Deze week in Kroegpraat met Rasker: ‘Hoe bespreek ik mijn zorgen met alcohol drinkende ouders? Ze drinken iedere dag en ook veel. Ze functioneren goed maar ik maak me erge zorgen. Het is niet gezond en een ‘lege’ gewoonte wat mij betreft.’

‘Ouders, je kunt ze maar beter hebben’ schreef Lykele Muus ooit in zijn roman Eland. Het is een uitspraak die ik altijd heb onthouden op momenten dat ik me erger aan mijn vader. Want dat doen we allemaal wel eens, hoe goed je relatie met je ouders ook is. Een andere slagzin heb ik van TikTok, komt ‘ie: ‘vergeet niet, je ouders doen ook alles voor het eerst.’ Soms hebben we het idee dat onze ouders alles moeten weten en goed doen terwijl zij, net als wij, ook gewoon maar wat doen en waarschijnlijk heus hun best doen.

Band met je ouders

Maar goed, dat wil niet zeggen dat je je zomaar overal bij neer moet leggen en dat je het overal mee eens moet zijn. Of dat je het überhaupt leuk moet vinden. Het vergt moed om je ouders ergens op aan te spreken. In Huiswerk, de roman van Marja Pruis, staat de prachtige zin ‘kinderen hebben hun ouders.’

We zeggen vaak dat je als ouders je kinderen hebt, maar het omgekeerde is misschien nog wel meer het geval. Een kind moet een eigen mens worden, dat proces van loslaten hoort erbij. Maar andersom moet je je altijd tot je ouders verhouden, mensen die ook niet de waarheid in pacht hebben, maar die wel jouw ‘meerdere’ zijn in de zin dat ze je hebben opgevoed, dat hun wereldbeeld hetgeen is dat ze aan jou hebben geprobeerd mee te geven, ook als dat botst met wat uiteindelijk jouw eigen wereldbeeld blijkt te zijn.

Afijn, genoeg ingewikkeldheden dus. ‘Geen zorgen, je verpest het toch wel’ zei iemand ooit tegen een vriendin die net zwanger was en nu al in paniek schoot over hóe ze zo’n kind dan moest opvoeden. En misschien is dat ook wel zo, iedereen krijgt vroeg of laat iets uit te zoeken met zijn of haar ouders. Ik heb het idee dat steeds meer mensen dat inzien, niet voor niets is iets als de familieopstelling populairder dan ooit. Goede zaken overigens, mijns inzien, een beetje verdieping in je eigen achtergrond en psyche kan nooit kwaad.

Ik dwaal af. Terug naar de vraag. Er kwamen opmerkelijk veel reacties op, wat weer eens illustreert dat velen hiermee zitten. En, gemene deler van het advies, uiteindelijk moet je je ouders het toch echt zelf laten uitzoeken. Tja, makkelijker gezegd dan gedaan. Dus hier de rest van het advies.

De Adviezen

‘Lastig idd! Maar zij zijn ook volwassen. Je zou je gevoelens kunnen bespreken, maar zorg er dan voor dat je dat doet zonder een oordeel te vellen. Zij mogen doen en laten wat ze willen, net als jij. En als dat betekent dat ze andere keuzes maken dan jij zou doen, kun je hoogstens je zorgen delen, maar moet je je er verder bij neerleggen. Ik spreek uit ervaring overigens. Heeft me heel wat gesprekken met vrienden gekost om niet oordelend tegen (in mijn geval) mijn moeder te zeggen dat ze ook gezondere keuzes kan maken – en heb toch ook een beetje gezegd dat ik me zorgen maak dat ze op deze manier niet zo lang meer te leven heeft.’

‘Oeh, ik heb hier ervaring mee gehad. Ik heb aangegeven dat, als ik er bij ben, ik het er niet gezelliger op vond worden als er zo gedronken werd. Ik heb gezegd dat ik daardoor minder zin had om op bezoek te komen. Dat hielp. Keiharde tweede was dat ik het fijn zou vinden als ze hun kleinkinderen nog zouden kunnen ontmoeten en leuke dingen met ze zouden kunnen doen. Als er zoveel gedronken wordt is dat maar de vraag, of de vraag of ik m’n kinderen überhaupt een opa/oma onder invloed zou willen toevertrouwen. Laatste: pensioen hielp erg. Stress van werk weg, geen alcohol meer nodig om te ontspannen…’

‘Er zijn verschillende vormen van alcoholisme. Pas toen ik de term “functionele alcoholist” hoorde tijdens mijn opleiding, vielen er veel stukken op zijn plek. Wellicht deze term eens googelen en het bespreekbaar maken.’

‘Dit kan voor veel mensen een lastige zijn, al helemaal als de relatie met de ouders ingewikkeld is, of wellicht gewoon niet heel open waarin alles bespreekbaar is. Door dit aan te kaarten, ga je vrij snel in de “rol” van ouder, terwijl je het kind bent. Maar hoe dan ook zou ik het wel bespreken, met de insteek “Het valt me op dat…. Klopt dit?” En “Daar maak ik me wel zorgen over, want…. ik wens dat jullie gezond oud worden.” Iets in die richting. Niet oordelend, maar bij hen laten en op een veilige manier benaderen. Er zijn veel ouders die dit echt niet zo zien, omdat het een gewoonte (verslaving) is en natuurlijk ook confronterend is. Het zou dus goed kunnen dat het eerste gesprek niet prettig zal lopen. Toch volhouden en het vanuit liefde aangeven.’

‘Herkenbaar! Die zestigers/zeventigers kunnen er wat van. Sociaal alcoholisme is echt een ding binnen die generatie. Van m’n 18e tot mijn 22e veel gebotst met vooral m’n vader over dit onderwerp. Uiteindelijk heeft een hartinfarct (sorry niet heel bemoedigend, maar relatief goed afgelopen allemaal) hem wel laten minderen. Nog steeds vliegt hij best nog weleens uit de bocht. M’n moeder heeft er wat meer controle over, maar ook die kan flink meedoen. Spreek je zorgen uit, maar besef ook dat gedragsverandering (helemaal op oudere leeftijd) ingewikkeld is. Indien jouw zorgen niet serieus genomen worden of je ouders niet in staat z’n om te minderen, dan kan het je rust geven om te accepteren dat anderen veranderen vaak niet binnen je macht ligt.’

‘Dochter van alcoholist hier! Ja, dit is zo lastig en zorgelijk. Is het een nieuwe gewoonte, of deden ze dit altijd al? (Waarom maak je je nú ineens zulke erge zorgen?) Is er iets gebeurd waardoor ze meer zijn gaan drinken? Probeer een open gesprek te hebben, op een moment overdag als ze niet hebben gedronken. Vul bijvoorbeeld vooraf op jellinek.nl de zelftest in om te zien hoe problematisch hun hoeveelheid is. Probeer het bij jouw zorgen te houden en hen niet aan te vallen. Je kunt ook benoemen hoe je zelf minder bent gaan drinken, of je meer bewust bent geworden van alcohol, dat steeds meer alcoholvrije opties populair worden. Dat zou hen kunnen inspireren. Tegelijk: te veel drinken kan hardnekkig zijn en jij kunt hun probleem niet oplossen, hoe graag je ook wil. Jellinek, Trimbos of Al-Anon hebben allemaal ook tips en steungroepen voor kinderen en naasten van mensen die te veel drinken. Sterkte!’

Liesbeth Rasker over Kroegpraat en backpacken: 'Kan me inmiddels niet goor genoeg zijn'Lees ook