Na bijna zeven jaar vriendschap verliest Tyson Malaihollo (24) in 2018 zijn beste vriend Sam aan zelfdoding. Met de vrienden die achterbleven, maakte hij de documentaire ‘SAMEN’ om hem te eren.
Trigger warning: zelfdoding.
Tyson (24) verloor beste vriend aan zelfdoding: 'Hij heeft ons de plek nog laten zien'
Samen fietsen
Tyson en Sam leren elkaar kennen als ze op de middelbare school bij elkaar in de klas komen te zitten. “Ik ging naar een school in een andere buurt, dus ik kende maar één persoon van gezicht daar. Al snel kwam ik erachter dat Sam bij me in de buurt woonde, waardoor we op een gegeven moment samen gingen fietsen. Ik was altijd te laat en hij ook, dus we raceten elke ochtend samen naar school.”
Steun
Na een half jaar scheiden de ouders van Sam en hoort Tyson dat zijn moeder kanker heeft. “Dat we steun aan elkaar hadden en afleiding vonden bij de ander heeft ons nog dichter bij elkaar gebracht. Ik heb toen mijn moeder in het ziekenhuis lag zelfs nog twee weken bij hem gelogeerd.”
Aan het einde van het eerste schooljaar blijft Sam zitten en komen de jongens in verschillende klassen terecht. “Het ging niet goed met hem na de scheiding. Ze moesten het huis verkopen en zijn vader ging weg. Ik denk dat het voor hem als een onveilige thuissituatie voelde en het zou ook best het begin geweest kunnen zijn van zijn depressie.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Blowen
“Dat het niet goed ging op school viel hem heel zwaar. Hij begon steeds vaker te blowen. Daar is hij tot het einde verslaafd aan geweest. Ik heb hem weleens verteld dat hij daarmee op moest passen, maar ik denk dat hij dat en andere drugs deed om niet die emotionele pijn te voelen.”
Over zijn depressie was hij open tegen zijn vrienden. “Hij had best wel zwarte humor en maakte er weleens grappen over. In de vier jaar voor zijn dood wist ik al wel dat hij die gedachten had. Maar je hoopt dat het een fase is waar hij wel weer bovenop komt. Toch hou je in je achterhoofd dat het mis zou kunnen gaan.”
De plek
Op een moment dat het beter gaat met Sam gaat hij zelfs nog met Tyson en een andere vriend naar de plek waar hij zelfmoord wilde plegen toen het minder goed met hem ging. “We hebben daar samen afscheid genomen van het idee dat hij dat ooit wilde doen. Het was heel bijzonder om daar te zijn. We hebben een sigaretje gerookt en gezegd dat het fijn is dat hij dat gevoel niet meer heeft. Het is extra bizar dat hij uiteindelijk toch op die plek zelfmoord heeft gepleegd.”
Psychose
Toch blijft het leven voor Sam te zwaar. “Zijn moeder heeft het echt geprobeerd, maar op een gegeven moment kon ze de zorg voor hem niet meer aan. Hij kwam op straat te staan en kwam na jaren weer in contact met zijn vader. Daar heeft hij uiteindelijk nog een jaar gewoond, maar belandde tijdens zijn verjaardagsfeest in een psychose. Toen merkten we dat er mentaal iets echt heel erg mis ging bij hem. Tijdens zijn psychose was hij zo gelukkig, dat hij, toen hij er eenmaal weer uit was, in een nog dieper dal terecht kwam.”
Het blowen is waarschijnlijk onder meer de reden dat Sam in zijn eerste psychose terechtkomt. Maar stoppen met drugs gebruiken doet hij niet. “Hij vond die eerste psychose zo fijn dat hij het niet per se erg zou vinden om er nog eentje te krijgen. Helaas was de psychose die volgde verschrikkelijk eng voor hem, waardoor hij heel bang werd om naar buiten te gaan.”
De dag
Op 16 augustus 2018 overlijdt Sam uiteindelijk aan zelfdoding. “Zijn moeder belde me om te vertellen dat Sam was aangereden en in het ziekenhuis lag. Meer informatie had ik op dat moment niet, maar ik had wel meteen het idee dat het geen ongeluk was. Ik ben vanaf de begrafenis van mijn tante, waar ik op dat moment was, zonder iets te zeggen naar huis gegaan.”
Als zijn ouders thuis komen, brengen ze Tyson direct naar het ziekenhuis. “Daar ben ik drie dagen gebleven tot Sam overleed. Samen met zijn familie en vrienden hebben we herinneringen aan hem opgehaald terwijl we bij zijn bed zaten. Hij zag er in die dagen nog best goed uit, want hij had alleen een wond op zijn achterhoofd. Helaas was hij op dat moment al hersendood en konden de doktoren niets meer voor hem doen.”
Omdat Sam donor is, moet hij, zodra de kunstmatige beademing is gestopt, binnen twee uur stoppen met ademen zodat ze de organen kunnen verwijderen. “Hij was altijd te laat, dus daarmee ook. Pas toen de dokter na twee uur binnenkwam blies hij zijn laatste adem uit.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Documentaire
Nu, 3,5 jaar later, maken Tyson, Rosanne Gjaltema en hun vrienden de documentaire SAMEN over het rouwproces na het overlijden van hun beste vriend. “Ik had het idee voor een docu eigenlijk al toen hij nog leefde, omdat zijn leven zo bizar was. We hebben toen al samen wat dingen opgeschreven die hij had meegemaakt, maar ik was pas net begonnen met filmen. Een docu maken was niet realistisch.”
“Toen hij overleed dacht ik: ik wil niet dat hij voor niets is gestorven. Ik merkte dat niemand in onze vriendengroep – allemaal jonge mensen – ook maar een idee had hoe ze met dit verlies om moesten gaan. De ene nam heel veel tijd voor zichzelf, terwijl de ander veel afleiding zocht. Niemand leert je om te gaan met zoiets, dus het is volgens mij heel interessant om de docu te kijken en te zien hoe wij het hebben aangepakt.”
“Ik hoop dat de manier waarop wij open en kwetsbaar wij ons verhaal vertellen, andere jongeren kan helpen die iemand hebben verloren of iemand kennen die depressief is. Als zij zich geen raad meer weten, kunnen ze zien dat er geen vaste manier is om te rouwen. Dat is voor iedereen anders.”
Ben je benieuwd naar de documentaire? SAMEN gaat op 19 juni in première op het CampusDoc Filmfestival. Tickets daarvoor vind je hier.
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
Birgit (22) deed poging tot zelfdoding: 'Ik verloor mensen die hun depressie níét overleefden'
