Trigger warning: dit artikel gaat over seksueel misbruik.

Pieter Melsen

Pieter Melsen werkt als zedenrechercheur bij de politie Rotterdam. Hij is gespecialiseerd in het verhoren van kinderen tussen de vier en twaalf jaar die mogelijk het slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Dat heeft een andere verhooraanpak nodig dan bij volwassenen. “Mag je als kind bij de politie verschijnen om je verhaal te doen, komt daar spanning bij kijken. Veel kinderen kijken op tegen de politie. Stel je een suggestieve vraag, zoals: ‘Raakte hij je aan bij de billen?’, is het moeilijk voor een kind om de rechercheur te corrigeren. Kinderen moeten zich volledig vrij voelen om te vertellen wat er gebeurd is, zonder met de rechercheur mee te praten. Lukt dat, dan krijg je een betrouwbaar verhoor.”

Melsen licht toe: “We hechten veel waarde aan vrije verklaring. Kinderen weten vaak wel al waarom ze er zijn. We sturen ze niet, we nodigen uit om te praten. ‘Wat kom je me vandaag vertellen?’, vragen we. Daarna houden we de vragen neutraal en open, zoals: ‘Zou je me daar meer over kunnen vertellen?’ Het kind krijgt alle ruimte om een verklaring te geven zonder het gevoel te krijgen dat het ergens over móet praten.”

Verhoren

“Verhoren kunnen heel intens zijn”, zegt Melsen. “Het is keihard werken, je moet het op de juiste manier afnemen. Een kind moet zich prettig voelen in het gesprek. Zo’n verhoor duurt meestal maar een uurtje of anderhalf. Een kind heeft een kleiner concentratievermogen dan een volwassene. Het laatste wat je wil is dat ze vermoeid raken, gewenste antwoorden gaan geven of antwoorden als: ‘Ja, nou gewoon…'”

Zijn werk raakt hem iedere dag. “Het zijn schrijnende zaken die je tegenkomt. Maar als ik een kindje heb kunnen helpen dat een heel zwaar geheim bij zich draagt, dan is dat prachtig. We zien vaak dat ze huppelend en blij vertrekken. Het lucht zo ontzettend op om met iemand te praten. Daarom is dit het mooiste werk om te doen.”

Expert over schuld- en schaamtegevoelens na seksueel misbruik: 'Heel normaal om te voelen'Lees ook

Kinderboek

Samen met zedenrechercheur Wouter Vaessen heeft Melsen eerder een kinderboek uitgebracht. In Sam en het niet-leuke geheim worstelt een jongen met een vervelend geheim. En dat blijft maar groeien, omdat hij er niet over durft te praten. In dat boek wordt het geheim niet onthuld, zodat ieder kind zich in het boek kan herkennen.

Nu komt Melsen met Bicanic met het kinderboek Charlie: een boek over aanraken en aanzitten, dat bewust is toegespitst op seksueel misbruik. Melsen heeft ook de illustraties in het boek gemaakt. “We willen dat deze groep slachtoffers erkenning voelen. Op het onderwerp hangt zo’n groot taboe. Iva en ik willen dit een keer goed aankaarten. Hoe ziet het er echt uit? Nu maken mensen zichzelf weleens wijs dat het niet binnen de geliefde kring voorkomt, maar zo zit het niet. Gemiddeld maken twee kinderen per basisschoolklas seksueel misbruik mee. En dan te bedenken dat 85 procent van de plegers iemand is die het kind heel graag mag, dan is het probleem te groot om de waarheid niet onder ogen te komen. We houden een realistisch beeld voor wat seksueel misbruik inhoudt.”

Crowdsourcing

En het verhaal van Charlie is zeker realistisch. Melsen en Bicanic zijn mede door middel van crowdsourcing tot de inhoud van het boek gekomen. “Het is geschreven door twee specialisten, maar het is ontzettend belangrijk om mensen een stem te geven die dit zelf hebben meegemaakt.  We hebben een vragenlijst online gezet speciaal voor mensen die als kind seksueel misbruikt zijn. We stelden vragen als: waar dacht je aan op het moment dat je in bed lag na het misbruik? Hoe zorgde je ervoor dat mensen het niet wisten? Binnen 48 uur hadden 300 mensen het ingevuld. Die antwoorden hebben we verwerkt in het boek.”

Het boek heeft een QR-code waarmee je het boek kunt laten voorlezen. “Dat is handig voor kinderen met een visuele beperking en voor volwassenen die moeite hebben met het boek voor te lezen. We kunnen ons namelijk goed voorstellen dat het emotioneel is. Liedeke Pol is oud-voorleeskampioen van Nederland en gaf aan dat ze graag een bijdrage wilde leveren aan het boek. Zij heeft het boek ingesproken, zodat als ouders er moeite mee hebben, het toch in alle rust kan worden voorgelezen.”

