Schrijnende gevallen van kindermishandeling zien we helaas regelmatig voorbijkomen. Over oudermishandeling hoor je een stuk minder: een vorm van huiselijk geweld waarbij kinderen hun ouders iets willen aandoen.
Wat valt er onder oudermishandeling en wat kun je doen als je hiermee te maken krijgt? Hieronder een aantal zaken op een rij.
Movisie definieert oudermishandeling – niet te verwarren met ouderenmishandeling – als een vorm van huiselijk geweld, gepleegd door kinderen en jongvolwassenen (van 12 tot 23 jaar). Het geweld richt zich tot ouder(s), verzorger(s) of stiefouder(s) en is niet incidenteel: het komt vaker voor. Het kan gaan om fysiek geweld, maar ook afpersing, diefstal, chantage, verbaal en psychisch geweld vallen hieronder.
We hebben het hier dus niet over een driftige zesjarige die een vader of moeder tegen de schenen schopt, maar om bewuste mishandeling. Vaak gebeurt dit op momenten dat ouders grenzen stellen of op een andere manier gezag uitoefenen. Veel cijfers zijn er niet over oudermishandeling: het wordt nog niet veel onderzocht. Wel meldt Movisie dat (alleenstaande) moeders doorgaans een hoger risico lopen om door hun kind mishandeld te worden dan vaders.
Oudermishandeling is een thema dat al snel verkeerd begrepen wordt. Vanaf de zijlijn vindt men er van alles van. Denk bijvoorbeeld aan aannames als ‘die moeder heeft haar zoon niet onder controle’ of ‘die ouders kunnen niet opvoeden’.
LINDA.nl sprak een medewerker van Veilig Thuis Hollands Midden: “Vaak ligt er iets aan ten grondslag wat je niet meteen kunt zien. Denk aan psychiatrische problemen of gedragsproblematiek. Maar onhandelbaar gedrag kan ook ontstaan door (te) hoge eisen vanuit ouders of onderliggend trauma.”
Zoek je hulp voor jezelf of een ander? Bij deze organisaties kun je terecht
Veilig Thuis haalt het voorbeeld aan van Rick (17, geanonimiseerde naam), die nog thuis woont met zijn moeder, broertje (14) en zusje (12). Zijn ouders scheidden drie jaar geleden, en sindsdien heeft hij meer ruimte om zijn eigen gang te gaan. Hij verliest daardoor zijn bijbaan, behaalt minder goede resultaten op school en heeft steeds meer lak aan zijn moeder. Zij is niet consequent en geeft hem vaak zijn zin, waardoor Rick zijn grenzen steeds verder verlegt.
“Zijn gedrag werd op een gegeven moment onvoorspelbaar. Thuis werd iedereen bang van hem. Hij schreeuwde, schold en dreigde hen pijn te doen. Hij pakte geld uit zijn moeders portemonnee en dwong haar dingen voor hem te kopen. Uiteindelijk sloeg hij haar, en zijn broertje, een aantal keer. Het lijkt voor een buitenstaander dus alsof Rick uit zichzelf agressief werd. Maar later bleek uit gesprekken dat er vroeger óók huiselijk geweld plaatsvond tussen zijn ouders.”
Wat de oorzaak ook moge zijn: fysiek en/of verbaal geweld is nooit oké. “In wat voor situatie dan ook”, aldus Veilig Thuis HM. “Als het je overkomt, schaam je je vaak. Maar dat is geen reden om geen hulp te zoeken.” Heb jij zelf hulp of advies nodig? Veilig Thuis is een landelijke hulporganisatie die 24/7 bereikbaar is via het telefoonnummer 0800 – 2000 (gratis). Hun online chat is tussen 09.00 en 17.00 uur open. Ben je in acuut gevaar? Bel dan 112.
Vermoed jij dat er in een ander gezin sprake is van oudermishandeling (of een andere vorm van huiselijk geweld)? Dan adviseert de organisatie het gesprek aan te gaan. “Vraag aan de mensen om wie het gaat of het goed met hen gaat, of je iets voor hen kunt betekenen. Dit kan een opening zijn om hulp te vragen of te zorgen voor wat openheid.” Durf je dat (nog) niet aan? “Dan kun je ook altijd eerst zelf contact opnemen met Veilig Thuis om te overleggen.”
Ruim helft van jongeren heeft te maken met uitbuiting of mishandeling op werk
