We bespreken maar al te graag het liefdesleven van Katja Schuurman of André Hazes. Maar wat voor invloed heeft die aandacht eigenlijk op onze bekende Nederlanders?
Daisy Gubbels is artiestenpsycholoog en weet als geen ander wat roem met een mens kan doen.
“Roem houdt in dat meer mensen jou kennen dan jij zelf kent”, verduidelijkt Gubbels eerst. “Dat kan al op kleine schaal: ook de burgemeester en de populairste jongen op school kennen roem.”
Bekendheid is is volgens de artiestenpsycholoog een slimme overlevingsstrategie. “Je hebt grotere overlevingskansen wanneer jij door anderen bovenop de apenrots bent gezet. Wij schuiven onze koning namelijk het laatste voedsel toe.” Daar komt volgens haar bij veel mensen dan ook de de behoefte aan faam vandaan.
Maar het is niet altijd leuk, als je die bekendheid eenmaal verworven hebt. Rustig in een café zitten is er niet meer bij. Alle ogen zijn op de beroemdheid gevestigd. En zie je een BN’er van wie je fan bent, dan is de kans groot dat je met hem of haar op de foto wil. Dat diegene rustig zit te lunchen, is even niet belangrijk.
“Bekende mensen zijn zich altijd bewust van zichzelf en leven in hun objectieve bewustzijn. Ze vragen zich af of hun haar goed zit en hoe hun kleren staan. Het is heel vermoeiend om daar continu mee bezig te zijn.”
Veel mensen die doorgebroken zijn, ontwikkelen dan ook een copingstrategie. “De meeste mensen in deze situatie hebben de neiging om zichzelf kleiner te maken en contact te vermijden. Ze lopen met gebolde rug, capuchon op hun hoofd en blik op oneindig door de straat. Alleen op die manier hoef je niet de hele tijd aan te staan. Het hoeft dus niet van arrogantie te getuigen als je wordt genegeerd door een BN’er. Het kan juist een teken van kwetsbaarheid zijn”, legt Gubbels uit.
Daarnaast klopt het beeld dat we van beroemdheden hebben lang niet altijd. “Doordat ze door ons op de apenrots zijn gezet, gaat vrijwel iedereen er vanuit dat deze mensen rijk, succesvol en zelfverzekerd zijn. Maar die aannames zijn lang niet altijd terecht.”
Toch heeft niet iedere bekendheid dezelfde copingstrategie. “Sommigen hebben juist een actieve manier om het probleem op te lossen. Zij hebben gemerkt dat ze, doordat ze het gesprek aangaan en mensen aankijken, minder worden aangesproken. Ze stralen een bepaalde dominantie uit en maken zich daardoor minder kwetsbaar. Ik geloof dat dit een gezondere manier is om met de aandacht – een noodzakelijk kwaad dat bij hun leven hoort – om te gaan.”
Gubbels is ervan overtuigd dat we onze fascinatie voor the rich and famous niet kunnen uitschakelen. “Als je een BN’er ziet, wordt er iets in je hersenen geactiveerd. Dat zit in ons biologische systeem.”
En hoe we daar dan het beste mee kunnen omgaan? “Blijf zo eerlijk mogelijk. Kinderen zijn spontaan en ongedwongen. Daar kunnen we een voorbeeld aan nemen. Volwassenen zijn soms onhandig, ook al zijn hun intenties goed. BN’ers hebben minder moeite met eerlijkheid dan met stiekem gedrag. Ongezien foto’s proberen te maken of fluisteren is niet leuk. Spreek iemand aan, zeg dat je bewondering voor diegene hebt of vraag of hij of zij met je op de foto wil. Dat geeft de bekende persoon de mogelijkheid om zijn of haar grenzen te stellen.”
