Met vijf kinderen, ontpuberd of juist volop puberend, weet schrijver Raymond van de Klundert (60) wel hoe het is om puberperikelen mee te maken. Als ervaren pubervader beantwoordt Kluun vanaf nu elke twee weken, exclusief voor LINDA. premium, een vraag van een lezeres.
“Laat het een beetje gaan. Het hoort ook bij de puberteit om domme dingen te doen.”
Of Kluun zichzelf als de Dr. Phil van de pubers ziet? Nee, dat niet. Maar met een boek, podcast, theatervoorstelling én een tweede boek over pubers op komst heeft hij zich er flink in verdiept. Ook nog een rubriek op LINDA.nl en een column in LINDA.magazine schuwt de schrijver – gelukkig – niet.
Kluun vindt pubers wonderlijke wezens, vertelt hij. “Het grootste gedeelte van de voorkant van de hersenen is nog niet helemaal ontwikkeld bij pubers. Dat betekent dat plannen, prioriteiten stellen, risico’s afwegen en empathie allemaal nog niet adequaat zijn, terwijl dat oerbrein wel al op volle toeren draait. Daar kun je heel moeilijk over doen, maar elke puber doet dat op zijn eigen manier.”
Lees hier alvast een hoofdstuk uit 'Help, ik heb een puber' van Kluun
De schrijver krijgt regelmatig dilemma’s opgestuurd van puberouders. Adviseren over de omgang met het puberwezen is dus niets nieuws voor Kluun. “Ik vind het heel leuk om ook een beetje de kant van de pubers te kiezen – weliswaar door ze flink op de hak te nemen, maar door ook tegen mensen te zeggen: joh, maak je niet te druk. Het komt meestal wel goed. Dus relax en wees een beetje mild. Want jij bent volwassen, beste LINDA.-lezeres, en je puber is dat niet.”
Waar komt die belangstelling voor pubers vandaan? “Mijn eerste twee kinderen gingen redelijk soepel door de pubertijd. Bij de laatste drie hebben we denk ik alle clichés wel gehad: van alcohol drinken tot problemen op school. We hebben een appgroep met een aantal ouders waarin we vertellen wat we hebben meegemaakt en elkaar vragen stellen. Dan zie je dat iedereen nét iets anders meemaakt, maar toch lijkt het allemaal op elkaar. Dat begon mij steeds meer te fascineren. Toen besloot ik daar een boek van te maken en heb ik ongeveer elke expert in Nederland en Vlaanderen gesproken.”
Zijn fascinatie brengt hem ook terug naar zijn eigen pubertijd. “Ik zag weer dat jongetje van dertien, dat blozend met puisten op de middelbare school kwam. Ik wist ook echt weer hoe ik me mentaal voelde. De eerste twee, drie jaar was ik heel onzeker. Ik probeerde zo veel mogelijk in de luwte te blijven. Op een gegeven moment werd ik kluns genoemd. Nou, dat is niet de naam die je wilt als onzekere puber.”
“Ik kreeg op mijn vijftiende een vriendinnetje en daarmee kreeg mijn zelfvertrouwen een boost. Ik pakte toen juist het podium, bijvoorbeeld door uit de klas te worden gezet, en leerde dat je anders wordt gezien als je aanwezig bent. Van een heel onzeker jochie ging ik naar iemand met een eigen mening. Het podium pakken is mijn middel geweest om over onzekerheid heen te komen.”
Schrijver Kluun overwon zijn onzekerheid als puber door het podium te pakken
Hij onderging een ‘gigantische metamorfose’, vertelt de schrijver. “Er is geen periode in ons leven waarin we meer veranderen dan tussen ons elfde en achttiende. Het verschil tussen twaalf en zeventien jaar oud is mega, en dat vind ik zo leuk om met mijn eigen pubers mee te maken. Hoe ze de pubertijd beleven, maar ook hoe ze daaruit komen. En weet je, ik vind het lollig: hun manier van denken, hun openheid en kwetsbaarheid. De onzekerheden en het overschreeuwen. Ja, ik vind dat prachtig.”
