Iris Verhoeven (48) is traumatherapeut en KOPP-kind. Dat staat voor Kind van Ouder(s) met Psychische Problemen. Onder haar LinkedIn-post over de moeizame band met haar moeder krijgt ze veel herkenning.
“Er zijn heel veel kinderen die opgroeien in een gezin waar ongewild de dynamiek bestaat dat kinderen beschikbaar zijn voor hun ouders, in plaats van andersom. Dat werkt door in hun volwassen leven”, legt Verhoeven uit aan LINDA.nl.
KOPP-/KOV-kinderen (Kind van Ouder met een Verslaving) voelen zich vaak eenzaam, ook als volwassene. Hun ouders waren (emotioneel) niet aanwezig, en het voelt alsof ze de enige zijn in deze situatie, zo legt de traumatherapeut uit. “Jonge kinderen zijn supergevoelig omdat ze met al hun zintuigen waarnemen. Ze ervaren dat er geen ruimte is om hun behoeftes met hun ouders te delen, want papa en mama hebben het al moeilijk genoeg met zichzelf. Daardoor leer je al op jonge leeftijd: ik doe er niet toe.”
Als therapeut begeleidt Verhoeven volwassenen die zijn opgegroeid bij ouders met psychische problemen of een verslaving, en nu tegen allerlei problemen aanlopen. Dat kan zich uiten in neerslachtigheid, het gevoel dat ze hun eigen leven niet kunnen vormgeven en een laag zelfbeeld. Maar het is eigenlijk allemaal trauma dat zich manifesteert. “Ik werk aan de ene kant inzichtgevend en aan de andere kant ervaringsgericht.”
In haar werk als therapeut laat Verhoeven cliënten vooral naar hun lijf luisteren. “Je brein kan je heel goed voor de gek houden, maar je lichaam liegt niet. Ik begeleid mensen zodat ze leren waarnemen hoe ze zich voelen in het contact met hun ouders. En cliënten leren hoe ze op die momenten van stress zichzelf tot rust kunnen brengen.”
Zelf is de therapeute ook ervaringsdeskundige. “Bij mij thuis gebeurde het allemaal achter de voordeur”, zo vertelt Verhoeven. Inmiddels is de vader van Verhoeven overleden. Lange tijd had ze geen goede relatie met hem. “Ik kon eigenlijk niet voldoen aan het beeld dat hij had over hoe een kind moest zijn. Vanuit zijn eigen trauma werd hij emotioneel gewelddadig naar mij. Mijn moeder beschermde mij daar niet tegen.” Anderhalf jaar voor zijn overlijden verandert de dynamiek. “Ik heb mijn grenzen aangegeven, ik wilde het zo niet langer.” Het is een kantelpunt voor hun relatie. “Er ontstond nieuw en helend contact”.
Shay’s (22) moeder overleed jong door verslaving: ‘Met mijn pleegmoeders botste ik vaak’
Voor Verhoeven en andere KOPP-kinderen is het kenmerkend om constant in een loyaliteitsconflict te zitten. Vaak ontstaat er schuldgevoel, schaamte of angst als het kind – en inmiddels de volwassene – voor zichzelf kiest in plaats van de behoefte van de ouder. “Maar dat ik me schuldig voel betekent ook dat ik mijn eigen beweging volg”, legt de ervaringsdeskundige uit. “Ik luister naar mezelf, maar daarvoor moet ik wel wegbewegen van het zorgen voor mijn ouders”.
Als therapeut vindt Verhoeven het dan ook belangrijk dat haar cliënten hun overlevingsstrategie leren herkennen die is ontstaan in zo’n onveilige thuissituatie. “Je groeit op in veel stress en dat doet iets met je lijf en zenuwstelsel.” Voor jezelf en je mentale en fysieke gezondheid is het van belang om met het trauma aan de slag te gaan. Verhoeven realiseert zich welke dilemma’s dat met zich mee kan brengen. “Kies je voor jezelf of blijf je doorgaan in dezelfde dynamiek met je ouders? Veel KOPP-kinderen dealen met de vraag: als ik dit voor mezelf doe kan ik dat dan wel maken naar mijn ouders? In hoeverre doe je jezelf geweld aan als je je blijft aanpassen?”
“Ga je eigen weg, wat meer los van het patroon waarbij je als kind voor je ouders zorgt, zodat je meer en meer de regie krijgt over je eigen leven”, drukt de therapeute mede KOPP- en KOV-kinderen op het hart. Het is een ingewikkeld proces weet Verhoeven ook uit eigen ervaring. “Er komt vrijheid, maar je betaalt er ook een prijs voor. Je komt ongemakkelijke gevoelens tegen.” Ze wil vooral iedereen met een vergelijkbare situatie een hart onder de riem steken. “Je mag jezelf toestemming geven om voor jezelf te kiezen, niemand anders gaat dat voor je doen”.
Lees hieronder de LinkedIn-post van Iris Verhoeven van praktijk de Helende Weg.
Disclaimer: dit artikel gaat over een persoonlijke ervaring. Heb je zelf lichamelijke en/of – mentale klachten? Raadpleeg dan altijd je (huis)arts.
Therapeut Julia Samuel: 'Trauma's van grootouders bespringen ons ook jaren later'
