In De goede mama vertellen moeders van kleur hoe het is om kinderen op te voeden in een maatschappij die hen niet altijd accepteert. Voormalig journalist Naima el Maslouhi (43) stelde de bundel samen.
“In elk verhaal herkende ik wel iets. Daardoor voelde ik me minder alleen, en een keer geen gekkigheid binnen de witte norm”, vertelt El Maslouhi aan LINDA.
De goede mama: 13 visies van moeders van kleur is een initiatief van Dipsaus, de podcast van Anousha Nzume, Ebissé Wakjira en Mariam El Maslouhi voor en door vrouwen van kleur. Van de laatste is El Maslouhi, die schreef voor Volkskrant en NRC, de grote zus. Ze vroegen haar – inmiddels moeder van drie kinderen – of ze de bundel wilde samenstellen. “Ik wilde eigenlijk zelf over mijn moederschap schrijven als de oudste vijf was, als een soort jubileum. Hoe is het om een Mohammed op te voeden in Vlaanderen? Waar loop je als moeder van kleur tegenaan, wat zijn je zorgen en angsten?”
Na de bevalling van haar tweeling komt dat niet van de grond. “Mijn lichaam kan een zwangerschap en een bevallig goed aan. Mentaal gaat het daarna altijd veel minder. Ik moest uit een diep dal komen, dat was psychisch heel zwaar. Toen ze me vroegen dit boek samen te stellen, was ik er weer aan toe om uit mijn hol te kruipen en in aanraking te komen met de samenleving. Door wat ik zelf had meegemaakt vond ik het extra belangrijk om deze eerlijke verhalen over het moederschap te delen.”
In het boek vertellen dertien vrouwen van kleur bijzonder openhartig over het mooie en ingewikkelde van het moederschap. Van het opvoeden van een zoon met het syndroom van Down en het voorbereiden van je kind op racisme, tot omgaan met een moeder die niet alleen fysiek, maar ook emotioneel ver weg is: De goede mama bevat een breed scala aan verhalen.
Hanan Challouki (30) over onzekerheid als nieuwe moeder: 'Iedereen heeft een mening'
Boeken over het moederschap voor én door vrouwen van kleur zijn er nauwelijks, terwijl het volgens El Maslouhi juist zo belangrijk is om jezelf in anderen terug te zien. Ooit las ze een populair boek van een witte, Vlaamse moeder en dat was geen succes. “Ik kwam het overal tegen, en iedereen was enthousiast. Maar ik herkende me er totaal niet in. Het kwam over als een boek voor een select groepje in onze samenleving.”
In haar bundel herkent ze in ieder verhaal wel iets. Zoals in dat van Ernestine Comvalius. “Ook ik had een jonge moeder die emotioneel nog niet klaar voor mij was. Het is het bekende verhaal: ze was uitgehuwelijkt en kreeg mij op haar zestiende. Ze was zelf nog een kind en wist niet wat ze met mij aan moest. Nu ik zelf kinderen heb, kijk ik – net als Ernestine – bewust naar wat mijn kinderen nodig hebben, en kijk ik hen bijvoorbeeld altijd aan terwijl ik met ze praat.”
Ondertussen schrijft Chee-Han Kartosen-Wong dat gesprekken met haar ouders standaard beginnen met de vraag: ‘Heb je al gegeten?’ “Dat was hun manier om aan haar te vragen of het goed ging. Zo gaat dat bij ons ook. Als er ruzie is, zeggen mijn ouders geen ‘sorry’ maar volgt op een gegeven moment de vraag ‘kom je eten?’ en dan weet ik dat ze niet meer boos zijn.”
'Moederen' verandert het brein, en dat geldt ook voor zorgende mannen
Een doodgeboren kindje of huiselijk geweld: het kan iedereen overkomen, maar in De goede mama worden deze verhalen vanuit een niet-wit perspectief verteld. El Maslouhi: “De culturele context is toch anders, en sommige gemeenschappen wordt weinig over deze onderwerpen gesproken. Het is belangrijk én heel knap dat deze vrouwen dat durven. Je wordt tegenwoordig al snel online onder een vergrootglas gelegd.”
Tegelijkertijd zijn er ook situaties waar alleen moeders van kleur mee te maken krijgen, zoals racisme. Dat begint soms al voordat het kind er is, zoals bij de bevalling. Artsen gaan er bijvoorbeeld soms vanuit dat de pijngrens van vrouwen van kleur hoger ligt. “Als je ziet hoeveel vrouwen dit meemaken, weet je dat je niet de enige bent. Het is pijnlijk dat zoveel vrouwen risico lopen in een sector waar je blind op moet kunnen vertrouwen.”
Nina de la Parra stuitte op racisme in de theaterwereld: 'Niemand zag aan me dat ik Surinaams ben'
Ook hun kinderen krijgen met racistische vooroordelen te maken. “De wereld accepteert mijn kinderen niet altijd. Vooral Marokkaanse jongetjes van kleur moeten het ontgelden. Vroeger wilde ik dat mijn kinderen zich vooral inhielden, omdat ik niet wilde dat mensen dachten: die Marokkaanse moeder heeft haar kinderen niet onder controle. Nu ben ik aardiger voor mezelf – en voor hen – geworden. Mijn kinderen mogen ook kind zijn, en hebben recht op hun plekje in deze samenleving. En ja, soms gaat een kind van zes op de grond liggen, of wordt hij boos omdat hij geen snoepje krijgt.”
El Maslouhi: “Mijn zoon had een rondje door een winkel gerend, en een vrouw wilde hem daarop aanspreken. Ze kwam met een racistische opmerking, van ‘Ja, ik ken dat wel met jullie soort.’ Toen ik haar daar op aansprak, zei ze dat ze in haar apotheek veel Marokkaanse moeders als klant had, en dat hun kinderen hen om de vinger wonden. Gelukkig was mijn zoon vier, en begreep hij er niet veel van. Zo krijg je jongens die opgroeien in een samenleving die hen niet accepteert. Dat voelen ze en dat gaat frustreren. Daardoor voelen ze zich niet thuis, terwijl dit wel hun thuis is.”
Haar oudste is nu acht, en gelukkig groeit hij op in een open omgeving. Toch praat El Maslouhi al wel met hem over de vooroordelen die er in de wereld bestaan. “Het is heel belangrijk voor mij en zijn vader dat hij weet dat hij mag staan voor wie hij is en zich nergens voor hoeft te schamen. Zo ben ik zelf ook opgevoed, en ik wil dat mijn kinderen net zo zelfverzekerd opgroeien.”
‘De goede mama’, samengesteld door Naima El Maslouhi, is nu verkrijgbaar.
1 op de 5 jonge moeders komt psychisch in de knel: 'Verwachtingen zijn te hoog'
