In de rubriek ‘Monumentje’ interviewen we iemand die een ode wil brengen aan een overleden geliefde, vriend of familielid. Vandaag herdenkt Stephanie (50) haar moeder Rita.
“Nadat ik haar had verteld dat ik ziek was, heeft ze er nooit meer wat over gezegd. Tegen haar zus zei ze af en toe wel dat ze het rot vond voor me, maar tegen mij zei ze niets”, vertelt Stephanie aan LINDA.
Het is vrijdag 13 augustus 2021 wanneer Stephanie te horen krijgt dat ze borstkanker heeft. “Ironisch hè, op vrijdag de dertiende”, vertelt Stephanie. Maar dat is niet alles. “Er zaten uitzaaiingen in de lymfeklieren. Mijn linkerborst en okselklieren zijn geamputeerd wegens de uitzaaiingen. Vervolgens begonnen de chemokuren: 24 weken lang, 16 kuren en daarna 15 bestralingen. Ook onderging ik drie operaties voor reconstructie en zijn mijn eierstokken verwijderd. Momenteel ben ik nog met hormoontherapie bezig.”
Hoewel Stephanie het vertelt in slechts een paar zinnen, is dit al bijna drie jaar lang haar realiteit. “De hormoontherapie gaat op en af. Ik ben inmiddels met de derde soort begonnen, omdat het heel veel bijwerkingen heeft. Daardoor ben ik ook – tijdelijk – afgekeurd voor werk, en na een tijd in de ziektewet moest ik van mijn werk een vaststellingsovereenkomst tekenen. Dat was heel pittig. Je hebt het gevoel dat je faalt, terwijl jij hier ook niet voor hebt gekozen.”
Stephanie is getrouwd met een lieve man, heeft twee prachtige dochters en had altijd een goede band met haar moeder. “Mijn moeder had een latrelatie met een Oostenrijker. Ze was altijd zes weken hier in Nederland, en dan weer zes weken in Oostenrijk. Als zij hier was, hadden we het altijd leuk samen. Ze was een fijne, gezellige moeder en oma.” Totdat er in haar gedrag iets verandert. “Ze deed heel raar en afstandelijk. Normaal kwamen de gesprekken vanzelf en opeens moet ik het er echt uittrekken. Ik ging aan mezelf twijfelen: had ik iets verkeerd gedaan?”
Intussen kreeg Stephanie te horen dat ze ziek is, maar ze had nog geen idee wat er met haar moeder aan de hand was. “Ik moest haar gaan vertellen dat ik ziek was. Mijn man bood aan om mee te gaan, maar ik vond dat ik het alleen moest doen. Met een knoop in mijn maag ging ik naar mijn moeder. Met tranen over mijn wangen vertelde ik haar het slechte nieuws.”
Maar een (gewenste) reactie kreeg Stephanie niet. “Ze stond op en liep naar de keuken. Ze gaat daar huilen, dacht ik. Maar in plaats daarvan kwam ze terug met een overhemd in haar handen: ‘Is dit niet wat voor je man?’, zei ze. Ik begreep er echt niets van. Ik kom hier vertellen dat ik ziek ben, dat ik het hele proces van behandelingen aan moet gaan en zij komt terug met een overhemd. Mijn wereld stortte in, maar een knuffel van mijn moeder? Die kreeg ik niet.”
Hanneke (58) heeft alzheimer: 'Mensen lopen soms met een boog om mij heen'
Stephanie kon niet plaatsen wat er aan de hand was met haar moeder. “Ze ging zich steeds raarder gedragen. Ze begon slordiger te praten, alsof ze gedronken had. Als ze bij ons kwam eten, propte ze haar mond vol met eten alsof ze een hamster was, om het vervolgens uit te spugen. Het was heel ongemakkelijk.” Wanneer ook de broers en zussen van haar moeder aan de bel trekken, besluit ze een neuroloog te bezoeken met haar moeder. “Uiteindelijk kwam daar Multiple Sclerose (MS) en Frontotemporale dementie (FTD) uit.”
“Ik ging me verdiepen in FTD en dacht: dit is precies mijn moeder. Wat ik erover las, was exact hoe mijn moeder zich gedroeg. Ze kon ons goed om de tuin leiden, want als je daar kwam was alles netjes. Maar deed je een keukenkastje open, dan viel alles eruit omdat het erin gepropt was.”
Het viel Stephanie zwaar dat ze geen steun kon vinden bij haar moeder. Haar borstkanker stond recht tegenover de dementie van haar moeder. “Nadat ik haar had verteld dat ik ziek was, heeft ze er nooit meer iets over gezegd. Ik kon er niet met haar over praten, ze was er niet voor mij, ik kreeg geen arm om me heen. Tegen haar zus zei ze af en toe wel dat ze het rot vond voor me, maar tegen mij zei ze niets. Ook toen ik kaal werd door de chemo keek ze me alleen maar aan. Het was al ongemakkelijk voor me dat ik geen haar meer had, dus haar reactie voelde extra pijnlijk.”
