Het is klokslag 12:00 uur, Nederlandse tijd. De telefoon gaat en toont een anoniem nummer uit de Verenigde Staten.
Vooraf hebben we strikte instructies gekregen over het interview: we mogen exact een kwartier bellen met de persoon aan de andere kant van de lijn.
Dat is Nico Walker (33), auteur van de roman Cherry, die nu ook in het Nederlands vertaald is. Hij zit vast in een gevangenis in de Amerikaanse staat Kentucky vanwege bankovervallen en heeft zijn opvallende levensverhaal (vermengd met fictie) opgeschreven. Hij vertelt over zijn oorlogstrauma, zijn drugsverleden, het leven in de gevangenis en zijn nieuwe boek.
“Mijn jeugd was voor Amerikaanse begrippen heel normaal. Ik had geluk met een liefdevolle familie en kwam uit een warm nest.” Dat warme nest wordt door Nico verlaten als hij stopt met zijn studie en besluit te helpen in het leger. Hij wordt verpleegkundige en gaat mee naar Irak. Daar ziet hij meer dan hij had gewild. “Ik zag mensen doodbloeden en soldaten die in brand stonden. Schotwonden en verdriet. Dat is helaas hoe oorlogen werken.”
Na zijn tijd in Irak kwam Walker terug met een Posttraumatische Stressstoornis (PTSS). “Die tijd heeft me mentaal verpest – het zorgde voor een verschuiving in mijn hoofd. Mijn perceptie van wat ik normaal vond, werd anders.” Walker raakte verslaafd aan “the great, white stuff”: heroïne. Om deze verslaving te onderhouden, begon hij banken te overvallen. In minder dan vier maanden tijd wist hij tien instellingen in en rondom Cleveland te bestormen. “Ik heb nooit een wapen op iemand gericht. Geld was het enige dat ik wilde”, vertelt Walker.
De eerste vijf minuten zijn verlopen. Een Amerikaanse vrouwenstem onderbreekt het gesprek met “You are calling to federal prison”. Het is weer een herinnering dat de man aan de andere kant van de lijn opgesloten zit. Al acht jaar lang. “Gelukkig komen vrienden en familie regelmatig op bezoek. Maar het duurt ellenlang voordat ik weer vrij ben.” Over twee jaar is Walker een vrij man. Dan heeft hij bijna tien jaar in de gevangenis gezeten. En dat is te horen: zijn stem klinkt monotoon, zacht en zonder gevoel. Alsof je met een robot praat. “Mijn stem en ziel zijn veranderd. Elke gevangene komt anders naar buiten dan hij binnenkwam.”
“Het is moeilijk om opgesloten te zitten. Maar gelukkig heb ik al deze jaren tijd gehad om Engelse les te geven aan andere gevangenen en me te verdiepen in de taal. Ik gaf grammaticalessen aan gevangenen zonder diploma.” Het werd een fulltime baan. Door de gegeven lessen raakte Walker steeds meer geïnteresseerd in literatuur. “Ik heb honderden boeken gelezen. Veel mensen hebben tegenwoordig geen tijd voor een goed boek omdat ze te druk zijn. Maar ik had de tijd om ze te lezen én er een te schrijven: Cherry. Ik schreef ‘m op een typemachine in onze bibliotheek.” Binnen twee jaar had Walker zijn manuscript af. Twee jaar daarna werd het boek uitgegeven. En dat werd al snel een rammend succes.
Het boek is een roman, maar ook deels autobiografisch. De hoofdpersoon is een ex-oorlogsheld, die verslaafd raakt aan heroïne en om dat te bekostigen begint met het overvallen van banken. Klinkt als een één-op-éénverhaal, maar dat was het niet. “Het is fictie, maar gebaseerd op mijn leven. Dat gaat verder dan alleen het veranderen van een naam: er zijn best een aantal zaken anders gemaakt.”
Het boek heet Cherry. “Het gaat over het verlies van onschuld en over het opdoen van ervaringen: goed of slecht. De titel vat de strekking van het boek goed samen. Iemand wordt een cherry genoemd in het leger als diegene nog geen gevechten heeft meegemaakt. Ze zijn op die manier nog ‘maagd’ en weten absoluut niet wat hen te wachten staat. Dat is cru, net als mijn verhaal.” Walkers stem klinkt opgetogener als hij praat over zijn boek. “Als ik niet vast had gezeten, zou ik dit boek nooit hebben geschreven. Maar ik zou het graag opgeven om mijn verloren jaren terug te krijgen. Als ik toch terug kon in de tijd… Ik heb een reeks fouten gemaakt in mijn leven. Die hebben toch beter uitgepakt dan ik had durven dromen.” Tien minuten zijn verstreken. “You are calling to federal prison.”
Nico Walker:
Die verloren jaren in de gevangenis zijn misschien goed geweest voor zijn carrière als auteur, maar Walker weet ook maar al te goed dat hij jaren van zijn leven heeft weggegooid. Die krijgt hij nooit meer terug. “Ik kan me niet herinneren hoe het is om vrij te zijn. Dat is verontrustend. Maar ik weet dat ik, als ik over twee jaar weg mag, ongelooflijk dankbaar zal zijn voor mijn vrijheid. Dan kan ik weer frisse lucht inademen en rondlopen zonder belemmeringen.”
Lees ook
De zoon (14) van Dina komt bij haar langs in de gevangenis: ‘Onze band is niet veranderd’
Over twee minuten zal het gesprek abrupt worden verbroken. “Wat ik als eerste doe als ik op vrije voeten ben? Een pakje sigaretten kopen. Daarna stap ik op de bus en rijd ik weg, zonder een bestemming te hebben. Hier zal ik nooit meer terugkomen. Over twee jaar wil ik van dag tot dag leven.” Het succes van zijn boek is niet onopgemerkt gebleven binnen de dikke muren van de bajes. “Ik heb de smaak te pakken en ben al begonnen aan mijn tweede boek. Hopelijk kan ik het over twee jaar, met een sigaret in m’n mond en een hamburger in mijn hand, afmaken.” Walker zal ook vandaag de rest van de dag aan zijn boek werken, vertelt hij. Er is een pieptoon te horen. We hebben nog enkele seconden. “I enjoyed talking to you, man. Thank you”, zegt Walker nog. En dan wordt de verbinding verbroken.
Cherry van Nico Walker is naar het Nederlands vertaald door Joris Vermeulen en uitgegeven door Uitgeverij De Bezige Bij.