Lees hier de eerste vraag
De eerste lezersvraag gaat over de angst dat je puber drugs gaat gebruiken. Angst is iets wat Kluun vaker ziet als ouders hem benaderen. “Kinderen geef je wortels en vleugels”, legt hij uit. “Eerst komen de wortels, dan kun je jouw kinderen in alles sturen. Daar raak je aan gewend. Toen mijn kinderen klein waren vond ik het lollig om ze een Nirvana-shirt aan te doen. Maar op een gegeven moment heb je niks meer te zeggen over hun manier van kleden. Dat behoort tot het persoonlijk domein, en dat begint zo rond de pubertijd.”
“En dat is goed”, weet hij. “Vanaf dat moment moet je beginnen ze langzaam los te laten. Jouw taak als puberouder is om je kinderen vleugels te geven. Ouders gaan door een rouwproces, want je verliest de controle. Wordt een kind twaalf jaar, dan bewandelt het zijn eigen weg en ben jij steeds minder belangrijk. Dat controleverlies zorgt bij ouders voor de angst dat het fout gaat.”
“Elke ouder heeft zo z’n eigen angst”, zegt Kluun. “Angst dat ze school niet halen, angst dat ze te veel drinken, angst dat ze foute vrienden hebben. Voor een deel is het reële angst, maar daar komt nog iets bovenop. Je kind is geen kloon van jou. Als jij schrijver, arts of ondernemer bent, hoeft je kind dat niet te worden. Het besef dat jouw kind niet hetzelfde hoeft te zijn, of dat het ‘anders’ wordt dan je misschien had gedacht, is waar elke ouder tegenaanloopt. Maar laat ze zijn wie ze willen zijn, ook in het tempo dat ze willen, ook al is dat tempo misschien niet helemaal wat jij had gedacht. Maak je niet te druk. Laat het een beetje gaan, het hoort ook bij de pubertijd om domme dingen te doen. Zorg alleen dat het kind in leven blijft.”
Volgens Kluun is ‘niet te veel regels stellen’ het beste advies dat hij ooit heeft gekregen over omgaan met pubers. “Hoe meer regels je stelt, hoe meer ruzie je kunt hebben. En de regels díe je stelt, moet je consequent aanhouden”, vindt hij. “Soms is ingrijpen nodig, wees ook dan consequent.”
Na al die jaren aan verdieping zou je kunnen denken dat Kluun alle wijsheid in pacht heeft. Heeft de schrijver zelf nog wel een vraag die hij zou insturen naar de rubriek? “Een man vroeg na een lezing op school of ouders van nu niet te soft zijn. Ik zeg namelijk dat we pubers een beetje met rust moeten laten en niet te veel moeten pushen. Niet te veel pushen dat ze genoeg vrienden maken, in het selectie-elftal komen of dat ze overgaan. Die man vroeg zich af: leggen we onze kinderen niet te weinig druk op? Nou, ik heb het antwoord niet. Ik geloof dat ik niet strenger moet zijn, maar ja, ik weet het ook niet precies. We doen allemaal ons best als ouders.”
Psycholoog Anahí pleit voor vaker 'nee' zeggen tegen kinderen: 'Leren doorzetten als het tegenzit'
De schrijver kan niet wachten om lezersvragen te beantwoorden. Voor Kluun is niets te gek, benadrukt hij. En: gedeelde smart is halve smart. “Het is gewoon echt fijn om te horen dat je niet de enige bent met een bepaald probleem. Alleen al dat het feit dat je die vraag hebt, helpt andere ouders ook.”
Dus heb jij een pubervraag die je niet durft te stellen, een probleem dat je moeilijk onder woorden kunt brengen of een dilemma waar je Kluuns mening weleens over zou willen horen? Stuur dan je vraag naar lezer@linda.nl. Uiteraard mag dat anoniem, maar het hoeft natuurlijk niet. Kluun zal je vraag zo goed mogelijk proberen te beantwoorden.
Vanaf LINDA.243 schrijft Kluun ook maandelijks een column in LINDA.
Kluun geeft puberadvies: 'Drugsgebruik wordt genormaliseerd. Hoe ga je daar als ouder mee om?'
