Sekte

Zeg je sektes, dan zeg je Sjoukje Drenth Bruintjes. Deze expert weet als geen ander hoe je het best iemand kunt overtuigen om weg te gaan bij zo’n kerkgenootschap; ze verloor zelf ooit meerdere mensen in haar omgeving aan een sekte. Of zoals ze het liever zelf noemt: een gesloten manipulatief systeem.

“Ik heb ervaren hoe machteloos je bent als je als buitenstaander toekijkt naar dierbaren die door zo’n club worden verzwolgen. Maar tegelijkertijd ontstond er ook een interesse: hoe konden mijn intelligente vrienden vallen voor een sekte?”

De betrokkenheid bij de vrienden die ‘vreemd’ gingen doen, en haar nieuwsgierigheid naar de oorzaak daarvan, leidden ertoe dat ze uiteindelijk als een gevaar voor de structuur van het gesloten groepje werd gezien.

“Ik was nieuwsgierig, las me in, ging in gesprek met vrienden die in de knel zaten. Ze vormden een warm bad en adviseerden mij om naar een vreemde cursus te gaan. Het zou me helpen. En hoewel ik wist dat ik niets mankeerde, merkte ik dat ik door hun manier van herhalen toch ging twijfelen. Was er echt iets mis met me?”

Nieuwsgierigheid

Gelukkig ging er op tijd een belletje rinkelen bij Drenth Bruintjes. “Ik heb nooit in een sekte gezeten, maar was degene die doorhad wat er aan de hand was. Daardoor werd ik algauw een gevaar voor die gesloten structuur en werd ik buitengesloten van de groepsleden en zelfs door sommige van hen geïntimideerd.” Maar de manier waarop ze Drenth Bruintjes in eerste instantie wilden binnenhalen, is volgens de sekte-expert wel precies hoe het in zijn werk gaat.

“Een sekte maakt namelijk misbruik van je nieuwsgierigheid en vertrouwen. Eerst hemelen ze je op en wanneer ze doorhebben dat je op je plek bent en de omgeving geweldig vindt, stoten ze je af. Dat maakt dat je onzeker wordt.

Pas wanneer je iets doet voor de groep, krijg je die beloning weer terug. Het is menseigen om vervolgens meer je best te doen om in de smaak te vallen. Sterker nog, veel mensen gaan zelfs voorkomen om te worden afgestoten. Hierdoor nemen ze de normen en waarden over van de groep waarin ze zich begeven. Voor ze het weten zijn ze gehersenspoeld zonder dat ze iets in de gaten hebben.”

Hersenspoelen

Een sekte lijkt dan misschien een ver-van-je-bedshow, toch komen sektes in Nederland in grote mate voor. “Veel mensen zijn – zeker in een individuele samenleving – zoekend naar een groepje waar ze bij kunnen horen. Een sekte is immers niet veel meer dan een afscheiding van een grotere beweging. Maar dat is niet per definitie iets negatiefs. Daarom bestempel ik pas een groep als destructieve sekte wanneer een groep iemands zelfbeschikking afneemt door hersenspoeltechnieken. Hoeveel destructieve sektes er zijn, is lastig vast te stellen, er staat geen bordje ‘welkom bij sekte huppeldepup’ op de deur. Maar in mijn praktijk ben ik er al meer dan honderd tegengekomen.”

Het bekendste gesloten manipulatieve systeem? “De Scientology, maar ook de Nederlandse sekte Noorse broeders zijn de afgelopen jaren veel in het nieuws geweest. Mijn cliënten die daar vandaan kwamen, vertonen klachten die als twee druppels water op hersenspoeling lijken.”

Overtuigen

Dat maakt het ook lastig om sekteleden te overtuigen dat er een uitweg is. “Sektes passen hersenspoeltechnieken, of liever gezegd destructieve controletechnieken toe, waardoor er bij de leden identiteitsverwarring ontstaat. De sekteleden waar ik me voor inzet weten vaak niet meer wie ze zijn, wat ze leuk vinden, laat staan wat de invulling van hun leven vóór de sekte was. Daarnaast vindt er ook vaak contactbreuk plaats. Ze hebben het idee dat ze niemand meer hebben in de ‘echte wereld’.”

Het komt dan ook meer dan eens voor dat Drenth Bruintjes wordt ingeschakeld door familieleden van een sektelid, die onder haar aansturing ingrijpt. “Ik leer mijn cliënten om op een bepaalde manier te communiceren, waardoor iemand in de sekte denkt: ‘Hé hier klopt iets niet’. Hoe ik dat precies doe, leg ik in dit kader liever niet uit. Het is complexe materie. De aanpak verschilt per persoon. Ieder mens is uniek. Het belangrijkste is dat zowel familie als sekteleden weten dat er altijd een weg terug is. Altijd.”

In de LINDA.meiden video ‘Reinig je darkside’ vertelt Marielle (30) hoe het is om op te groeien in een sekte.

Lees ook
Hannelore groeide op in sekte: ‘Seksueel misbruik was de enige vorm van menselijk contact’