Anita Wix (61) wordt halsoverkop verliefd op Jaap, haar ‘prins op het witte paard’. Maar de liefde blijkt een keerzijde te hebben. Jarenlang wordt ze door hem psychisch mishandeld: ‘Het was steeds aantrekken en afstoten.’
Als haar dochter ernstig ziek wordt, vlucht Anita. Aan LINDA. vertelt ze haar verhaal.
Anita is 19 jaar als ze trouwt. Zij en haar ex-man krijgen drie kinderen en leiden “een heel gewoon huwelijk”. Toch begint ze zich al snel af te vragen: is dit alles? Op haar 36e, na 24 jaar met haar jeugdliefde, ontmoet ze tijdens een opleiding een andere man: Jaap. Vanaf het moment dat hij in een zwarte BMW komt aanrijden, trekt hij haar aandacht. “Er stapte een heel knappe man uit. Lang, slank, mooi pak, langer haar, en een schakelarmband. Intelligent, maar niet macho en niet zo op de voorgrond. Dat triggerde mij.”
Na een maand vraagt hij Anita mee voor een wandeling in het park. “Mijn hart maakte een sprongetje. Bij deze man voelde ik alles wat ik nog niet kende. Hij luisterde aandachtig, begreep me, en wist precies wat er ontbrak in mijn leven.” Ze zien elkaar steeds vaker, en dan komt het moment waarop Anita beseft: “Dit is het. Ik wil voor altijd bij hem zijn. Uiteindelijk heb ik voor hem gekozen.”
Als ze een half jaar samen zijn gaan ze een weekend naar de stad van de liefde, Parijs. Daar beginnen de eerste alarmbellen te rinkelen, hoewel Anita dat pas later beseft. Tijdens het shoppen in een warenhuis raken ze elkaar kwijt. Anita blijft rustig staan op de plek waar ze elkaar voor het laatst zagen en maakt zich geen zorgen. Maar als Jaap terugkomt, is hij boos. “Hij zei: ‘Wat ben je aan het doen? Dit is liefdeloos. Je had net zo goed alleen kunnen gaan.’ Ik dacht: wat gebeurt hier? Dit is toch iets wat gewoon kan gebeuren?” Maar Jaap pakt haar tas en loopt weg.
Anita blijft achter zonder portemonnee, telefoon of het adres van het hotel. “Ik wist niet wat ik moest doen. Ik bevroor en hoopte dat hij terugkwam.” Na twee uur gebeurt dat eindelijk. “Hij nam me mee naar een café, stak een sigaar aan en zei: ‘Excuses lijken mij wel op zijn plaats.’ Alles in je zegt dat je dat niet moet doen, maar uiteindelijk zeg je toch sorry. Daar heeft hij gezien wat hij allemaal met me kon doen. Het was een test.”
Sandra vluchtte van narcistische ex: 'Kinderen vragen wanneer ze weer met papa kunnen spelen'
Maar Anita is verliefd, en binnen een jaar trouwen ze. Ze neemt haar drie kinderen mee, destijds 7, 9 en 11 jaar oud. Jaap heeft ook drie jonge kinderen, allemaal onder de vier. Zo worden ze een samengesteld gezin.
Langzaamaan begint het psychische geweld. “Het begon met heel kleine dingen. Hij kon bijvoorbeeld zeggen: ‘Kies maar een snoepje uit.’ En dan later: ‘Maar ik heb je dat snoepje helemaal niet gegeven.’ En je gaat steeds meer denken: het is mijn schuld.”
“Bij de kinderen deed hij hetzelfde. Hij maakte ze in de war en heel afhankelijk. Voor mijn dochter kocht ik nieuwe sneakers. Dan zei hij: ‘Heb je wel de vaatwasser leeggehaald? Nee? Dan mag je ze pas aan als je ze verdient.’ En dan kon het zomaar zijn dat je je sneakers nooit meer zag.”
Jaap vond dat de kinderen zijn ‘respect moesten verdienen’. “Dat vond hij belangrijk. En dan ben je alleen maar aan het pleasen. Je denkt alleen maar: hoe houd je een fijne sfeer in huis? Continu loop je op eieren. Hoe zorg ik ervoor dat papa of mijn man niet boos wordt? Wat moet ik zeggen, wat moet ik aantrekken, hoe moet ik lopen?”
Als Anita en de kinderen hem niet tevreden kunnen stellen, reageert Jaap met psychisch geweld. “De kinderen mochten dan bijvoorbeeld niet meer naar een schoolfeestje. Als je maar deed wat hij zei was het goed. Deed je dat niet, dan was er ellende.”
Anita’s oudste dochter houdt het na vijf jaar niet meer vol. Op haar zestiende vertrekt ze en gaat bij haar vader wonen. Ze verbreekt ook het contact met haar moeder zolang die in deze situatie blijft. Haar broer besluit met haar mee te gaan, waardoor Anita alleen met haar jongste dochter achterblijft.
Ondertussen wordt Anita’s sociale kring steeds kleiner. “Hij verbood me nooit om mijn vrienden of familie te zien, maar hij zei wel dingen als: ‘Heb je niet door hoe je vriendin tegen jou doet? Je merkt het misschien niet, maar dat is niet oké. Je bent altijd van slag als je thuiskomt.’ Dan begin je te denken: misschien heeft hij wel gelijk. Uiteindelijk ga je het geloven.” Zo komt het dat Anita jarenlang haar ouders en vriendinnen niet meer ziet.
