Vaccineren verstandelijk gehandicapten

Sinds maart 2020 – toen het coronavirus zich ook in Nederland snel verspreidde – staat Naftha Jelluma naar eigen zeggen “continu aan”. Toch spannen de afgelopen twee weken wel de kroon wat betreft uitdagingen. Jelluma werkt als AVG op een grote zorglocatie van Ipse de Bruggen en is samen met collega’s sinds begin januari keihard aan het werk om het vaccineren van verstandelijk gehandicapten in goede banen te leiden.

“Het is heftig, niet alleen voor ons, maar ook voor de cliënten”, vertelt Jelluma. De zorg van verstandelijk gehandicapten staat sinds de uitbraak van het coronavirus continu voor nieuwe uitdagingen. “Veel cliënten begrijpen niet wat er aan de hand is en ga dan maar eens vertellen dat ze hun ouders tijdelijk niet mogen zien, dat je afstand moet houden, geen knuffels mag geven én dat ze gevaccineerd moeten worden. Dat is heel lastig.”

Lastig uit te leggen

Jelluma noemt de uitleg over het coronavirus en de vaccinatie daartegen aan verstandelijk gehandicapten een uitdaging. “We hebben geprobeerd met filmpjes, tekeningen en pictogrammen te vertellen wat het virus is en wat cliënten te wachten staat als ze gevaccineerd worden.” Toch blijkt dat je niet iedere cliënt even goed kunt voorbereiden. “Sommigen snappen het simpelweg niet.”

Die onzekerheid en onwetendheid zorgt dan ook voor wisselende reacties vanuit cliënten. “Sommigen zijn boos en verdrietig”, vertelt de arts. “Anderen roepen weer dat ze naar premier Rutte willen luisteren, zijn blij eindelijk gevaccineerd te worden en hopen dat ze snel weer naar buiten mogen om hun ‘normale leven’ op te pakken.”

Uitdaging

Het begeleiden en ondersteunen van cliënten is maar een stukje van de hele uitdaging, blijkt uit het verhaal van Jelluma. Ook andere facetten die komen kijken bij de vaccinatie vergen veel tijd. “De afgelopen weken zijn we bijvoorbeeld heel druk geweest met het regelen van de toestemming om cliënten daadwerkelijk te mogen vaccineren. Cliënten kunnen namelijk niet zelf besluiten of ze gevaccineerd worden of niet, dat moeten hun ouders en/of wettelijk vertegenwoordiger doen.”

Ook het plannen van het daadwerkelijk vaccineren kost veel tijd. “We hebben besloten om cliënten op locatie te vaccineren, maar dat is wel een hoop geregel. We zijn dus ook druk bezig met het maken van een planning zodat alles goed op elkaar afgestemd is en cliënten de juist begeleiding krijgen”, aldus Jelluma.

Begeleiding

De afgelopen weken heeft de arts dus regelmatig dagen van zo’n zestien uur gemaakt, met een doel: dat zij samen met haar collega’s maandag kon starten met vaccineren. “Een pittige uitdaging”, vertelt ze. “Maar het is wel gelukt.” Jelluma is momenteel druk bezig met het prikken van cliënten, een proces dat overigens ook de nodige aandacht vereist. “Er is veel begeleiding en aandacht nodig voor cliënten.”

Lees ook
Meddy (37) zit thuis met gehandicapte dochter: ‘Na deze eerste week zijn we al op’

Zo worden ze in hun eigen woning gevaccineerd, altijd in gezelschap van hun begeleider. “Het feit dat er iemand bij is die ze kennen, geeft de cliënten al heel veel rust”, aldus Jelluma. En toch komt het voor dat ze niet begrijpen waarom ze gevaccineerd worden en angstig zijn. “Mede om die reden krijgen ze na afloop een stressballetje in de vorm van een hartje en zijn begeleiders ook na de prik aanwezig om ze te ondersteunen.” Ook een observatiemoment van een kwartier is onderdeel van de routine.

Einde in zicht

Inmiddels heeft AVG Jelluma samen met haar collega’s al heel wat cliënten gevaccineerd. “Dat is echt een opluchting”, laat ze weten. “Niet alleen voor ons, maar ook voor cliënten. Ze roepen dat ze door de prik straks eindelijk weer naar hun ouders kunnen, of weer mee kunnen spelen in de Jostiband.”

Met de start van het vaccineren is er licht aan het einde van de tunnel, ook voor verstandelijk gehandicapten. Want ondanks het pittige afgelopen jaar, de vele uitdagingen en nodige voorbereiding, is Jelluma blij dat het vaccineren is gestart. “Uiteindelijk willen we namelijk allemaal het beste voor de cliënt.”