Pig butchering

Op datingapps, -sites en social media doen oplichters zich voor als succesvolle investeerders. Door eerst gezellig contact te hebben, creëren ze een vertrouwens- of liefdesband. Het contact wordt dusdanig intensief, dat het slachtoffer ertoe in staat is geld over te maken, meestal in crypto’s, onder het mom van ‘beleggingen’. Na een flink bedrag gaat de oplichter er met het geld vandoor.

Iemand die pig butchering is overkomen, is Maud* (38). “Ik ben op Tinder een man tegengekomen met wie ik leuke gesprekken voerde. Hij deed zich voor als een Ierse man die voor werk in Rotterdam zat. De band werd steviger en we prikten een datum voor een date. Ik was net een half jaar vrijgezel, dit leek een avontuur waar ik blij van kon worden.”

Rileen is slachtoffer van datingfraude, in 'Op1' vertelt ze erover: 'Verslaafd aan zijn aandacht'Lees ook

Crypto

Het gesprek gaat na een tijd over bitcoins. “Ik was me toevallig aan het verdiepen in vormen van passief inkomen en had al mijn eigen Bitvavo-wallet. Hij wilde me leren om met daytrading geld te kunnen verdienen. Hij maakte er analyses over en wist er veel vanaf. Het klonk allemaal best plausibel.”

Om toch voorzichtig om te gaan met zijn voorstel een bepaalde app te downloaden, begint Maud met een inzet van 50 euro. “Stel dat dit een oplichter is, dan valt het mee hoeveel ik verlies, dacht ik nog. Op deze manier had ik de regie. Het was daarnaast een app uit de Apple Store, daar gaat een hele keuring aan vooraf. Het kon niet misgaan.”

Maud maakt meteen winst. “Ik kreeg er een kick van. Ik volgde de stappen en had overal screenshots van. Dit kon ik reproduceren, ook zonder hem. Het geld uit mijn wallet maakte ik over naar mijn bankrekening. Het voelde alsof ik in control was, maar er zat heel veel manipulatie achter. Waar ik op dat moment geen red flags zag, zie ik ze nu wel. Ik zat compleet in een fuik. Het gedrag is zo geraffineerd. Zo kwaadaardig.”

Opgelicht

Na een paar kleine bedragen over te maken, wordt de som steeds groter. “Het geld groeide. Het motiveerde me om steeds meer te doen. Hij kreeg het uiteindelijk voor elkaar om het geld niet in mijn eigen wallet te bewaren, maar in die app te zetten. Ik was op van de hormonale levels van blijdschap, enthousiasme en verliefdheid. Ik was aan het fantaseren over een leven in het buitenland. En ik was bezig met het aankopen van een nieuwbouwhuis, daardoor kwam het me financieel goed uit.”

De oplichter gaat zo ver, dat Maud overstag gaat om all in te gaan. “Ik weet niet waarom ik hem blind vertrouwde. Hij deed hele grote bedragen in de app, dus misschien deed ik het daarom ook. Bij de laatste transactie kwam er een freeze in het account en stond er een melding in beeld vol tikfouten. Toen wist ik: hier klopt iets niet. Ik zag 26.000 euro weggaan. Ik moest een bepaalde fee betalen om bij het geld te kunnen. Mijn geld was op, dus dat kon ik niet. Ik stuurde hem een bericht, en hij wist zogenaamd niet hoe dit kon. Het viel helemaal open. Ik was opgelicht.”

Marion maakte 8.000 euro over aan Nederlandse Tinder Swindler: 'Je houdt van iemand'Lees ook

Aangifte

Maud is volledig in paniek. “Ik werd heel erg boos, maar hij kalmeerde me. ‘Er is niks aan de hand, we komen er samen uit’, zei hij nog. Midden in de nacht heb ik de politie gebeld. De stressklap die loskwam was bizar. Om vijf uur ’s ochtends heb ik met mijn coach een gesprek gehad. Meteen bespraken we wat ik moest doen om goed voor mezelf te zorgen.”

