Eleanor Roosevelt, Maya Angelou, Billie Jean King, Jane Goodall en meer: Barbie verkoopt nu een heuse Inspiring Women poppen-serie. Maar hoeveel impact heeft (de diversiteit van) het speelgoed van je kind op zijn of haar ontwikkeling?
Met andere woorden: hoe belangrijk is het nou écht dat je die ultradunne Barbie de deur uit gooit en vervangt voor een coole vrouwelijke bouwvakker?
Dat het wereldbeeld van een kind samenhangt met zijn of haar speelgoed, maakten psychologen Kenneth en Mamie Clark decennia geleden al duidelijk. In de jaren veertig voerden de Clarks hun bekende ‘doll tests’ uit om de effecten van segregatie op Afro-Amerikaanse kinderen te meten.
De (zwarte) kinderen in het experiment, van drie tot zeven jaar oud, kregen elk vier poppen voor hun neus. Die waren vrijwel identiek, op hun huidskleur na. Toen de Clarks vroegen welke pop ‘goed’ was, wezen de meeste kinderen de witte aan – bij ‘slecht’ juist de zwarte. Het merendeel van de kinderen koos de witte pop ook als favoriet. Toen ze gevraagd werd op welke pop ze zelf het meest leken, moesten sommige huilen.
Ook uit andere onderzoeken blijkt dat kinderen poppen die aan het Westerse schoonheidsideaal voldoen, ruim de voorkeur geven boven poppen met een uiterlijk dat je minder vaak in de media ziet.
Hoe kinderen de wereld zien, heeft dus invloed op het speelgoed waar ze graag mee willen spelen. Maar is dat andersom ook zo? Dat lijkt wel zo, laat het onderzoek Pink gives girls permission uit 2014 zien. De onderzoekers schrijven dat het gebruik van blauw en roze en van specifieke gender-labels (‘poppen voor meisjes’, ‘auto’s voor jongetjes’) ervoor zorgen dat kinderen bepaalde activiteiten met mannen of vrouwen gaan associëren.
Speelgoed laat kinderen daarmee zien wat ze wel en niet kunnen zijn of worden, schrijft wetenschapper Toni Schindler Zimmerman. En daar is Ellen Brudet, eigenaresse van Colourful Goodies in Amsterdam, het mee eens. “Wij hebben poppen van artsen met een afro, en een moslima die advocaat is. Hoe eerder je een kind laat zien dat het alles kan worden wat hij of zij wil, hoe meer zelfvertrouwen diegene krijgt.”
Brudet heeft een winkel vol poppen in alle kleuren. Een grote stap vooruit, want toen de Clarks in de jaren veertig hun experiment uitvoerden, moesten ze witte poppen bruin schilderen omdat er nog geen poppen van kleur verkrijgbaar waren. Voor haar winkel en bevlogenheid werd Brudet dan ook genomineerd voor Amsterdammer van het Jaar. Eerder werd ze al als rolmodel in een kaartspel opgenomen. “Ik hoop dat kinderen denken: dus dat kan ik ook!”
Marleen (31) is intersekse: 'Door middel van speelgoed bepaalden ze mijn gender'
Brudet: “Onze etalage staat vol poppen met diverse beroepen en van diverse culturen. Als kinderen binnenkomen, hoor ik vaak: ‘Mama, die lijkt op mijn vriendinnetje!’ Of: ‘Mama, dat heb ik ook!’ Wij normaliseren alles, van verschillende culturen tot huidaandoeningen en het syndroom van Down. Een kind moet niet denken: ‘Hé, een pop van kleur.’ Maar gewoon: ‘Wat een mooie pop!'”
Zelf heeft Brudet een witte moeder en een zwarte vader. “Mijn moeder kon nooit poppen vinden die op mij leken. Ik begreep het probleem toen niet, maar ik voelde het wel. Omdat ik alleen wit om me heen zag, wilde ik ook zo zijn. Want dát was normaal – hoe vaak mijn ouders ook zeiden hoe prachtig ik was.”
Gelukkig zijn er nu wel genoeg dingen waar je als ouder uit kunt kiezen voor een diverse en realistische beeldvorming, zegt Brudet. “Boekjes, speelgoed… Van alles waar een kind van kleur zich in kan herkennen.” De keuze van speelgoed is dus een belangrijk onderdeel voor de ontwikkeling van je kind, en als ouder heb jij invloed op die keuze.
Hoe je als ouder naar de wereld kijkt, speelt dan ook een grote rol in dit verhaal, laat het Britse onderzoek Parents’ responses to toys representing physical impairment uit 2019 zien. De onderzoekers keken naar de houding van ouders tegenover poppen met een zichtbare fysieke beperking. Hoe meer de ouders zelf open stonden voor mensen met een beperking; hoe meer contact hun kind had met kinderen met een beperking; hoe meer de ouders dachten dat hun kind met één van de poppen zou willen spelen.
Een betere wereld begint dus bij jezelf – en bij het speelgoed van je kinderen.
Rebornsters maken levensechte babypoppen: 'Ze wilde dat ik haar overleden kindje namaakte'
