Tachtig procent van de vaders zegt méér te willen zorgen, maar vaak blijft dat nu nog bij een theoretisch voornemen. Tim Gouw (34) pakte het anders aan, en werd thuisblijfvader van zijn dochter (5) en zoon (3).
Deze week verschijnt zijn boek De thuisblijfvader, waarin Gouw zijn ervaringen deelt en de lezer confronteert met de (seksistische) vooroordelen die vaak nog aan het ouderschap en huishouden kleven.
Geen Zoom-calls en Excel-sheets, maar de hele dag met het huishouden in de weer: veel ouders kunnen zich er weinig bij voorstellen, maar Gouw zag zich als jonge twintiger al huisvader worden. “Ik dacht altijd al wel dat ik mijn geluk kon putten uit onbetaald werk”, vertelt hij aan LINDA. “Het sprak me aan dat je de hele dag thuis bent, maar wél een nuttige bijdrage levert. Je ruimt het huis op, doet wat er gedaan moet worden en aan het einde van de dag is alles lekker georganiseerd. Ik heb het natuurlijk wel geromantiseerd, want ik wist nog niet wat er allemaal bij komt kijken. Zeker met kinderen.”
Als Gouw en zijn vrouw hetzelfde werkveld – marketing – inrollen, komt het idee wat dichterbij. “Mijn vrouw zei altijd al: ‘Als iemand thuis gaat zitten, ben jij dat.’ Zelf zag ik ook wel in dat zij zich veel beter door complexe organisaties manoeuvreerde dan ik. Ik hou er meer van als het leven wat overzichtelijker is. Niet dat het huishouden overzichtelijk of makkelijk is, maar je bent wel vooral met jezelf in conclaaf: niet met tientallen anderen.”
Als zijn vrouw een baan krijgt in de Canadese stad Toronto, steken de twee de oceaan over. Gouw heeft dan nog een eigen marketingbureau, maar na de geboorte van hun oudste dochter gaat hij steeds minder werken. Zijn vrouw keert na zes maanden verlof terug naar kantoor. “Ook omdat ze meer geluk uit haar werk haalde dan uit het thuis zijn. Ik dacht toen: dan blijf ik thuis. Onze dochter sliep toen heel slecht, dus iemand moest zich ’s nachts om haar bekommeren zodat de ander uitgerust op werk kon verschijnen.”
'Moederen' verandert het brein, en dat geldt ook voor zorgende mannen
Dat bevalt zo goed dat Gouw uiteindelijk helemaal stopt met werken. Onbekenden vinden zo’n thuisblijfvader vaak een curiositeit, maar zijn omgeving begrijpt waar het vandaan komt. “Al zijn er zeker mensen geweest die zeiden: ‘Je hebt een bedrijf, en je gaat nu zomaar stoppen?’ Dat kan, maar wij vonden het beter dat iemand bij onze dochter bleef; ook voor ons eigen mentale welzijn. Zo’n keuze gaat geleidelijker dan je denkt. Ik heb mezelf steeds afgevraagd: werkt dit nog? Mis ik mijn werk niet? En dat was niet zo.”
Oefening baart écht kunst, merkt Gouw. De vieze sok in de bank die hij nooit in het vizier had, ziet hij inmiddels wel. Het hardnekkige idee dat vrouwen ‘intuïtief’ beter met kinderen en het huishouden omgaan, is volgens hem onzin. “Veel vaders zeggen: ‘Zij kan dat nu eenmaal beter.’ Dan denk ik ja, omdat ze het vaker gedaan heeft. Als je één keer in de week een ‘papadag’ hebt, ben je niet binnen een paar uur helemaal gewend. Dus dat is vooral een makkelijk argument om onder dingen uit te komen. Als je geen aanleiding ziet om structureel taken op te pakken, word je er ook nooit beter in.”
Gijs Staverman over zijn pleegvaderschap: 'Laat je niet afschrikken, het is prachtig'
Elk jaar geeft de Emancipatiemonitor van het CBS aan dat meer vaders de zorg voor de kinderen gelijkwaardiger willen verdelen. Tegelijkertijd blijft het anderhalfverdienersmodel de norm: vader heeft een fulltimebaan, terwijl moeder enkele dagen werkt. Het aantal uren dat vrouwen in deeltijd werken neemt wel toe, maar een structurele herdeling van (on)betaald werk blijft uit.
