“Zo, jij hoeft vast niet lang meer!” of “Je zou niet zeggen dat je in verwachting bent” zijn opmerkingen waar veel zwangere vrouwen mee te maken krijgen. Myrthe (33), zwanger van haar tweede kindje, en psycholoog Anouk de Bruijn zijn er klaar mee.
“Zodra je zwanger bent – maar ook als je net bent bevallen – lijkt het alsof iedereen zich geroepen voelt wat over je buik te zeggen”, merkt Myrthe.
“Ik heb al de nodige opmerkingen moeten incasseren”, verzucht ze. “Ik weet nog dat ik tijdens mijn eerste zwangerschap met bijna alleen maar mannen op kantoor werkte. Daar zeiden ze dingen als ‘Weet je zeker dat het er geen twee zijn?’ en ‘Je buik is net een basketbal’. Ik ben maar 1.63 meter lang, ik weet dat mijn buik daardoor extra aanwezig is. Als je niets aardigs hebt te zeggen, zeg dan niets. In een normale situatie zeg je ook niet zomaar iets over iemands lichaam.”
Myrthe merkt tijdens haar huidige zwangerschap dat vooral vrouwen haar aanspreken op haar buik. “Zo vroeg een collega me elke week hoe ver ik al was en maakte ze daar een opmerking over. Van vrouw tot vrouw vind ik dat helemaal maf. Ze is zelf moeder, dan snap je toch dat zoiets niet leuk is?” Ook wordt Myrthe weleens vergeleken met andere zwangere vrouwen. “Zo werd er over een andere vrouw gezegd dat je nog niks van haar zwangerschap kon zien en mijn buik was ‘al behoorlijk’. Maar ja, een vrouw van 1.80 ziet er zwanger anders uit dan iemand van mijn lengte.”
Anouk de Bruijn biedt psychische hulp rondom zwangerschap, geboorte en de eerste tropenjaren. Ook is ze gepromoveerd op het onderwerp stress tijdens de zwangerschap. Zij merkt in haar praktijk in Breda wat zulke opmerkingen met een zwangere vrouw kunnen doen: “Ik zie heel veel onzekerheid bij hen”, licht De Bruijn toe. “Het idee van zwanger zijn, is dat je alleen maar blij mag zijn dat je een kindje verwacht. Terwijl heel veel vrouwen het lastig vinden dat hun lichaam daarbij verandert, dat ze daar geen controle meer over hebben. Maar dat is een taboe.”
“Zeker bij een eerste zwangerschap maken veel vrouwen zich zorgen”, gaat de psycholoog verder. “Een opmerking als ‘Wat een mooi klein buikje heb jij’ klinkt als een compliment, maar een zwangere kan hierdoor ook gaan twijfelen. Is mijn buik niet té klein? Ze kan zich dan zorgen gaan maken of haar kindje goed genoeg groeit. Hierdoor wordt het stress-systeem geactiveerd, wat weer kan zorgen voor wakker liggen, piekeren en een hoge hartslag. En dat is ongezond.”
Volgens De Bruijn kunnen bepaalde reacties angsten versterken. “Bijvoorbeeld als iemand zegt: ‘Weet je zeker dat je er geen twee krijgt?’ Zwangere vrouwen kunnen dan gaan twijfelen over of hun buik niet te groot is, of zich zorgen gaan maken over de bevalling. Hoe trots iemand ook lijkt op haar buik, je weet niet wat er onbewust speelt. Wellicht heeft iemand een verleden met eetproblemen. Dan kunnen zulke opmerkingen super kwetsend zijn.”
“Als je mijn buik met een basketbal vergelijkt, dan zeg je indirect: je bent dik. Dat is normaal ook niet leuk om te horen”, voegt Myrthe daaraan toe. “Zeker tijdens mijn eerste zwangerschap. Alles was nieuw, alles veranderde aan mij. En als je bent bevallen, houden mensen in de gaten hoe snel je weer in shape bent. Want dat mag niet te snel zijn, maar ook niet te lang duren. Het is gek dat mensen je daarop aanspreken.”
De Bruijn wil zwangeren daarom meegeven erover te praten als je die opmerkingen en je veranderde lijf lastig vindt: “Houd het niet voor jezelf, dat helpt niet. Praat erover met je partner, of met vriendinnen. Je bent niet de enige die hier mee te maken heeft. Je mag alles voelen, dat is oké.”
Maar goed. Wat mag je dan wél zeggen? Daar zijn de twee vrouwen het ook over eens: houd het neutraal. “Zeg in ieder geval niets over de omvang”, vindt de psycholoog. “Ga er juist open in en vraag aan de vrouw hoe ze vindt om zwanger te zijn. Vraag hoe ze zich voelt.”
“Zeg dingen als ‘Wat ben je mooi zwanger’, ‘Wat heb je een mooie buik’ of ‘Wat straal je'”, suggereert Myrthe. “Of zeg gewoon niets. Ik weet dat ik een grote buik heb, dat hoef je niet te zeggen. Ik weet ook dat het weer goed komt. Oordeel in ieder geval niet, want vrouwen oordelen helaas al vaak genoeg over zichzelf.”
Romee Strijd in verwachting van tweede kindje: 'Binnenkort gezin van vier'