Ze stapt naar de politie. “De agenten kwamen er niet uit, het was een complexe scam en crypto is nog niet hun expertise. Ik kreeg snel te horen dat ze er niks mee konden doen. Dat doet flink pijn.” Met haar broer bedenkt ze een plan om de oplichter nog even aan de praat te houden. “Ik bleef doen alsof ik het niet doorhad. Zo konden we zijn telefoonnummer actief houden zodat een ethische hacker mogelijk achter hem aan kon gaan. Ik heb tegen het advies van de politie in nog dagen met hem geappt.”

Research

Maud laat het daar niet bij zitten. “Ik was zo strijdbaar. Niet voor mijn geld, maar voor het feit dat dit zo door kon gaan. Via een Russische zoekmachine kwam ik erachter dat hij foto’s van een influencer uit Duitsland gebruikte. Met kunstmatige intelligentie had hij ze nét iets anders gemaakt. Hij stuurde zelfs foto’s van ‘zijn kind’ en ‘zijn hond’. Precies dat kind en die hond zag ik op het profiel van die Duitse influencer. Een privédetective is erachter gekomen dat het telefoonnummer uit de Filipijnen kwam. Ik heb de Filipijnse ambassade geïnformeerd, die konden weinig doen. Ik heb alle instanties en programma’s benaderd die zich hiervoor inzetten, maar niemand kon iets voor me doen. Het was slopend.”

Het contact met de oplichter heeft Maud laten doodbloeden. “Af en toe kreeg ik een berichtje, maar ik heb het op dempen gezet. Het erge is, ik ben ‘hem’ weer op Tinder tegengekomen met dezelfde foto. Ik heb hem geliket en we zijn gematcht. Hij durfde zelfs nog te sturen: ‘Weet je me nog? Waarom heb je niets meer van je laten horen?’ Ik heb screenshots gemaakt en de politie geïnformeerd dat hij nog steeds bezig is.”

Frustratie

Dat het oplichten zo door kan gaan, frustreert Maud. “Het gebeurt niet binnen de Nederlandse grenzen en de cryptowereld is nog onbekend bij de instanties. Maar dit is georganiseerde misdaad. Het patroon is helder. Ik snap niet dat we vanuit het systeem in Nederland niks kunnen doen. Dat maakt mij extra strijdbaar om mijn verhaal te delen. Ik ben blij dat ik ontzettend veel aan zelfontwikkeling heb gedaan en dat ik een hechte omgeving heb die er voor mij is. Ik weet dat schaamte het ergste is om in te blijven, dat gaat me niet helpen. Maar ik kan me voorstellen dat niet iedereen uit die schaamte kan stappen.”

De oproep van de politie, Slachtofferhulp Nederland en de NVB om gedupeerden hun verhaal te laten doen, vindt Maud dan ook heel belangrijk. “Het is niet iets wat iemand alleen kan oplossen. Het heeft zoveel impact op elke laag van je leven. Misschien klinkt het grof, maar dit heeft echt een gat in mijn hart geslagen”, vertelt ze geëmotioneerd. “Het enige wat ik kan doen is zorgen dat het een mooi litteken wordt. Hoe meer mensen weten dat dit bestaat, hoe sneller mensen uit de schaamte kunnen stappen.”

Datingfraude kan iedereen overkomen, vertelt Rebecca Smits van Slachtofferhulp Nederland. “Het maakt niets uit wat voor achtergrond je hebt.” Zo is Maud een hoogopgeleide vrouw. “En ik weet veel van crypto, maar ik ben er toch ingestonken”, aldus het slachtoffer. “Ik vind het heel erg moeilijk om te verwerken dat ik hierin ben meegegaan. Maar dat kan ik niet meer terugdraaien, het is nou eenmaal onderdeel van mijn bagage. Door mijn verhaal te delen, kunnen andere mensen zorgen dat ze weerbaar zijn. Ik vind dat het niet verstopt moet worden.”