Stephanies moeder verslechtert. Ze ging wandelen op vreemde tijden en wandelde elke dag langs Stephanies huis. Op een gegeven moment kwam ze zelfs vier keer per dag langs voor een kop koffie. Ruimte voor Stephanie of haar situatie was er niet. “Soms stond ze daar als ik net terugkwam van een behandeling. Als ik aangaf dat ik moe was en graag naar bed wilde omdat ik net een bestraling had gehad, werd ze heel dominant. Ze moest en zou haar koffie hebben. Zodra ze haar koffie kreeg, was ze ook binnen drie minuten weer weg. Twee uur later stond ze er weer.”
Het kon zo niet langer, en dus moest haar moeder naar een verzorgingstehuis. Hoewel dat niet vanzelf ging, bracht het veel rust. “Het werd thuis een stuk rustiger, ik was niet meer alleen maar bezig met mijn moeder en ik kon zelf mijn eigen tijd indelen om langs te gaan.”
Ondertussen speelde de MS ook nog een rol, waardoor Stephanies moeder hard achteruitging – een aantal dagen voor kerst al helemaal. “We kregen te horen dat als we afscheid wilden nemen terwijl ze nog bij kennis was, we snel moesten zijn.” Door de MS kon Stephanies moeder niet meer eten en niet meer praten. Ze kozen ervoor om palliatieve sedatie toe te dienen.
Odettes man (47) heeft dementie: 'Hoewel hij er nog is, nemen we afscheid van wie hij was'
“Het moment voordat ze haar laatste slaapmedicatie kreeg, ben ik lepeltje-lepeltje bij haar in bed gaan liggen. Ze deed haar gouden ring af en schoof hem om mijn vinger. Ik moest natuurlijk huilen, maar mijn moeder niet, zij had helemaal geen mimiek meer. De arts kwam erbij om te vertellen dat ze haar ging laten slapen. We lagen nog lepeltje-lepeltje en we vielen samen in slaap. Het was een hele mooie manier om afscheid te kunnen nemen. Eindelijk kon ik haar die knuffel geven waar ik al die tijd naar verlangde.”
Het rouwproces is ingewikkeld, doordat Stephanies moeder niet meer zichzelf was. “In het begin was ik een beetje bozig, maar ik voelde me ook schuldig. Enerzijds had ik meer steun van haar willen hebben tijdens mijn ziekte, maar tegelijkertijd weet ik ook dat ze er niets aan kon doen. Als ik zelf niet ziek was geweest, had ik dit al heftig gevonden, dus laat staan nu. Dat maakte het nog moeilijker. Na haar overlijden moest ik dat eigenlijk eerst verwerken.”
Inmiddels kan ze weer de leuke dingen zien. “Mijn moeder was zo’n leuke vrouw. Ze was de eerste die op een verjaardag kwam, en de laatste die wegging. Doordat ik in de ziektewet zat, heb ik elke dag de tijd gehad om naar mijn moeder te gaan. Mijn omgeving zei weleens dat ik meer rekening moest houden met mezelf. Maar ik wist dat het voor haar het einde was, en niet voor mij. Voor mijn gevoel heb ik alles gegeven. Omdat ze op eerste kerstdag is overleden vallen de feestdagen me heel zwaar, maar we proosten elk jaar op die dag op haar leven.”
“Ik heb veel geleerd van wat er gebeurd is met mijn moeder. Ik kan weer meepraten over iets waar ik liever niet over had meegepraat. Doordat ik haar uitvaart heb geregeld, heb ik het in mijn hoofd ook al voor mezelf geregeld. Dat is best gek, want ik ben nog onder behandeling. Maar mocht er bij mij iets niet goed gaan, dan weet ik wat me te wachten staat”, vertelt Stephanie. “Wat ik natuurlijk helemaal nog niet wil. Ik hoop dat ik net als mijn oma 98 mag worden. Maar het leven gaat zoals het gaat en daar moeten we het mee doen.”
Ter nagedachtenis aan Rita: 17 augustus 1950 – 25 december 2022.
Wil jij ook het verhaal vertellen van jou en je overleden dierbare? Mail je naam, leeftijd, telefoonnummer en in een paar zinnen je verhaal naar lezer@linda.nl onder vermelding van ‘Monumentje’.
Julies dochter overleed toen ze 19 weken was: 'We hebben haar geboorte niet eens kunnen vieren'