Elke dag ziet ze op tegen het avondeten. “Bij ons was het eten altijd een drama. Je wist nooit hoe je je moest gedragen. Je stoel mocht niet tegen de muur komen, je moest je bord leeg eten, ook al was het te veel, en je lepel mocht niet tegen je tanden tikken. Je voelde je al gespannen voordat je ging zitten en probeerde je zo klein en onzichtbaar mogelijk te maken.”
Rowena (33) werd fysiek én emotioneel mishandeld door pleegmoeder: 'Dacht dat ik het verdiende'
De omslag komt als Anita’s dochter anorexia krijgt en ernstig ziek wordt. Het gezin is instabiel en Jaap vindt het een goed idee om hulp in te schakelen. “Ik was een labiel wrak. Omdat híj degene was die hulp zocht, werd de pleger het slachtoffer. De maatschappelijk werker had geen idee dat alle ellende van hem kwam.”
Maar op een dag komt de hulpverlener te vroeg en stapt ze binnen tijdens een ruzie. Dan ziet ze geen hulpeloos slachtoffer maar een agressieve vader. “Ze gaf me een kaartje van Veilig Thuis. Ik ging googelen en toen besefte ik dat dit een vorm van huiselijk geweld is.”
Het is dan allemaal nog heel verwarrend voor Anita. “Bij huiselijk geweld denk je aan: man slaat vrouw. Dus als jij wel af en toe geslagen wordt maar vooral psychisch mishandeld, en iemand zegt ‘dit is huiselijk geweld’, dan denk je: nee hoor. Want Jaap was ook heel lief. Het was aantrekken en afstoten. Vandaag beweeg je hemel en aarde en morgen ben je een egoïstische kutbitch.”
Op een gegeven moment denkt Anita: ik kan jou nooit gelukkig maken. Wat ik ook doe, het heeft geen zin. “Het was alsof er een helder moment in mijn geest kwam: dit kán niet meer. Straks is mijn kind er niet meer en is hij nog steeds niet gelukkig.” Ze vertrekt en belandt zonder persoonlijke bezittingen in de vrouwenopvang. Haar jongste dochter gaat naar haar vader, en Anita moet noodgedwongen de stiefkinderen voor wie ze elf jaar zorgde achterlaten. “Ik moest ze in de steek laten. Het was een afschuwelijke, maar noodzakelijke stap. Ik moest eerst voor mezelf zorgen.”
Ze wordt zich steeds meer bewust van de ongezonde situatie waarin ze zat. “Ik had hartklachten en veel stress, maar werd langzamerhand steeds sterker.” Als ze 48 wordt, verblijft Anita nog steeds in de opvang. Ze vreest dat dit haar vreselijkste verjaardag ooit wordt. Maar dan staan haar drie kinderen ineens met een taart voor haar neus. “Toen zag ik na jaren mijn oudste dochter weer voor het eerst. Ze had gezegd: ‘Als je ooit bij hem weg bent, dan wil ik je weer zien.’ En zo gebeurde het ook.”
Mila (33) was getrouwd met een psychopaat: 'Hij heeft iedereen tegen me opgezet'
Na een jaar krijgt Anita haar leven weer op de rit. Ze krijgt een huis van de gemeente, waar ze nu nog steeds woont. “Het belangrijkste is dat je al het contact met de pleger verbreekt”, weet ze nu.
En dan is ze op zichzelf. Na jarenlange psychische mishandeling en een jaar in de vrouwenopvang kan Anita ineens weer haar eigen keuzes maken. “Ik heb eerst dingen gedaan die ik graag wilde doen, maar vroeger nooit kon doen. Ik ben gaan reizen. Ik ben gaan léven.”
Na een tijdje vraagt de vrouwenopvang of Anita haar verhaal wil delen. Dat doet ze, tegenover 350 studenten. Onder hen is iemand van de politie, die haar vraagt om op een politiecongres te spreken. Als vervolgens Humberto Tan haar belt om aan te schuiven bij een uitzending van RTL Late Night, weet Anita dat ze haar roeping heeft gevonden. Inmiddels is ze trainer, adviseur, coach en internationaal spreker. Zo kan ze mensen bewust maken: wat zijn de signalen van huiselijk geweld, hoe herken je het en wat moet je doen? Oftewel: “Het taboe bespreekbaar maken.”
Als Anita één ding heeft geleerd, is het dat omstanders moeten leren om zonder oordeel te helpen. “Als je onderbuikgevoel zegt: dit klopt niet, zeg dan niet: ‘Ga gewoon weg.’ Want dat dóet diegene niet zomaar. Je moet eerst zelf beseffen dat je in zo’n situatie zit. Zeg liever: ‘Ik zie dat het niet goed gaat, en ik ben er voor je.’ Keer op keer. Huiselijk geweld is een groot maatschappelijk probleem, en we kunnen allemaal iets doen, hoe klein ook.”
Inmiddels ziet Anita haar kinderen weer en is ze trotse oma van vier kleinkinderen. “Ze zijn een grote zegen in mijn leven. Ik ben zo blij dat we weer een liefdevol gezin hebben. Dat koester ik.”
Dit artikel werd eerder op LINDA.nl gepubliceerd in juni 2022.
Miranda (38) kwam om het leven door partnergeweld: 'Hadden we maar half geweten hoe erg het was'