Dubbele schaamte

Smits legt uit hoe het komt dat er nog weinig over pig butchering wordt gepraat. “Bij slachtoffers van deze fraudevorm zie je dat er sprake is van dubbele schaamte. Allereerst hebben ze hun vertrouwen in de verkeerde persoon gesteld en mogelijk verliefde gevoelens gehad voor iemand die niet heeft bestaan. Daarnaast horen we schaamte over het geldbedrag dat ze verloren zijn. Die dubbele schaamte heeft een behoorlijk effect op mensen. Bij elke vorm van oplichting zien we dat slachtoffers toch vaak het gevoel hebben dat ze er schuld aan hebben. Ook victim blaming speelt een rol. Mensen reageren vaak: ‘Hoe heb je dít kunnen geloven?’. Bang zijn voor dat oordeel versterkt het schaamtegevoel.”

Daarom geeft Smits tips hoe je als omgeving wel kan reageren. “Heb geen oordeel. Een oordeel is niet altijd bewust, maar het is goed om er bij stil te staan dat je er er begripvol mee omgaat. Bijvoorbeeld: wat naar dat dit je is overkomen, hoe kan ik je helpen?”

Wat is victim blaming en waarom is het schadelijk? Een expert licht toeLees ook

Instanties

Bij welke instanties kunnen gedupeerden van pig butchering zoal terecht? “De Fraudehelpdesk en de politie, om een melding te maken van de oplichting. Bij de huisarts kunnen ze delen wat er gebeurd is. En ze kunnen bij ons terecht. Wij sluiten aan bij de hulpvraag van het slachtoffer en geven emotionele ondersteuning. Zo geven we tips hoe ze hun stress kunnen verlagen, we informeren waar ze terechtkunnen en adviseren of ze mogelijk een civiele procedure kunnen starten en steunen daarbij. Zit er wellicht een trauma, dan verwijzen we ze door naar specialistische hulp.”

Ook voor de politie is het belangrijk dat er een melding wordt gemaakt. “Hoe meer aangiftes er zijn, hoe meer de politie erachter kan komen hoe de daders te werk gaan. Ieder verhaal van een slachtoffer is een klein stukje van de puzzel. Dat kan de politie helpen om het beter te begrijpen, de daders sneller op te sporen en andere slachtoffers te voorkomen.”

Met déze drie tips voorkom je dat je online wordt opgelichtLees ook

Om gedupeerden bij te staan organiseert Slachtofferhulp Nederland in december bijeenkomsten voor lotgenoten. “Dit kan via een online forum door hun eigen verhaal te delen of dat van anderen te lezen. Ook organiseren we bijeenkomsten – zowel online als fysiek – waarbij mensen met elkaar kunnen praten. Ze ervaren dat ze niet de enigen zijn en het helpt je verhaal te delen met iemand die écht begrijpt wat je hebt meegemaakt.”

Zo herken je pig butchering

Tot slot deelt Smits hoe je kan letten op pig butchering. Al is dit geen garantie dat het je niet kan overkomen, benadrukt ze. “Op de hoogte zijn van hoe je het herkent, hoeft niet te betekenen dat het niet bij jou kan gebeuren. Het kan iedereen overkomen, maar je kan wél op dingen letten zodat de kans zo klein mogelijk wordt dat het gebeurt.”

Want hoe herken je een datingfraudeur? “Degene met wie je praat woont in een ander land of ver van je vandaan. Het profiel lijkt wel erg gepolijst en heeft weinig foto’s. Begint degene met wie je praat over mogelijkheden om te investeren, wees dan alert. Daarnaast heeft de persoon smoesjes om je niet te ontmoeten. Staat er een afspraak, komt er steeds iets tussen. Ook kan je ze herkennen door veel aandacht, complimenten en cadeaus, met name aan het begin van het contact. Overladen met liefde zorgt ervoor dat de vertrouwensband groeit.”

“Overkomt het je toch, weet dan dat we je altijd willen helpen”, benadrukt Smits. “Blijf niet rondlopen met de gevoelens die je hebt. Je bent niet alleen.”

*Mauds naam is gefingeerd, haar echte naam is bij de redactie bekend.

Steeds meer oplichters gebruiken Nederlands nummer: 'Komt betrouwbaarder over'Lees ook