Je hebt er vast al eens van gehoord: ‘body dysmorphia’. Laatst deelde Megan Fox nog dat ze aan de stoornis lijdt en dat ze nog nooit van haar lichaam heeft gehouden. Maar wat houdt deze stoornis precies in?
LINDA.meiden vraagt het aan GZ-psycholoog Najla Edriouch.
Ook Najla heeft het nieuws over Megan Fox voorbij zien komen op social media. “Het is goed dat bekende mensen zich hierover uitspreken. Body dysmorphic disorder (BDD) is namelijk een van de meest ondergediagsnosticeerde psychische stoornissen”, vertelt ze.
“Wel is het goed om te benadrukken dat deze stoornis altijd wordt vastgesteld door een BIG-geregistreerd psycholoog of psychiater. Het is een stoornis met een hoge lijdenslast waar we onszelf niet zomaar mee moeten labelen. Ik heb geen idee wat bij Megan Fox het geval is, maar het is geen stoornis waar we lichtzinnig over kunnen doen.”
“BDD is een geestelijke stoornis waarbij iemand een overmatige focus heeft op de onvolkomenheid van diens uiterlijk. Het gaat hierbij altijd over een onvolkomenheid die voor anderen niet of nauwelijks waarneembaar is. Daarnaast is iemand met BDD zodanig geobsedeerd met deze onvolkomenheid, dat diegene hierdoor wordt beperkt in het dagelijks leven.”
In tegenstelling tot reguliere onzekerheid, beheersen de obsessieve gedachten van iemand met BDD diens leven. “In de meeste gevallen koppelt iemand met BDD ook handelingen aan diens negatieve zelfbeeld. Daarnaast is de onzekerheid van iemand met BDD niet gegrond, omdat anderen niet of nauwelijks kunnen zien waar diegene zich zorgen om maakt. Iemand met BDD kan bijvoorbeeld denken dat diegene mega-erge acne heeft, terwijl diens huid in realiteit een egaal is”, vertelt Najla.
“Vervolgens gaat deze persoon zichzelf bijvoorbeeld overmatig in de spiegel checken of zichzelf overdreven verhullen. Iemand kan vervolgens veel make-up gaan dragen om de – voor een ander (bijna) niet zichtbare – acne te verbergen. Soms durven mensen zelfs niet meer naar buiten als het licht is of ontwijken ze de volle zon. Daarnaast vragen mensen met BDD in veel gevallen hun omgeving om bevestiging of geruststelling. Dit leidt vaak tot onbegrip, omdat andere mensen niet snappen waar diegene zich zorgen over maakt. Een persoon met BDD vindt diens afwijking vaak echt afstotelijk en voelt ontzettend veel schaamte.”
Psycholoog Nadine Mounfik over de perfecte partner: 'Die is er gewoon niet'
Of iemand BDD ontwikkelt is deels genetisch bepaald, zegt Najla. “Je kunt simpelweg gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van de psychische stoornis, net als dat sommige mensen gevoeliger zijn voor bijvoorbeeld hart- en vaatziekten. Dingen die een persoon vervolgens meemaakt in het leven kunnen als trigger werken voor de stoornis.”
“Als iemand bijvoorbeeld heel erg is gepest in het verleden en daarnaast gevoelig is voor BDD, dan kan het zich door de jaren heen ontwikkelen. Daarnaast spelen culturele factoren een rol. Denk bijvoorbeeld aan hoeveel focus er in de maatschappij ligt op uiterlijk.”
Hoewel veel mensen het misschien denken, is social media geen oorzaak van BDD volgens Najla. “Het is belangrijk om ons bewust te zijn van dat onderscheid. Het is geen oorzaak van BDD, maar als je het eenmaal ontwikkeld hebt en je wordt geconfronteerd met allerlei schoonheidsidealen op social media, dan kan het een negatieve focus op jezelf versterken.”
“Daarnaast helpt de maakbaarheid van het schoonheidsideaal van tegenwoordig niet. Veel mensen met BDD stappen niet naar een psycholoog, maar naar een huidtherapeut, cosmetisch arts of zelfs plastisch chirurg. Maar door het uiterlijk aan te passen, gaat de stoornis niet weg. De negatieve gedachten waar ze mee kampen worden dan namelijk niet behandeld.”
Kun jij een relatie nooit lang behouden? Een psycholoog verklaart: 'Gen Z heeft minder geduld'
De behandeling van BDD bestaat voornamelijk uit cognitieve gedragstherapie. Hiermee leren cliënten beter omgaan met negatieve gevoelens en gedachten over zichzelf en gaan ze hieraan gekoppeld aan de slag met gedragsverandering. “Dit wordt soms in combinatie met medicatie gedaan. Daarnaast helpt EMDR ook – een therapie die oorspronkelijk is ontwikkeld voor traumaverwerking.”
Najla vertelt dat er in Nederland ook een specialisatiecentrum is voor BDD. “De juiste hulp is er, alleen moet iemand eerst zelf hulp zoeken en vervolgens de juiste doorverwijzing krijgen. Dat zoeken naar hulp gebeurt vaak niet, omdat mensen met BDD te veel schaamte voelen om naar een psycholoog te gaan. Daarnaast willen ze niet nog eens extra nadruk leggen op het aspect van hun uiterlijk waar ze al ontzettend onzeker over zijn. Erover praten is taboe voor hen. Ze hebben al zo vaak gehoord: ‘Je stelt je aan’.”
“Daarnaast denken psychologen en psychiaters ook niet snel aan BDD. Mensen die BDD hebben, zien dit namelijk niet als een psychisch probleem. Je moet als psycholoog dus veel doorvragen. Daarom is het ook goed dat er steeds meer aandacht is voor de stoornis. Als BDD eenmaal geconstateerd is, is het namelijk goed te behandelen.”
Waarom je volgens deze psycholoog op moet passen met jezelf diagnosticeren via TikTok: 'Totaal fout'
