Merlijn Kamerling (23) krijgt na zijn eerste boek veel vragen over hoe je met het verlies van een dierbare omgaat. Hij besluit een boek over rouw te schrijven, en wil dat het liefst met zijn moeder Isa Hoes (54) doen.
Ze was alleen niet meteen enthousiast over het idee, vertellen moeder en zoon in een interview met LINDA.nl. Isa: “Ik zei: ‘O nee, dat wil ik echt niet.”
In 2010 maakte acteur Antonie Kamerling een einde aan zijn leven. In het boek Nu ik je zie en de documentaire Antonie & Merlijn: 10 jaar later ging Merlijn Kamerling op zoek naar zijn vader. Vervolgens stroomt zijn inbox vol met verhalen van mensen die een dierbare verloren hebben. “Op een gegeven moment werd het allemaal een beetje te veel. Meestal zaten er ook vragen bij en wilden mensen dat ik hen advies zou geven. Dat vond ik altijd heel lastig, omdat ik vond dat ik niet in de positie was om dat te doen.”
Kan hij daarnaast niet méér doen dan vragen beantwoorden via Instagram, vraagt hij zich af. Merlijn besluit een boek over rouw te schrijven, maar wil dat niet alleen doen. Hij vraagt zijn moeder of ze ‘erbij’ wil komen. Eerst ziet Isa dat niet zitten. “Het onderwerp was wat mij betreft klaar. Ik wilde niet weer het verdriet in, maar door en vooruit. Toen zei Merlijn dat we zo wel weer veel mensen konden helpen. En dan heb je mij altijd al snel.”
Zelf verloren Isa en Merlijn een echtgenoot en een vader, maar Je bent niet alleen biedt troost en handvatten aan iedereen die met verlies te maken heeft. Ze delen niet alleen hun eigen ervaringen met rouwverwerking, maar gaan met bekende Nederlanders in gesprek over hun verlies, onder wie Kluun en zijn dochter Eva, Humberto Tan, en Xandra en Lola Brood.
Philip Huff schreef roman over gewelddadige jeugd: 'Dat je in bed ligt en denkt - hoorde ik nu wat?'
Met die gesprekken laten ze zien dat iedereen rouw anders beleeft. Het boek moest vooral niet alleen over henzelf gaan, zegt Isa. “Ik hou niet van: zo moet het, dit is het lijstje. Door al deze verhalen te lezen, zie je hopelijk: het is prima wat ik doe, want iedereen doet het anders. Het is allemaal goed.”
Tijdens het schrijfproces was het daarnaast prettig om niet constant op jezelf te hoeven focussen, geeft Isa toe. “Elke keer dat we een afspraak hadden, dacht ik: gelukkig, we mogen weer met anderen praten. Het is natuurlijk geen leuk onderwerp, maar iedere keer je eigen verdriet weer moeten herbeleven, vond ik veel zwaarder dan dat. En de gesprekken, hoe emotioneel en verdrietig ook, waren altijd mooi en inspirerend.”
De twee gaan onder anderen in gesprek met Edwin Spee en Julian van de Kamp, kort nadat ze hun vrouw en moeder Bibian Mentel verloren. “Al snel werd duidelijk dat het verdriet bij Julian nog heel vers was”, vertelt Merlijn. “Hij bleef zijn emoties tonen en liet het allemaal gaan. Ik vond dat zo inspirerend. Het was alsof ik naar mezelf keek, maar hij deed alles wat ik niet kon doen, omdat ik mezelf helemaal afsloot na het verlies van mijn vader.”
“Ik denk dat jonge mensen die het boek lezen net als ik zullen denken: zo kan het dus ook. Het is niet erg als je alles laat gaan en toegeeft aan het verdriet. Sterker nog, het is denk ik juist de beste manier om erdoorheen te komen.”
De ervaringen van anderen kunnen je aan het denken zetten, merkt ook Isa. Zo nam Humberto Tan vrij van zijn werk nadat hij zijn broer Patrice verloor. “Ik dacht: ja, dat kan natuurlijk ook. Ik vond het zo mooi dat hij voor zichzelf durfde te kiezen. Ik denk dat dit een eyeopener kan zijn voor veel mensen.”
Want het verdriet komt er volgens Isa uiteindelijk toch wel uit. “Maar het is wat Merlijn zegt: misschien is het fijner als het er eerder uitkomt. Bij ons is dat anders gegaan. Ik heb ook bij mezelf gemerkt dat ik dingen wegstopte en door dit boek weer in een soort rouwproces kwam. Daar had ik geen zin in, maar dat is wel heel goed geweest. Misschien dat mensen na het lezen van het boek voelen dat er toch nog iets zit wat ze moeten aanpakken.”
Isa Hoes over emoties zoon Merlijn bij schrijven over zijn vader: 'Hij kreeg een paniekaanval'
Voor moeder en zoon voelde het “heel natuurlijk” om samen te schrijven, zegt Merlijn. “Voor jou was het misschien bijzonderder dan voor mij, mam.” Isa knikt. “Dat is ook logisch, want ik hoor mijn zoon praten en denk: wat klinkt dat verstandig of mooi. En dat raakt me natuurlijk. Ik vind het bijzonder dat we dit hebben gedaan, en Merlijn hopelijk met terugwerkende kracht later ook.”
Dochter en zus Vlinder (16) schreef niet mee. “Natuurlijk hebben we ons wel even afgevraagd of we haar hierin moesten betrekken”, zegt Isa. “Maar ze zei zelf: dat wil ik niet. Feit blijft dat Vlinder pas vijf was toen Antonie overleed. Merlijn was twaalf. Ze heeft een heel ander levenspad dan wij.”
Moeder en zoon hopen vooral dat hun boek troost biedt. Isa: “Door de verhalen van anderen kun je misschien mogelijkheden zien die je zelf niet had bedacht. En je ook realiseren dat je niets verkeerd doet, en daar een beetje rust in krijgt. Er komt zoveel over je heen, als iemand van wie je houdt overlijdt. Bij ons was het een totale shock, en we zijn niet de enigen. Met dit boek willen we dan ook laten zien dat je gewoon écht niet alleen bent.”
‘Je bent niet alleen’ is vanaf nu verkrijgbaar. Lees hier alvast een hoofdstuk uit het boek.
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
