Na haar zwangerschap krijgt Saskia een postpartum depressie. Ze is moe, duizelig en krijgt paniekaanvallen. Ook heeft ze veel angsten en durft ze de deur niet uit. Mensen zeggen tegen haar dat ze even goed moet slapen; dan gaat het vast beter. Maar het wordt niet beter. ‘Het voelde alsof ik verdronk’.
Dertien jaar later schrijft Saskia Assenbroek (42) het boek Heb je mij gezien?, gebaseerd op haar eigen ervaring.
Trigger warning: dit artikel gaat over depressie.
Saskia heeft nooit eerder met depressie te maken gehad in haar leven. Ze raakt op haar 28ste gepland zwanger en kan niet wachten tot haar kind er is. “Ik was vrij kalm en ontspannen. De bevalling verliep soepel. Ik was thuis toen ik die dag last kreeg van krampen in mijn buik, en die hielden de hele dag aan.” In de avond wordt haar dochter geboren na 38,5 weken. “In die eerste nacht sliep ik nauwelijks. Ik zat vol adrenaline en alles voelde onwennig aan. De volgende dag kwam de kraamverzorgster en was er veel te doen. Er werden fysieke controles uitgevoerd, er kwam visite en ik moest borstvoeding geven. Het was behoorlijk druk.”
De eerste dagen komt Saskia niet uit bed. “Ik voelde me te zwak en kon niet slapen. De borstvoeding verliep moeizaam, ik had last van stuwing en kampte met kraamtranen. Iedereen zag dat ik rust nodig had, maar slapen lukte niet. Op de vierde dag zei de verloskundige: ‘Nu wordt het wel tijd dat je uit bed komt.’ Maar dat ging niet.”
In de eerste week wordt Saskia overvallen door paniekaanvallen. “Plotseling kreeg ik een vreemd gevoel in mijn hoofd. Mijn zicht verslechterde en het werd zwart voor mijn ogen. Het was alsof ik tussen mijn kussens en lakens aan het verdrinken was, vergelijkbaar met het gevoel van verdrinken in open water en je armen omhoog steken in een wanhopige poging om gered te worden. Ik kon nauwelijks iets zeggen, het voelde alsof ik doodging.”
De kraamverzorgster ziet ook aan haar dat het niet goed gaat. “Ze zei dat ik helemaal wit wegtrok en rode vlekken in mijn nek kreeg. Het duurde misschien een minuut en toen kwam ik weer bij. Ik was gelijk bang dat dit me nog een keer zou gebeuren.” En dat gebeurt die week ook.
“Ik voelde een enorme verantwoordelijkheid naar mijn dochter toe. Het besef dat zo’n kind volledig afhankelijk van mij was, woog zwaar. Ik zag enorm op tegen het moment waarop de kraamverzorgster vertrok en mijn man weer aan het werk moest. Dat kon ik totaal niet aan. Ik had vooral rust nodig, maar het lukte me niet om te slapen. Langzaamaan gleed ik steeds dieper in een neerwaartse spiraal.”
Melissa raakte per ongeluk zwanger na zware postnatale depressie: 'Pure paniek'
Het lukt Saskia nauwelijks om voor haar dochter te zorgen, laat staan om haar liefde te geven. “Ik was alleen maar aan het overleven. Dan was ik niet bezig met hoe het voor mezelf of voor haar voelde. Ik was al blij als ik haar kon verzorgen, maar knuffelen ging niet. Ik voelde alleen dat ik in leven moest blijven voor mijn kind. Ik had nergens energie voor en kon er dan ook niet van genieten.”
Saskia voelt zich ziek en kan de zorg voor haar dochter niet aan. Wanneer haar man weer aan het werk gaat, zorgt ze ervoor dat er altijd iemand bij haar thuis is om haar te helpen bij de zorg voor haar dochter. “Als ik alleen thuis was, dacht ik: dit overleef ik niet. Zelfs een uurtje alleen was al ondraaglijk. Het smeren van een broodje, dat waren al te veel handelingen voor mij. Ik was zo vermoeid, duizelig en ik bewoog moeizaam, alsof ik mijn benen door dikke modder moest slepen. Mijn hele lichaam voelde vertraagd aan.”
