De psycholoog is toch iemand die het leven zelf helemaal heeft uitgevogeld? Mentaal ijzersterk in de schoenen staat? Dat idee heeft psychologe Karin van Maurik (31) ook. Totdat ze zelf vastloopt.
“Kan ik mijn vak ooit nog wel uitoefenen?”, vraagt ze zich in die tijd af.
“Drie jaar geleden liep ik vast. Ik was een beginnende GZ-psycholoog met een volle agenda. De verantwoordelijkheden voelden groot. Ik zag zo zeven á acht cliënten per dag en ik was net moeder geworden na een zware HG zwangerschap (extreme zwangerschapsmisselijkheid). Maar ik stond niet echt stil bij de impact die het had. Ik moest door. Hele dagen zat ik in mijn spreekkamer, collega’s sprak ik weinig. Ook zij waren druk, drukker, drukst. ’s Avonds rolde ik naar buiten en vroeg ik mezelf af hoe ik die dag weer was doorgekomen. Steeds vaker speelde de gedachte door mijn hoofd: wil ik dit nog wel?”
“De hoofdpijn kwam met de dag steeds een beetje eerder. Mijn oren begonnen te suizen en ik moest wel een paar keer met mijn ogen knipperen voordat ik scherp zag. De tegenzin op zondagavond werd steeds groter. Bij een cliënt had ik het allang zien aankomen, maar bij mezelf herkende ik de klachten niet. Ik was gewoon moe, net als iedere nieuwbakken moeder. Het werk was druk, net zoals voor al mijn collega’s. Dat ik niet in mijn hum was? Ik moest vast ongesteld worden.En zo bagatelliseerde ik mijn eigen klachten tot ik niet anders kon.”
Karin stort in tijdens een werkdag. “In een split second was het gebeurd, daar verbaasde ik me ook over. Ik had nog twee cliënten te zien. Ik voelde me verstikt en dacht: ik moet nú die spreekkamer uit. Ik deed die sessies wandelend, al was ik niet scherp meer.” Die middag meldt haar leidinggevende haar ziek. De psychologe is opgebrand. “Het duurde zes maanden voordat ik weer een beetje de oude was.”
De burn-out voelt als een enorm taboe. “Ik dacht: als psycholoog mag zoiets je niet overkomen. Dat kan ik me niet permitteren. Als iemand signalen moet herkennen, ben ik het wel. Het is niet voor niets mijn vak. Dat ik toch uitviel, vond ik lastig te verkroppen. Het voelde alsof ik mijn cliënten in de steek liet. En mijn collega’s. Ik dacht: lekker dan, door mij hebben zij het nóg drukker. Het tastte ook mijn geloofwaardigheid aan. Ik voelde heel sterk dat ik door de mand was gevallen, dat ik niet geschikt was als psycholoog.”
Ze komt zelf op de sofa terecht. “Dat vond ik best spannend. Ik koos ervoor terug te gaan naar de setting waarin ik zelf was vastgelopen. Het was confronterend om ineens aan de andere kant van de tafel te zitten, om ineens geen hulpverlener maar cliënt te zijn.” Toch brengt de therapie Karin veel inzichten. “Focus op zichzelf vinden veel psychologen lastig, ik ook. Ik wilde zo graag anderen helpen, dat ik de balans kwijtraakte. Ik wilde beschikbaar zijn en geen bal laten vallen. Daarbij zag ik zóveel cliënten, hoorde zóveel verhalen. Die waren soms heel heftig, maar in het schema was er geen ademruimte om dit te kunnen verwerken of los te laten. Ik realiseerde me dat wanneer ik dit werk goed wilde doen, ik ook goed voor mezelf moest zorgen.”
Eenmaal opgekrabbeld zet ze een praktijk op voor ‘soortgenoten’. “Dat miste ik. Als psycholoog bied je een veilige plek waar de ander het vertrouwen voelt om te groeien en zichzelf te zijn. Deze plek hoorde er ook voor psychologen te zijn, maar die was er niet. Natuurlijk kun je spuien bij collega’s of een leidinggevende, maar uiteindelijk moet de organisatie overeind blijven en er geld verdiend worden. Het gaat altijd over efficiëntie en dat schuurt. Tijdens mijn proces leerde ik hoe belangrijk het is om alles te kunnen zeggen zonder dat dit consequenties heeft. In mijn onderneming merk ik ook hoeveel behoefte hieraan is, de aanmeldingen blijven maar binnenkomen.” Toch is Karin tegenwoordig zelden té druk. “Ik zie maximaal twee klanten per dag en heb in geen tijden meer een spreekkamer van binnen gezien. Ik werk alleen nog maar buiten in de natuur.”
Dat is ook voor haar klanten een verademing. “Zij lopen tegen precies dezelfde dingen aan als ik. Ook zij moeten een drempel over, voelen schaamte of vinden het lastig ineens de hulpvrager te zijn. Toch werkt het erg goed: doordat zij de stof als geen ander kennen, kunnen we meteen samen de diepte in.” Karin vervolgt: “We moeten af van het idee dat een psycholoog niet zou mogen vastlopen. Als hulpverlener ben je net zoveel mens als ieder ander. Ik help hulpverleners weer te transformeren naar zichzelf. Het is belangrijk om jezelf te kunnen zien, ook in je rol als hulpverlener. Daar is uiteindelijk iedereen in de spreekkamer mee geholpen.”
Psycholoog Aukje Nauta schreef een boek over schaamte: 'Schaamte kan een krachtbron zijn'