“Tijdens het schrijven van dit boek is het mij enorm gaan fascineren waar het nu misgaat. Veel ouders streven gelijkwaardig ouderschap na, maar toch komt het er niet van.” Het blijft een persoonlijke keuze, vindt Gouw, maar de maatschappij moet betere voorwaarden scheppen. Hij wijst op de petitie voor het 21ste-Eeuws Verlof, waarin gepleit wordt voor 160 dagen verlof na de geboorte voor elke ouder. “Op papier heb je dan dezelfde start en je bepaalt zelf hoe je dat indeelt. Nu is de ouderschapsregeling in Nederland voor een groot deel onbetaald, waardoor het een vrij elitair ding wordt.”
Gouw denkt ook dat vaders minder snel voor onbetaald werk kiezen uit angst voor de reacties. Vooral de thuisblijfvader heeft een stoffig imago. “Je ziet dan de man voor je die de hele dag tussen de moeders zit te knutselen. Tegelijkertijd denk ik dat dit beeld zo overdreven is dat mensen hier inmiddels wel doorheen prikken. Waar we in Nederland veel meer last van hebben, is dat vaders het áltijd goed doen en we ze snel op een voetstuk plaatsen. Als ze veel werken, brengen ze brood op de plank. Verschonen ze een luier, dan wordt dat meteen als een enorme overwinning gezien.”
Sander Schimmelpenninck heeft oplossingen voor ongelijkheid: 'Vermogenskloof tussen man en vrouw is het probleem'
Zodra Gouw hierover schrijft, of erover spreekt in zijn tweewekelijkse podcast Papa Moet Het Doen, krijgt hij berichten over de vele vaders die al op het schoolplein staan. “Dat is mooi, maar ook niet meer dan normaal. En het is nog steeds de uitzondering. Ook als een vader een papadag opneemt, blijft het ouderschap structureel ongelijkwaardig. Natuurlijk moet je het positieve aanmoedigen, maar we mogen best wat kritischer op vaders zijn.”
Bij vrouwen is het precies andersom: de moeder doet het nooit goed, gaat hij verder. “Als je geen carrière hebt ben je niet financieel onafhankelijk, en als je veel werkt, vinden ze het onbegrijpelijk dat je minder thuis bent.” In het boek merkt de moeder van Gouws vrouw op dat ze ‘altijd maar aan het werk’ is. ‘Wat een geluk dat de kinderen zo’n leuke vader hebben’, klinkt het. Zijn vrouw kaatst terug dat hij alleen thuis kan zijn omdat zij het geld verdient.
Gouw: “Ze heeft het daar soms best lastig mee. Ook op het schoolplein hoort ze soms: ‘We zien je hier nooit.’ En al is dat niet per se slecht bedoeld, voelt het wel als een oordeel. Voor een moeder is dat niet leuk om te horen, want als je het verder doorvertaalt, klinkt het net alsof je kinderen je niet interesseren. En dat is natuurlijk niet zo. Ze is een fantastische moeder.”
Gezonde leefstijl juist belangrijk vóór de zwangerschap (ook voor mannen)
Mannen moeten hun zorgtaken zélf opeisen, bepleit Gouw in zijn boek. “Dat doe je door letterlijk de handschoen op te pakken die op de grond ligt, waar je net overheen gestapt bent als je de trap op loopt. Vaak zeggen vaders tegen moeders: ‘vertel me dan wat ik moet doen’ en anders mogen ze niet zeuren. Dat is precies hoe het niet moet, want het is aan jou om te leren zien wat er moet gebeuren en samen een rolverdeling te vinden die werkt.”
Door aanhoudende tekorten op de arbeidsmarkt wil de overheid dat meer mensen fulltime gaan werken. Parttime werkende vrouwen worden nogal eens als ‘deeltijdprinsesjes’ weggezet. “Deeltijdwerk wordt vaak gezien als een privilege”, weet Gouw, “en in zekere zin is dat ook zo. Maar ik denk wel dat als vaders meer in het huishouden doen, al werken ze gewoon fulltime, moeders waarschijnlijk meer vrijheid voelen om meer uren te werken.”
Eigenlijk moet elke vader even thuisblijfvader zijn, vindt Gouw. “Dat kan bijvoorbeeld tijdens het ouderschapsverlof. Natuurlijk zullen velen dan concluderen: dit is niets voor mij. Maar je zult het onbetaalde werk vanaf dan wel meer waarderen, en oog hebben gekregen voor wat er moet gebeuren. Het excuus dat de ander het allemaal beter kan, valt dan weg. Vanuit die positie kun je écht bespreken hoe je de taken gelijkwaardig kunt verdelen.”
‘De thuisblijfvader’ van Tim Gouw is vanaf deze week verkrijgbaar.
Deeltijd werken iets negatiefs? Het is de redding van veel moeders tijdens de pandemie
