Rouw is gecompliceerd en iedereen rouwt anders: er is geen stappenplan dat vertelt wat wel en juist niet te doen. Maar verwaarloos je je verlies, dan kan dat ervoor zorgen dat je psychische klachten of een burn-out, eetstoornis, depressie of angststoornis ontwikkelt.
Verlieskundige Esther van Apeldoorn vertelt hoe dat precies werkt en hoe je dat kunt voorkomen.
“Ze zeggen altijd dat je het een plekje moet geven, het moet accepteren”, zegt Van Apeldoorn. “Maar daar kun je niks mee. Het is niet praktisch, hoe dat je dat?” Dus dook ze in het onderwerp en begon ze met het analyseren van rouwmodellen. Rouw gaat volgens haar zoveel verder dan alleen overlijden. Het gaat ook om het op de klippen lopen van een relatie of het kwijtraken van een baan. “Elk verlies heeft meerdere verliezen tot gevolg. Als ik mijn baan kwijtraak, dan verlies ik ook mijn inkomen, mijn zelfvertrouwen en misschien zelfs mijn huis.”
De verlieskundige weet hoe ingewikkeld rouw is. Ze ziet het in haar praktijk en weet het uit eigen ervaring. Haar broer stapte tien jaar geleden uit het leven. Hoe ga je door als je zoiets heftigs meemaakt? “Je moet aandacht hebben voor de verlies- en de herstelkant. De verlieskant is – even gechargeerd – de emotie: huilend op de bank liggen of juist boos zijn. Het is belangrijk deze emoties te erkennen. Bij de herstelkant onderzoek je hoe je weer een prettig leven krijgt, waarbij je het verlies wel met je meeneemt, op een dragelijke manier.”
Maar die twee kanten zijn niet altijd in balans en op het moment dat een van beide kanten geen aandacht krijgt, is de kans groot dat je het verlies niet goed verwerkt. Met alle gevolgen van dien. “Daardoor kun je een burn-out, eetstoornis, depressie of angststoornis ontwikkelen. Bij een burn-out is in 80 procent van de gevallen sprake van een onverwerkt verlies. Het kan effect hebben op lichamelijke en mentale gezondheid.”
Of je nu een dierbare verliest, je werk of je huis; het is belangrijk om te rouwen. Maar een advies geven dat voor iedereen geldt, vindt Esther heel moeilijk. “Het is heel individueel.” Iedereen is anders en gaat anders om met verlies. Toch heeft ze wel een paar tips. “Zorg goed voor jezelf. Sommigen voelen zich schuldig als ze een dagje naar de sauna gaan, maar je moet overeind blijven in het verdriet. Goed voor jezelf zorgen is een manier om op te laden. De stekker weer even in het stopcontact stoppen, zodat je kunt rouwen.”
Ga na of je aandacht hebt voor zowel de herstel- als de verlieskant. “Het is allemaal goed: veel huilen of veel regelen, maar als je merkt dat je vastloopt, is het goed om de balans op te maken: hoeveel ben je met het verlies en hoeveel ben je met het herstel bezig?” Daarin zijn de verschillen groot. “Je hoeft niet per se te praten. Je hebt praters en doeners. Praters willen veel praten, doeners zijn tijdens het opruimen, schilderen of sporten met hun emotie bezig. Als je een doener bent, hoef je niet denken: ik móet hierover praten.”
“Het is zaak dicht bij jezelf te blijven”, vervolgt Esther. “De omgeving heeft vaak een mening. Ze weten precies wat je moet doen, wat wel en niet goed voor je is. Maar dat is natuurlijk onzin. Mensen geven vaak advies vanuit hun eigen ervaring, maar wat voor hen werkt hoeft niet voor jou te werken.”
Loop jij vast? Bel gratis en anoniem met Mind Korrelatie op 0900-1450. Chat via de website: www.mindkorrelatie.nl of WhatsApp (maandag tot en met vrijdag tussen 09:00 en 17:30 uur) met een hulpverlener op 06 13 86 38 03.
De man van rouwcoach Chantal Frederiks stapte uit het leven: 'Of ik er al eens overheen was'
