Maria Elisabeth Rosanò was zes jaar toen haar vader haar moeder voor haar ogen doodschoot. Nu, bijna twintig jaar, later, is ze afgestudeerd sociologe. Ze schreef haar scriptie over geweld van mannen tegen vrouwen.
“Ik weet nog dat mijn moeder mij en mijn twee oudere broers midden in de nacht uit bed haalde en ons meenam naar het station.”
Maria Elisabeth Rosanò vertelt het verhaal over haar traumatische jeugd, via een videoverbinding, bijna onbewogen aan LINDA. Aan de andere kant van het scherm zit een sterke jonge vrouw met bruine ogen, rood geverfd haar en een brede ontwapenende glimlach.
Elisabeth, zo noemt ze zich, is geboren en getogen in een klein dorp in Calabrië, de punt van de Italiaanse laars. Ze vertelt over de constante ruzies bij haar thuis, over het drankgebruik van haar vader en over het feit dat haar vader ervan overtuigd was dat Elisabeths (Duitse) moeder Anja een ander had.
“Ik weet niet meer precies waar we heen gingen, ik was pas zes. Toen we op het punt stonden de trein te pakken, belde mijn vader mijn moeder en zei dat hij haar zou vermoorden als ze weg zou gaan. Geen idee waarom mijn moeder besloot toch weer naar huis te gaan. Toen we weer thuis waren zei mijn moeder tegen me, in het Duits, dat haar einde was gekomen.”
Elisabeth had geen idee wat haar moeder bedoelde en kroop weer haar bed in, om even later te worden wakker geschud door een knal. “Mijn vader was vanuit de keuken naar boven gelopen met zijn jachtgeweer en schoot mijn moeder van dichtbij neer in de overloop. Ze kon nog net tegen mij en mijn broers zeggen dat ze van ons hield en toen schoot hij nog een paar keer. Waarna hij de carabinieri belde om zichzelf aan te geven.”
Van het ene op het ander moment is Elisabeth wees. Haar moeder is dood en haar vader gearresteerd. Hij zou slechts drie jaar achter de tralies verdwijnen. “Nadat hij vrijkwam heb ik nog een keer met hem gesproken en toen bleef hij overtuigd van de juistheid van zijn daad. ‘Je moeder had een andere man, dus had ik het recht om te doen wat ik heb gedaan,’ zei hij tegen me. Daarna heb ik hem nooit meer gesproken.”
Elisabeths vader woont weer in hetzelfde huis als waar Elisabeth met haar broers en moeder woonde. “Hij woont nu samen met een Oost-Europese vrouw, geloof ik.” De ontmoeting met haar vader leverde frictie op met haar broers, een paar jaar sprak ze niet met hen. “Ze waren boos dat ik contact met hem had gezocht, maar voor mij was het noodzakelijk om de puzzel compleet te maken. Omdat ik nog zo jong was, had ik maar een gedeeltelijk beeld van die avond.” Inmiddels is de relatie met haar broers hersteld en is ze tante van een nichtje.
Voor Elisabeth en haar twee oudere broers was die fatale avond in 2004 het begin van een lange odyssee. Na een nacht bij familie van haar vader werden de drie in een weeshuis geplaatst. Tijdens feestdagen werd Elisabeth ‘bij wijze van proef’ bij potentiële adoptiefamilies ondergebracht, om na een paar dagen weer terug te keren naar het weeshuis. “Ik werd als een pakketje heen en weer geschoven.”
Na drie jaar in de mallemolen werd Elisabeth geadopteerd door een familie uit een dorp niet ver van haar geboorteplaats. “Lieve mensen, aan wie ik alles te danken heb. Mijn broers waren echter niet ‘adopteerbaar’ en zijn tot hun achttiende in het weeshuis gebleven.” Inmiddels hebben haar broers hun eigen leven en is Elisabeth afgestudeerd in sociologie aan de Universiteit van Catanzaro.
Haar afstudeerscriptie ‘Violenza di genere nel contesto domestico calabrese’ (Huiselijk geweld tussen de seksen in Calabrië) heeft ze opgedragen aan haar moeder. ‘Mama, ik ben altijd aan je zijde geweest om je te beschermen, om je te ondersteunen, jij hebt dat niet kunnen doen, maar je dochter en je zoons zijn hier. Ik mis je en ik had graag gewild dat je hier was en trots op me zou zijn op deze belangrijke dag in mijn leven’, schrijft ze in haar dankwoord. Behalve op het mechanisme van het geweld van mannen tegen vrouwen, gaat ze in haar scriptie ook in op de ervaringen van de kinderen. “Wij zijn indirecte slachtoffers van die moord, de samenleving wist ons toen niet goed op te vangen. In mijn scriptie wil ik ook daarvoor aandacht vragen.”
Elizabeth met haar diploma
Met haar scriptie en de enorme media-aandacht erna, heeft Elisabeth een gezicht gegeven aan de ‘andere’ slachtoffers van femicide. “In mijn scriptie heb ik de slachtoffers een lijst met vragen voorgelegd en diezelfde vragen heb ik ook aan mijzelf gesteld. De belangrijkste vraag was eigenlijk: hebben jullie hulp gehad van de overheid? En het antwoord op die vraag is nee. Tachtig procent van de ondervraagden antwoordden zelfs dat het geen enkele zin had om ondersteuning te vragen, omdat die er toch niet is.”
Van de ondervraagden in Elisabeths scriptie blijkt twintig procent zelf slachtoffer te zijn van huiselijk geweld. Ook Elisabeth zelf heeft moeite met relaties. “Ik heb altijd lastige relaties met mannen. Ze zijn bezitterig, jaloers. Allemaal. Afgelopen september heb ik een punt gezet achter een relatie met een man die mij psychologisch mishandelde. In plaats van mij bij te staan bij het afstuderen, trok hij mij naar beneden. Ik werd depressief. Gelukkig heb ik besloten er een punt achter zetten en terug te keren naar mijn ouders. Nu gaat het goed met me.”
Brute femicide: man vermoordt hoogzwangere Giulia (29) omdat ze hem betrapte
