Toen PvdA-kamerlid Lilianne Ploumen in 2017 SheDecides oprichtte, was dat omdat de toen kersverse president Trump met de Mexico City Policy de rechten van vrouwen een mokerslag toebedeelde.
In 2019 is de wond die die mokerslag achterliet nog verre van genezen. Sterker nog, een nieuwe ontwikkeling zorgt ervoor dat miljoenen Amerikaanse vrouwen mogelijk óók door de wetswijziging worden benadeeld.
Wij spraken met oud-minister Ploumen en met Lotte Rensen. Laatstgenoemde is namens kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers projectleider van SheDecides Netherlands. SheDecides zet zich internationaal in voor het recht van vrouwen om zelf te beslissen of en wanneer, met wie, en hoeveel kinderen ze krijgen.
Lilianne Ploumen:
Lotte Rensen:
Even terug naar het ontstaan van de beweging. De Mexico City Policy staat ook wel bekend als de Global Gag Rule. De Amerikaanse overheid geeft daardoor geen geld meer aan organisaties die in ontwikkelingslanden informatie geven over of toegang geven tot veilige abortus. Dat beleid is al oud en werd door Trump op zijn eerste werkdag als president opnieuw ingevoerd. Trump maakte al tijdens zijn verkiezingsstrijd duidelijk tegen abortus te zijn. “Alle financiële hulp aan ontwikkelingsorganisaties die zich bezig houden met seksuele voorlichting aan vrouwen of het verstrekken van anticonceptie zou worden stopgezet als zij óók informatie over abortus zouden verstrekken”, legt Ploumen uit. “Dat betekent dat vrouwen die ongepland of ongewenst zwanger zijn in ontwikkelingslanden, geen hulp kunnen krijgen. De regering van die landen kan die hulp vaak niet zelf betalen.”
“Het gevolg is dat die vrouwen vaak in achterafkamertjes terechtkomen, waar op de afgrijselijkste manieren abortussen worden uitgevoerd. Met alle risico’s voor hun gezondheid van dien.” De manieren waarop zijn te gruwelijk om op te noemen, zegt Ploumen. “Glasscherven, chemicaliën. Dat mag gewoon niet gebeuren.”
De problematiek beperkt zich in de toekomst mogelijk niet alleen tot vrouwen in ontwikkelingslanden. Rensen: “Begin dit jaar heeft Trump aangekondigd dat hij de Global Gag Rule ook op nationaal niveau wil invoeren. Organisaties in de VS die informatie over abortus verstrekken, moeten dit beleid dan ondertekenen; als ze dat niet doen, vervalt hun financiering.” Trump heeft in het verleden duidelijk gezegd tegen abortus te zijn – tenzij het gaat om zwangerschappen door verkrachting, incest of waarbij het leven van de moeder in gevaar is. Hij stelt Pro-Life te zijn, waarmee doorgaans wordt bedoeld dat iemand zowel abortus als euthanasie moord vindt. Volgens Trump loopt het uit de hand als hij geen strenge abortuswetten toepast, omdat radicaal-linkse politici anders de scepter zwaaien.
Lees ook
En dat is staat nummer vier: Louisiana komt met strenge abortuswet
Rensen: “Planned Parenthood, een soort Amerikaanse GGD, heeft maandag aangekondigd dat het geen aanspraak op financiering meer wíl maken. Zo erg vindt de organisatie Trumps beleid ingaan tegen alles waar zij zelf voor staan.” Als Planned Parenthood de plannen inderdaad niet ondertekent, lopen ongeveer 1,6 miljoen Amerikaanse vrouwen het risico dat zij geen anticonceptie meer vergoed krijgen en verliezen zij hun toegang tot veilige abortus. “Het lijkt een ver-van-je-bed-show”, vervolgt Rensen, “maar dit toont duidelijk aan hoe dichtbij het komt. Planned Parenthood wordt dan volledig afhankelijk van andere donateurs.” Ploumen: “In een aantal Amerikaanse staten komt de wetgeving erop neer dat abortus zo goed als onmogelijk is. Zelfs bij incest of verkrachting. Heel tragisch.”
Bovendien wordt in dergelijke staten ook vaak incorrecte informatie rondom het onderwerp verspreid, zegt Ploumen. “De discussie rond abortus is daar veel meer gepolariseerd dan in Nederland. In de VS staan regelmatig mensen voor abortusklinieken met borden te protesteren. Op die borden wordt dan bijvoorbeeld gesuggereerd dat kinderen met veertig weken zwangerschap nog geaborteerd worden, wat simpelweg nergens gebeurt. Of ze beweren dat vrouwen na een abortus in psychische moeilijkheden komen. Natuurlijk, een abortus is ingrijpend en een heel moeilijk besluit. Maar de meeste vrouwen kunnen daarna verder met hun leven.”
Lees ook
Ondanks roep om strengere wetten laat Texas nu zelfs wapens op schoolpleinen toe
“De meeste vrouwen in Nederland kunnen zich niet voorstellen hoe het is om geen toegang te hebben tot anticonceptie en veilige abortus”, zegt Rensen, “maar voor 214 miljoen vrouwen is toegang tot anticonceptie nog altijd niet vanzelfsprekend.” Haar eigen inlevingsvermogen in de omstandigheden werd groter nadat ze zelf een aantal situaties meemaakte waarin ze niet de regie over haar eigen lichaam had. “Een paar jaar geleden kreeg ik een ernstig verkeersongeval. Ik liep daarbij dusdanig letsel op dat ik een halfjaar uit de running was. Vorig jaar was ik dat nogmaals, nadat ik een burn-out kreeg. Ik kon niet meedoen aan de maatschappij zoals ik dat graag wilde en besefte daardoor dat keuzevrijheid een groot goed is en in veel gevallen niet vanzelfsprekend.”
Lees ook
Waarom we volgens slachtoffer Sohaila verkeerd naar verkrachting kijken
“Het is hartverwarmend om te zien hoeveel steun er voor SheDecides is vanuit het Nederlandse publiek”, zegt Rensen. “Zo was er een jong bruidspaar dat het geld dat het cadeau kreeg volledig heeft gedoneerd.” Donaties zijn dan ook zeer welkom, maar als je dat niet kunt missen, is er méér wat je kunt doen om de beweging te helpen. “We hebben een kom in actie-pagina waarop je een internationaal manifest kunt tekenen waarmee je voor de rechten van al deze vrouwen opkomt. En vanuit de nationale tak zijn er ook regelmatig campagnes waar je aan mee kunt doen.”
Ploumen vult aan: “Heel belangrijk en bovendien het simpelst: praat erover. Spreek je uit, sta elkaar bij en kom op voor de rechten van vrouwen. Ook in Nederland worden er weleens vrouwen lastig gevallen die zich naar een abortuskliniek begeven; andere vrouwen, of mannen, vergezellen hen om die reden soms. Dit zou natuurlijk niet in Nederland moeten voorkomen, maar áls het dan voorkomt, is het fijn dat ze hulp krijgen van hun medemens.”
Lees ook
Suzanne is ‘buddy’ voor vrouwen die abortuskliniek bezoeken: ‘Niemand gaat voor z’n plezier’
