Na de zelfdoding van haar zus Brechje in 2010 bleef documentairemaker Marieke Widlak (26, toen 17) achter met een knagende vraag. Had ze wel genoeg waardering naar haar zus uitgesproken?
We spraken Marieke over haar documentaire Nu of nooit meer, waarin ze op zoek gaat naar antwoorden.
Wanneer we Marieke bellen, valt meteen op hoe open ze is. Ze vindt het niet moeilijk om over Brechje te vertellen. “Mijn zus leefde een leven van uitersten”, vertelt ze. “Er waren hele mooie momenten – ze had de kans om naar de Paralympische Spelen te gaan – maar ze leefde ook met extreme angsten en psychoses.” Ondanks die diepe dalen kwam Brechjes dood voor Marieke onverwacht. “Ik was nog jong en dacht altijd dat ze er wel weer bovenop zou komen.”
Naast het verdriet dat Marieke had, begon er ook iets aan haar te knagen. “Ik schreef voor het afscheid een tekst over wat Brechje voor mij betekende, maar dat voelde zo onlogisch. Ik dacht: wat is dit voor poppenkast? Waarom ga ik dingen zeggen die ik nooit naar haar heb uitgesproken?”
Marieke leerde met het verlies omgaan, maar het idee dat ze te laat was met het uitspreken van haar waardering bleef. Zo kwam ze al snel op het thema van haar afstudeerfilm: waardeer je dierbaren nú. Daarvoor ging ze in gesprek met haar ouders en haar zusje Rosanne (23). “Ik had het er nog nooit met hen over gehad, maar ik dacht altijd dat zij hetzelfde voelden als ik. Dat bleek anders te liggen.”
V.l.n.r.: Brechje, Rosanne en Marieke.
In Nu of nooit meer is te zien dat Mariekes familie ervan overtuigd is dat haar liefde wél op Brechje overkwam. “Ze lieten me inzien dat het uiten van waardering ook op andere manieren kan dan alleen door het specifiek te benoemen.” Toch pakt Marieke het tegenwoordig anders aan. “Ik vind het nu belangrijk om het wél concreet uit te spreken. Dat doe ik ook in de film tegen mijn ouders en zusje. Nog steeds vind ik het bijzonder om de reactie van mijn vader daarop te zien. Het doet echt iets met hem, dat vind ik zo mooi.”
Marieke hoopt dat ze met haar documentaire iets bij anderen teweeg kan brengen. “Ik weet dat het uitspreken van bijvoorbeeld ‘ik hou van jou’ heel ongemakkelijk en kwetsbaar kan voelen. Ook omdat je nooit weet hoe de ander gaat reageren. Maar die ‘nadelen’ wegen niet op tegen het grote voordeel: dat diegene weet dat hij/zij belangrijk voor je is.”
Lees ook
Waarom deze psycholoog vindt dat we ‘minder verkrampt’ met zelfdoding moeten omgaan
Mariekes debuutfilm is inmiddels al vertoond op het Nederlands Film Festival 2018 en heeft meerdere prijzen gewonnen, waaronder de Filmfonds Wildcard 2018. “Bij zulke mijlpalen word ik telkens nog super emotioneel. Dan voel ik: wow, dit is naar aanleiding van Brechjes bestaan. Dat is zo waardevol. Als ze dit ziet vanuit waar ze dan ook is, vind ik dat echt fucking leip.”
De documentaire Nu of nooit meer duurt 15 minuten en is maandag 27 mei om 21.35 uur te zien bij HUMAN op NPO2. Daarna is het hier terug te kijken.
