Maatregelen

De maatregelen in São Paolo komen grotendeels overeen met die in Nederland: mondkapjes zijn verplicht in het openbaar, supermarktkarren worden netjes ontsmet en afstand houden is de norm. Alleen houdt niemand zich aan de laatste regel, vertelt Noelle. “Brazilianen zijn warme mensen. Het begrip personal space kennen ze hier normaliter al niet. Mensen dragen een mondkapje in de supermarkt, maar hijgen vervolgens wél in je nek als je in de weg staat.”

São Paolo is een miljoenenstad die nog steeds volop leeft. Thuiswerken is voor een groot deel van de bevolking namelijk onmogelijk, de meeste Brazilianen doen fysiek werk. Noelle: “De overheid heeft wel het aantal metro’s en bussen afgeschaald, maar het gros van de mensen moet gewoon naar hun werk en staat dus alsnog als sardientjes op elkaar gepakt.”

Bezoekersregelingen kent Brazilië niet. Daar gaat het weleens mis, vertelt Noelle: “Het leven speelt zich hier ’s avonds af, op straat en in bars. Nu verplaatst zich dat naar feestjes in appartementengebouwen, met familie en vrienden. Het is niet optimaal, maar het wordt ook niet gehandhaafd. Het is wel echt een cultuurkwestie, je kunt het niet met een Nederlandse bril bekijken.”

Overlijden

De pandemie wordt dit jaar ook persoonlijk voor Noelle. Haar schoonvader (72) raakt besmet en overlijdt in april aan corona. “Omdat het zo enorm druk is in ziekenhuizen en op begraafplaatsen, ging alles enorm snel. We kregen om 02.00 uur ’s nachts een belletje dat hij was overleden. Om 04.00 uur moesten we hem oppikken uit het ziekenhuis, om 13.00 uur was hij begraven.”

Noelle noemt de manier waarop het overlijden van haar schoonvader werd afgehandeld ronduit mensonterend. “Er is door de drukte geen plek in het mortuarium, dus worden de overleden coronapatiënten buiten in een overvolle koelcontainer ‘bewaard’. Mijn man moest in die container zelf op zoek naar het lichaam van zijn vader.”

Een paar uur later was het op de begraafplaats ook enorm druk. Er stonden twintig families te wachten op een kist. Op verschillende plekken werden graven gegraven. Ze vertelt: “Toen we naar ons familiegraf liepen, moesten we echt opletten dat we niet in een gat zouden vallen. Het was onwerkelijk. In totaal kregen we vijf minuten om afscheid te nemen, daarna stond het personeel ongeduldig te wiebelen. De kist moest de grond in, want ze moesten door naar de wachtende families.”

Brazilië

Hoe hoog de cijfers ook zijn, Noelle vindt het belangrijk dat Nederlanders begrijpen hoe moeilijk het nu is voor de gemiddelde Braziliaan. “Het leven móet hier wel doorgaan, ook tijdens een pandemie. Niet werken betekent geen brood op de plank, want de Braziliaanse overheid keert weinig tot geen steun uit. Dus dan ga je tóch werken, met alle risico’s van dien.”

Ze is desondanks -“zacht uitgedrukt” – geen fan van president Bolsonaro’s beleid. “Hij vindt een draaiende economie belangrijker dan mensenlevens. Voor velen is dat ook van levensbelang, maar ik denk dat hij echt meer had kunnen doen om dit soort cijfers tegen te gaan. 450.000 doden lijkt misschien niet zoveel op een populatie van 211 miljoen, procentueel gezien, maar het zijn 450.000 lévens waar we over praten.”

Lees ook
Wereld bijendag: deze insecten kunnen corona herkennen