpe kiekjes van zichzelf en een mapje met awkward schoolfoto’s met scheefgeknipte pony’s en één missende voortand. Nee, schoolfoto’s worden tegenwoordig geretoucheerd. En nog voor kinderen goed en wel cheese kunnen zeggen, hebben ze al een duizelingwekkend aantal loepzuivere foto’s van zichzelf vanuit iedere denkbare hoek. Steeds meer smartphones komen nu standaard met een ‘oppoets-functie’. Maar er is ook een kant in mij die soms zou willen gillen: nee, hou alsjeblieft op. We zijn niet allemaal beautiful en we hóéven ook helemaal niet allemaal beautiful te zijn. Waar mooi zijn ooit een aangeboren zegen was voor een enkeling, een zeldzaam goed dat niet iedereen bezat en juist daarom gevierd en bewonderd mocht en worden mensen nu buitengesloten.

“Brede heupen en ronde billen ‘mogen’ tegenwoordig, maar dikke buiken dienen nog altijd verborgen te blijven. Afgetraind is prima, maar te mager is ongezond of ‘eng’. Slanke vrouwen met een paar vetrollen zijn dapper als ze over hun onzekerheden vertellen. Maar echt dikke vrouwen die hun lichaam accepteren en dat uitstralen, verguizen en veroordelen we. Knappe vrouwen die zogenaamd onflatteus op de foto gaan worden geprezen, maar vrouwen die werkelijk lelijk durven zijn, op een manier die niet gladgestreken of geregisseerd is, krijgen geen ladingen hartjes en likes. De realiteit is gewoon nog steeds dat vrouwen die qua uiterlijk binnen bepaalde normen vallen, meer waardering krijgen dan vrouwen die dat niet doen.”