Verschillen

Het grootste verschil tussen IBCT en andere vormen van relatietherapie is dat IBCT zich eerst richt op acceptatie en tolerantie, in plaats van oplossingen zoeken. De therapie is in Amerika al jaren populair, maar is nooit echt overgewaaid naar Europa. Tot nu, dus. Dijkstra is een van de eerste Nederlandse psychologen die zich hiermee bezighoudt en vertelt hoe de therapie in zijn werk gaat.

“Mensen die relatietherapie nemen, zitten vaak al heel diep in allerlei problemen en willen dat dingen veranderen. Het liefst zo snel mogelijk, dus blijven ze vooral hangen bij problemen die misschien wel helemaal niet opgelost kúnnen worden. Bij IBCT kijk je daarom éérst naar de oorsprong van die conflicten, voordat je meteen in de probleemoplossende modus schiet. Ze komen bijna altijd voort uit verschillen tussen partners, bijvoorbeeld op het gebied van behoeftes, persoonlijkheid of wensen.”

“Wat je bij IBCT als allereerste doet, is partners leren om die verschillen tussen hen beter te accepteren. Andere therapieën doen dit vaak ook, maar pas later in het proces. Hier is de acceptatie het startpunt.”

Wegcijferen

Is het accepteren van elkaars verschillen te moeilijk? Dan is tolerantie het toverwoord: elkaars zwakke punten leren verdragen. Dijkstra: “De kern is eigenlijk dat we meteen de strijd tégen elkaar proberen om te vormen in een strijd die je naast elkaar voert, tegen andere problemen van buitenaf. Niet tegen elkaar. En daar is acceptatie een heel goede basis voor.”

Op de vraag of die acceptatie en tolerantie niet heel gemakkelijk leidt tot het wegcijferen van je eigen behoeftes, antwoordt Dijkstra volmondig nee. “Acceptatie betekent niet dat je je ergens bij neerlegt en denkt, hier moet ik het mee doen. Het betekent dat je de toon van het gesprek leert veranderen. In plaats van te blijven hangen in boosheid, kritiek en verwijten gaan we meteen kijken waar het pijnpunt zit en daar induiken. Het echt voelen. Vervolgens zoek je naar manieren om dezelfde gevoelens zachter te verwoorden, waardoor de partners gelijkwaardiger worden. Geen boeman versus slachtoffer.”

Overspel

Deze tactiek past ze ook toe in therapiesessies, waarbij een relatie écht in zwaar weer verkeert. Bijvoorbeeld door overspel. Acceptatie betekent in zo’n geval niet: ‘leg je er maar bij neer dat dit gebeurd is’, maar draait om leren stilstaan bij de pijn. Dijkstra: “Ik heb nu een stel in behandeling bij wie de man is vreemdgegaan. Wat wij dus eerst zijn gaan doen, is focussen op de vrouw. Zij moest diep in haar pijn gaan zitten, wat eigenlijk heel tegennatuurlijk is. Als je je klote voelt, wil je dat vermijden. Maar als je die pijn eerst echt voelt en begint met accepteren dat dit jou is aangedaan, kun je daarna veel beter je emoties overbrengen. Minder boos en beter gefundeerd.”

Ze vervolgt: “Je partner moet vervolgens gaan accepteren dat híj degene is die zoveel kwaad gedaan heeft. Dat doet ook iets met hen, want negen van de tien keer wíllen ze dat helemaal niet. Als je in het begin de communicatie zachter kunt maken in plaats van boos en defensief, bereik je veel meer in de rest van het proces.”

Kalmte

Na de eerste fase van acceptatie en tolerantie kom je in het middenstuk van de behandeling terecht. Hierin probeer je wat positieve energie toe te voegen aan de relatie, vertelt Dijkstra. “Partners doen vaak geen leuke dingen meer voor elkaar, dus dat probeer je dan een beetje aan te zwengelen. Tot slot kijk je praktischer naar de problemen die er nog liggen en richt je je op vaardigheid, wat ook de hoofdfocus is van veel andere therapieën. Hoe los je die overgebleven problemen op en blijf je goed communiceren in de toekomst?”

De kern van deze therapievorm valt misschien nog wel het best samen te vatten in een oud gebed om kalmte: ‘Geef ons de kalmte om te accepteren wat we niet kunnen veranderen, de moed om te veranderen wat we kunnen, en de wijsheid om het verschil te zien’. Zo. En nu helemaal zen je volgende meningsverschil in.

Lees ook
Zo wordt relatietherapie wél een succes volgens deze psycholoog