Geen testament

Vier jaar nadat de net getrouwde Michou en Jeroen in 2016 overleden aan voedselvergiftiging in de Dominicaanse Republiek deed het hof in hoger beroep uitspraak over wie recht had op de erfenis van het stel. Omdat het stel geen testament had, werd Jeroens moeder de gerechtigde volgens de uitspraak. Jeroen overleed namelijk 23 minuten na Michou, wat hem volgens de wet de directe erfgenaam maakte. Nadat hij stierf, kwam de erfenis automatisch bij zijn familie terecht.

“Wat in de media veelal niet wordt genoemd is dat het hof er in zijn uitspraak rekening mee heeft gehouden dat, wanneer het wettelijk erfrecht in deze situatie niet zou worden nageleefd, een deel van de erfenis van Michou naar haar halfbroers en -zuster zou gaan met wie ze nauwelijks contact heeft”, legt notaris mr. Femmy Smink over de zaak uit. “Een ander deel zou naar de schuldeisers van haar failliete vader gaan.”

Voor later

Zo blijkt maar dat een erfenis nogal veel haken en ogen heeft. Het is daarom van belang dat je goede afspraken maakt over je nalatenschap en dus eventueel een testament opstelt. Helaas gebeurt dat nog te weinig. “Een testament wordt vaak als een sluitpost gezien, een zorg voor later. We geven het geld veel liever uit aan een badkamer of nieuwe keuken”, zegt Smink. “Maar dat kan voor veel problemen zorgen, mocht plotseling iemand overlijden.”

Dat gebeurt al wanneer je gaat samenwonen en geen samenlevingscontract hebt. “Zodra je meer verplichtingen met je partner aangaat door bijvoorbeeld een huis te kopen, is het belangrijk je te laten informeren over de erfrechtelijke gevolgen als een van de twee overlijdt.”

Veel stellen die op jonge leeftijd een huis kopen, hebben geen afspraken gemaakt. Zij gaan er namelijk niet vanuit dat ze snel zullen overlijden. “Maar zodra de een bijvoorbeeld verongelukt, wordt de familie wettelijke erfgenaam als er geen testament is vastgesteld. De ander zit dan in een onverdeeldheid met de ouders, broers en zussen van de overledene.”

Testament

Onze maatschappij is tegenwoordig veel ingewikkelder geworden door bijvoorbeeld scheidingen met kinderen of een tweede leg. Heb je de zaken niet goed geregeld, dan worden de nabestaanden vaak in een veel moeilijker parket gebracht.

“Stel, twee mensen gaan samenwonen en kopen samen een huis zonder samenlevingscontract of testament. Partner 1 heeft twee minderjarige kinderen uit een eerdere relatie. Partner 1 komt te overlijden, dan komt partner 2 in onverdeeldheid met de minderjarige kinderen. De overgebleven ouder van de kinderen is dan de wettelijke vertegenwoordiger, omdat de kinderen nog te jong zijn.”

Geen verrassingen

Maar wat houdt het dan precies in als je een testament opstelt? “Als je komt te overlijden dan laat je een vermogen achter. Denk aan een huis, auto, inboedel en spaargeld, maar ook mogelijke schulden zoals een hypotheek. Met een testament bepaal jij wat daarmee gebeurt en wie dat erft”, legt Smink uit.

“Het is dan handig om een executeur aan te wijzen die de erfenis afhandelt, zoals het betalen van de rekeningen en het verkopen van het huis. De notaris kan dat ook doen, maar weet wel dat die dan elke kast moet doorspitten en ook door ál je persoonlijke spullen gaat.”

Het komt ook voor dat een nabestaande niet weet dat hij of zij als erfgenaam is aangewezen. “Een erfgenaam heeft drie keuzes. Allereerst kun je de nalatenschap aanvaarden. Je krijgt dan de erfenis, maar bent ook aansprakelijk voor eventuele schulden. Ten tweede kun je beneficiair aanvaarden, wat inhoudt dat de nalatenschap als een apart vermogen wordt afgehandeld. Bij een positief saldo neemt de erfgename deel, maar bij een negatief saldo is die niet aansprakelijk. De derde optie is de erfenis verwerpen.” Het beste is om erfgenamen op de hoogte te stellen voordat je een testament opstelt, zodat nabestaanden niet voor verrassingen komen te staan.