Vroeg of laat krijgt iedereen te maken met het overlijden van een dierbare. Het verdriet kan overweldigend en ook belemmerend zijn. Rouwexpert Annemiek Dogan van Grief.Academy vertelt over het belang van rouwen én of er een juiste manier is om dit te doen.
Op 12 juni is het De Dag van de Rouw. Wij vragen ons af: is er een juiste manier om dergelijk verlies te verwerken?
De buurvrouw waar je wekelijks bij op de koffie ging, je grootouders of misschien wel een ouder; we krijgen allemaal ooit te maken met het verlies van een dierbare. Na een begrafenis zit je opgescheept met al je verdriet. De rouwreis kan erg eenzaam voelen, maar juist daarom is het goed om er met anderen over te blijven praten.
Rouwexpert Annemiek Dogan: “Als mensen niet praten over het verlies van een dierbare, heeft een ander geen idee wat voor impact dit heeft gehad. Door het dicht bij jezelf te houden, ontneem je hen de kans er voor je te zijn.”
Voor de eerste of zoveelste keer praten over het verdriet dat je ervaart, kan het idee aanwakkeren dat je anderen tot last bent. “Veel mensen willen het ‘gezellig houden’ en anderen niet lastigvallen met hun pijn. Ik zeg: neem die ruimte in. Dat jij over dit grote gemis wil praten, laat alleen maar zien hoe groot jouw liefde voor de dierbare is”, vertelt Dogan.
Dat betekent overigens niet dat je tot het einde der tijden hoeft te huilen (mag wel). “Misschien heb je een week na de begrafenis zin om te dansen en je hoofd leeg te maken. Dat moet kunnen. Rouw is iets bijzonders; waar het het ene moment heel goed met je gaat, kan het het andere moment heel voelbaar zijn. Dat jij iets leuks gaat doen, zegt niets over jouw verdriet.”
Antoon (21) over zijn nieuwe film: 'Het overlijden van mijn moeder is de reden dat ik nu bekend ben'
Je hebt de vijf fases van rouw – ontkenning, woede, onderhandelen, depressie, aanvaarding – waar de eindhalte volledige acceptatie is. Snel door dit proces heen racen, kan er volgens Dogan voor zorgen dat je niet volledig rouwt. Al maakt ze de kanttekening: “Iedereen rouwt op zijn eigen manier en tempo.”
“Als je niet volledig rouwt, is het alsof je een deksel op de emmer van verdriet in je buik stopt. Als je op een later moment weer verlies meemaakt, gaat die emmer open en ervaar je alsnog wat je eerder niet doorleefd hebt. Linksom of rechtsom: onder rouw kom je niet uit. De vraag is nu alleen of je dit bewust of onbewust wilt doen.”
Wat is bewust rouwen? “Op dagelijks niveau stilstaan bij het verdriet. En voelen wat je voelt zonder dat te onderdrukken of weg te stoppen. Je moet beseffen dat emoties met een volumeknop komen, ze kunnen alleen in hun geheel harder of zachter. Verdriet zachter betekent ook vreugde zachter.”
Het gemis verdwijnt niet in z’n geheel, meldt Dogan erbij. “Bij intens verlies komt je leven tot stilstand, dit neemt de overhand. Naarmate de tijd verstrijkt én je bewust rouwt, wordt het verlies geïntegreerd in je leven en gaan de scherpe randjes eraf. De nieuwe realiteit wordt meer geaccepteerd en er komt ruimte voor jouw leven. De rouw hoort hier ook bij, zoals de liefde voor de overledene ook altijd zal blijven.”
Tekst loopt door onder de post.
Dit bericht op Instagram bekijken
Dogan heeft een advies voor iedereen die te maken krijgt met een verlies. “Leer luisteren, naar jezelf en anderen. Als nabestaande mag je best aangeven wanneer je niet in de mood bent om te praten. Het is goed om grenzen te stellen en met jezelf te blijven inchecken wat jij nodig hebt. Zeker op belangrijke dagen zoals verjaardagen of overlijdensdata. Als jij dan behoefte hebt aan een luisterend oor, vraag daar dan om. Het is oké om hulp te vragen. Als anderen je dat niet kunnen bieden of jouw verhaal triggert hen, dan kunnen ze dat zelf aangeven”, aldus de rouwexpert.
Wil je er graag voor anderen zijn, laat dan merken dat zij bij jou een veilige plek hebben om hun hart te luchten. “Er zijn maar weinig mensen die écht goed kunnen luisteren. Zonder dat zij hun eigen verhalen vertellen, zich ongemakkelijk voelen of willen vluchten.”
“In zo’n gesprek zijn we altijd op zoek naar woorden om het verlies kleiner te maken of verdriet weg te nemen. Spoiler: die zijn er niet, daar is de liefde te groot voor. Wees er voor jouw vriend(in) en vraag regelmatig naar de overledene. Dit geeft hen erkenning dat de persoon niet vergeten is.”
Sabien (25) en Benthe (25) over rouw: 'Soms leek het alsof mijn vrienden het vergeten waren'
Het kan ook dat je rouwt om iemand die nog springlevend is. Dat noemen ze levend verlies, vertelt Dogan. Het verwerken van dit verlies is soms nog lastiger dan als iemand er fysiek niet meer is.
“Bij een overlijden komen rituelen kijken; een duidelijke datum, uitvaart en steun uit de omgeving. Bij levend verlies, door ziekte, verstoting et cetera, gaat het leven door zonder dat er een bewuste verlieservaring is voor de buitenwereld. Dat kan heel eenzaam zijn, omdat je niet de erkenning krijgt die je nodig hebt. Het is vaag en je staat er daardoor vaak alleen voor. Dat kan een diepe impact op je hebben. Ook in dit geval is het belangrijk om op je omgeving te leunen.”
Niet gerouwde rouw kan diepe sporen nalaten en resulteren in depressie, burn-out, verslavingen, overgewicht en een algeheel onbestemd gevoel in de samenleving. Als je niet met je verdriet bij naasten kunt aankloppen, kan professionele hulp een oplossing bieden.
“Het kan zelfs heel fijn zijn om met een therapeut of rouwcoach te praten. Hier kan én mag je alles zeggen, zelfs die diepe emoties die bij anderen misschien een gevoelige snaar raken zoals opluchting, jaloezie, verlichting. Uiteindelijk is het belangrijk dat je rouw uitspreekt. Doe je dit niet, dan gaat het een eigen leven leiden in jouw lichaam.” En daar wordt niemand gelukkiger van.
Lesley (24) verloor beste vriendin na gasexplosie in Mexico: 'Ze moet een horrorervaring hebben gehad'