Waar haar omgeving vooral aandringt op het nemen van rust, schreeuwt Saskia om hulp. Maar het is een schreeuw in de duisternis. “Mijn dochter begon meer te huilen. Ze pikte waarschijnlijk op dat het niet goed met me ging. Bij het consultatiebureau zeiden ze dat ik met haar moest wandelen, zodat ze rustiger zou worden. Maar ik durfde de deur niet eens uit. Dat zei ik ook. Ik voelde me totaal niet gehoord.”
Pas na ruim zes weken krijgt Saskia een verwijzing voor de GGZ en schrijft de huisarts haar later ook antidepressiva voor. Een maand erna krijgt ze van de GGZ de officiële diagnose: een postpartum depressie, ook wel bekend als een postnatale depressie. Saskia verduidelijkt dat het hier om een postpartum depressie gaat, in de volksmond beter bekend als een postnatale depressie. “Met postnataal gaat het over het welzijn van de baby, terwijl postpartum het welzijn van de moeder aanduidt. De officiële term is daarom ook postpartum depressie.”
Het is een enorme opluchting voor Saskia als ze na al die weken de diagnose hoort. “Het was de bevestiging voor mij van: zie je wel. Er was wel iets aan de hand.” Met ups en downs komt Saskia er weer bovenop en herstelt ze van haar depressie. Ook bij haar tweede zwangerschap krijgt ze opnieuw te maken met een postpartum depressie.
Ditmaal heeft ze maatregelen genomen. Haar omgeving staat voor haar klaar, ze krijgt sneller de juiste medicijnen en ze geeft dit keer geen borstvoeding. “Ik wist van de risico’s deze keer, maar ik wilde heel graag nog een kind. Ik dacht: kom maar op. Het is allemaal wel iets beter gegaan, maar desondanks raakte ik alsnog in een depressie. Tegen de tijd dat mijn zoon twee jaar was, ging het wel weer.”
Tijdens haar depressies kon Saskia haar kinderen niet de aandacht geven die ze hen had willen geven. “Ik heb daar geen schuldgevoel aan overgehouden, omdat ik niet anders kon. Ik ben er wel verdrietig om geweest.”
Saskia hield na de geboorte van haar eerste dochter een dagboek bij, waaruit nu het boek Heb je mij gezien? is voortgekomen. Ze heeft ook gesprekken gevoerd met een aantal zorgprofessionals die betrokken waren bij haar diagnose en herstel. “Dankzij mijn verhaal krijg je een duidelijk beeld van hoe een postpartum depressie eruit kan zien. Het boek bevat waardevolle inzichten, versterkt door de werkervaringen van deskundigen, waardoor bijvoorbeeld verloskundigen meer handvatten krijgen voor hoe ze moeten handelen als ze hiermee te maken krijgen.
Eén op de tien vrouwen krijgt te maken met een postpartumdepressie, wat aanzienlijk veel is. Het wordt echter enorm onderschat. Veel vrouwen voelen zich daarna schuldig en denken dat ze een slechte moeder zijn. Als iemand er zelf over begint, kun je er bijna zeker van zijn dat er echt iets aan de hand is. Het is een zeer angstaanjagend en een taboe-onderwerp, en niemand wil toegeven dat ze zo ongelukkig zijn, vooral omdat ze net een kind op de wereld hebben gezet. Daarom roep ik zorgprofessionals op: vraag door en laat het er niet bij zitten. Dat kan veel leed voorkomen.”
Afbeelding van de cover van het boek.
Worstel je met depressieve- en/of suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
Linda over haar postnatale depressie: 'Ik dacht, waarom lukt het anderen wel en mij niet?'
