Liane Horsting is de moeder van Tim (19), die uitzonderlijk hoogbegaafd is. Ze ziet graag dat het onderwijssysteem op de schop gaat. Jarenlang moest ze toekijken hoe haar kind worstelde om zijn plek te vinden op school.
‘Hij past gewoon niet in het Nederlandse onderwijssysteem,’ vertelt Liane over haar worsteling, die ook te zien is in de 2Doc Door de bomen.
Met de documentaire over Tim hopen de makers en hoofdrolspelers het stigma rondom hoogbegaafdheid te doorbreken. Zijn verhaal staat namelijk niet op zichzelf. Tim is één van de vele kinderen met een hoge intelligentie die vaak langdurig thuis zitten, omdat het op geen enkele school lukt. Tim raakt er overspannen van verveling: een bore-out. Dit zorgt voor veel stress binnen het gezin, dat bovendien ook de kritische benadering van instanties voelt.
Liane vertelt dat ze eigenlijk altijd al wist dat Tim ‘heel erg anders’ was dan andere kinderen. Ze merkte ze dat hij als baby al enorm boos en gefrustreerd was, omdat hij niet kon communiceren. Dat ging beter toen hij leerde praten.
Over de peutertijd zegt Liane: “Toen hij bijvoorbeeld de namen van kleuren zoals rood en blauw leerde, hield hij het daar niet bij. Nee, hij had het meteen over lila en beige. En hij stelde de hele dag vragen over alles wat hij zag of tegenkwam, vooral in de natuur. Ieder steentje, plantje, overal kreeg ik vragen over. Het was een tijd waarin we samen de wereld ontdekten en hij nog heel enthousiast was. Op vragen over rekenen en lezen zei ik dat hij dat op school kon leren. Hij was daardoor heel gemotiveerd om naar school te gaan, maar helaas heeft hij er zijn draai nooit kunnen vinden. Hij verwachtte er veel dingen te leren, maar leerde niets nieuws. Dat viel hem zwaar.”
Op 5-jarige leeftijd valt het Liane op dat Tim al Harry Potter leest, terwijl de rest van de kinderen nog aan het leesonderwijs moet beginnen. “We bespraken dat met de juf en die zei: hij moet wel meedoen met de les want misschien mist hij anders iets. Als moeder neem je dat advies aan.”
“Ik snap dat docenten ook niet goed wisten hoe ze met een hoogbegaafd kind om moesten gaan. Achteraf gezien denk ik dat het echt drastisch anders had gemoeten om hem vast te houden in het onderwijs.” Uiteindelijk komt Tim tijdens drie verschillende periodes thuis te zitten. “Bij elkaar was het denk ik drie jaar. Op de basisschool hielden we hem vaak thuis om bij te tanken. Bij de langdurige periodes van afwezigheid kregen we wel problemen, want we hebben nu eenmaal leerplicht in Nederland.”
Al met al komt het erop neer dat Tim met zijn IQ van boven de 145 niet meekomt. “Als je niet in het systeem past, dan heb je wel een probleem. Want in Nederland moet je naar school. Dat is geen keuze. Ondertussen zagen wij hoe doodongelukkig Tim daarvan werd.”
En dus kwam Tim thuis te zitten, daar ging het een stuk beter met hem. “Dat een kind thuis komt te zitten zien wij in Nederland als iets heel slechts. Maar dat hoeft niet slecht te zijn, het kan juist beter zijn voor je kind. Natuurlijk mits je de juiste begeleiding biedt. Daarbij moet je ook zorgen dat ze sociaal en qua beweging aan hun trekken komen, maar ik zie hier echt mogelijkheden.”
Ze weet dat scholen hun best deden om Tim erbij te houden, maar het lukte niet. “Tim werd een hoopje ingezakte ellende. Hij werd letterlijk ziek van school, was ontzettend moe, lag uitgeput in bed, had nergens zin in en moest echt helemaal herstellen. School voelde voor hem niet veilig. Hij had eigenlijk een burn-out. Mensen denken vaak ten onrechte dat thuiszitters op de bank zitten omdat ze niet willen leren, maar dat klopt niet. Ze zijn gewoon even hun vlammetje kwijtgeraakt.”
Amerikaanse 2-jarige kan lezen, leert Spaans en is jongste lid van hoogbegaafdenclub Mensa
Liane vindt het opmerkelijk dat we in Nederland volwassenen en kinderen met een burn-out compleet anders benaderen. “Volwassenen die uitvallen krijgen alle tijd en ruimte om te herstellen. Ondertussen zie je dat bij kinderen die uitvallen alles erop gericht is om ze zo snel mogelijk weer naar school te sturen. In mijn ogen is dat het schadelijkste wat je kunt doen.”
Toch ontkom je er niet aan om de kinderen weer naar school te sturen. “Je komt echt in de knoei met de wet als je ze thuis houdt. Wij kregen zelf het gevoel dat we een ‘rode vlag’ gezin werden. Ik wil er niet veel over te zeggen, maar wij als gezin worden erg in de gaten gehouden.”
Wat volgens Liane dé oplossing zou zijn voor kinderen die uitzonderlijk hoogbegaafd zijn is het aanbieden van individueel maatwerk. “Ik zou het heel fijn vinden als daar meer ruimte voor komt. Want scholen voor kinderen die hoogbegaafd (IQ boven de 130) zijn, zijn vaak ook niet ingericht voor uitzonderlijk hoogbegaafde kinderen (IQ boven de 145). Heel veel van deze kinderen zitten allemaal thuis, omdat ze er niet tussen passen.
Liane pleit voor de invoering van een leerrecht in plaats van een leerplicht. “Als een school gewoon niet past en we alles hebben geprobeerd, dan zou dat echt beter zijn voor veel uitzonderlijk hoogbegaafde kinderen. Ik ken heel wat ouders die om deze reden naar het buitenland verhuisd zijn, want daar kunnen ze wel thuisonderwijs krijgen. Voor ons was dat geen optie. Tim ging op zijn vierde naar school en dan kies je daar automatisch voor. Je mag dan niet meer wisselen naar thuisonderwijs”, legt ze uit.
Als ervaringsexpert – ze heeft naast Tim nog twee jongere kinderen die hoogbegaafd zijn – wil ze andere ouders op het hart drukken dat er meerdere wegen naar Rome leiden. “Laat je niet breken door de dingen die niet lukken, maar houd hoop en blijf positief, juist ook richting je kind. Doordat schoolgang zo verankerd is in onze wet en zelfs onder strafrecht valt, voelt het alsof het de enige weg is. Maar weet dat de wereld vol mooie mogelijkheden zit en dat je ontwikkeling niet stopt zodra het op school niet lukt. Dat geeft rust in het gezin en maakt het proces minder zwaar. Nu alleen nog maar hopen dat de politiek dit ook zo gaat bekijken.”
Ouders ondernemen vaker juridische stappen tegen school van kind