Dít kun je doen als je te maken hebt gehad met seksueel geweld: 'Je hoeft het niet alleen te doen'Lees ook

Signalen

In het boek zie je goed hoe Charlie zich na het misbruik terugtrekt, stiller wordt en niet meer met zijn zusje speelt. Hoe kunnen ouders het herkennen als hun kind mogelijk misbruik heeft meegemaakt? “Het lastige met signalen is dat het ook op andere problematiek kan duiden”, benadrukt Melsen. “Sommige kinderen storten zich op school en willen zich zo normaal mogelijk gedragen en niet raar of vies gevonden worden. Daardoor kunnen de signalen heel verschillend zijn. Maar bedplassen, een kort lontje hebben en erg boos worden kan wijzen op misbruik – maar dus ook op andere problematiek.”

Bladzijdes uit het boek Charlie. Illustratie: Pieter Melsen.

“Wat we hopen is dat mensen in ieder geval de mógelijkheid overwegen dat er sprake zou kunnen zijn van misbruik. Durf eens te zien dat het seksueel misbruik veel vaker dichterbij huis voorkomt dan dat mensen zouden willen. Als ze daar alleen al over na kunnen denken, dan zijn we een stuk verder.”

Tips

Ook vinden ze het belangrijk om handvatten mee te geven aan ouders, leerkrachten of andere vertrouwenspersonen hoe ze kunnen reageren op het moment dat een kind met een onthulling komt. “Dat is natuurlijk fijn voor het kind, maar het is ook van belang dat het juridisch bruikbaar is. Zoals in het boek te zien is stelt Charlie’s moeder open vragen. Dat proberen we mee te geven. Word je geconfronteerd met een onthulling, probeer dan geen inhoudelijke vragen te stellen. Wat wil je nog meer vertellen? Zo wordt het een zuivere verklaring, die daarna bruikbaar is voor de politie.”

Hij adviseert: “Hou complimenten even achterwege. Wat stoer en knap dat je dit vertelt, voelt goed om te zeggen. Ik snap het als vader als geen ander. Maar er zijn kinderen die heel gevoelig zijn voor complimenten. Dan kunnen ze er mogelijk een schepje bovenop doen, om nog een compliment te krijgen. Daarmee vertroebel je de verklaring. Als je ziet dat een kind klaar is met vertellen, kan je afsluiten met: ik heb je goed gehoord, bedankt dat je het me hebt verteld. Ga maar weer lekker spelen. Dan kan jij het als ouder bespreken met een professional.”

Aangifte doen na seksueel geweld? Zo gaat dat in z'n werkLees ook

En dan? “Mijn allereerste advies is het Centrum Seksueel Geweld. Op de website staat heel duidelijk aangegeven wat er mogelijk is. De site geeft je een eerste portaal. Je kan bellen en in alle rust met een medewerker die er verstand van heeft bespreken wat je zou willen doen. Naar de politie kan een optie zijn.”

Erkenning

De laatste bladzijde van het boek eindigt met een belangrijke boodschap: ‘Misschien dat je in dit boek wat vaker kijkt, omdat Charlie een beetje op jou lijkt. En misschien denk je: dit boek gaat over mij. Weet dan dat Charlie niet raar, vies of stout is. Maar een lief kind, net als jij…’

Melsen en Bicanic hopen dat het kinderen en volwassenen helpt om (h)erkenning te creëeren en het gesprek aan te gaan.”Het geheim dat op een kindje weegt, is zo gigantisch zwaar. De geheimhouding kan nog zwaarder dan het misbruik zelf. Je weet als kind niet wat je ermee aan moet. Kinderen vinden zichzelf vies. De dader zegt vaak: ‘Als het uitkomt, moeten wij allebei naar de gevangenis, en dan worden mama en papa zo boos en verdrietig.’ Zie dan maar als zesjarig kind het verhaal te durven vertellen. Als mensen die dit is overkomen, jong of oud, vinden dat het verhaal van Charlie  preciés zo is beschreven zoals ze zich hebben gevoeld, dan ben ik tevreden.”

Charlie: een boek over aanraken en aanzitten is vanaf vandaag overal verkrijgbaar.

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Pieter Melsen (@pieter_melsen)

Heb jij seksueel geweld meegemaakt en wil je daarover praten? Centrum Seksueel Geweld biedt professionele hulp en is 24/7 bereikbaar via het telefoonnummer 0800 – 0188. Je kunt ook terecht bij Slachtofferhulp Nederland via 0900-0101. 

Deze zedenrechercheurs verhoren jonge kinderen: 'Valt gewicht van schoudertjes af'Lees ook