Milou Gevers (29) is net achttien jaar als ze het bericht krijgt dat haar moeder is overleden. Het blijkt te gaan om zelfdoding. Tien jaar later maakt ze een documentaire over kinderen die hetzelfde hebben meegemaakt.
In de documentaire Waarom bleef je niet voor mij? stelt ze kinderen de vragen waarvan zij had gewild dat ze toen aan haar waren gesteld.
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.meiden-dossier over suïcide. Meer weten?
Voordat haar moeder uit het leven stapte, was Milou zich ervan bewust dat ze zich anders gedroeg dan andere moeders, maar had ze geen idee dat er sprake was van een depressie. “Ik wist wel dat ze ziek was, maar mensen gebruikten dat woord niet om haar toestand te omschrijven”, vertelt ze als we haar bellen. “Ik merkte dat mijn moeder regelmatig verdrietig was en vaak in bed lag. Maar dat een depressie de ziekte was waaraan ze leed, besefte ik pas na haar dood.”
Tien jaar geleden krijgt ze ’s nachts een telefoontje van haar oom. “Mijn moeder had die avond een einde aan haar leven gemaakt en was die nacht geïdentificeerd. Ik vond het al raar dat mijn oom zo laat belde, dat deed hij normaal nooit. Ik had meteen het gevoel dat er iets met mijn moeder aan de hand was.”
Aan de telefoon vertelt de oom van Milou nog niet meteen wat er is gebeurd. “Hij zei dat hij naar me toe zou komen en het me daar zou vertellen. Toen hij aankwam in een politieauto, vertelde hij meteen dat mijn moeder voor de trein was gesprongen en het niet had overleefd. Op het moment dat hij bevestigde dat het echt zo was, schrik je heel erg. Ik hoopte nog, dat als m’n voorgevoel klopte, ze het misschien had geprobeerd, maar dat het mislukt zou zijn.”
Zó ga je met iemand het gesprek aan over zelfdoding: 'Wees direct'
De eerste tijd na de dood van haar moeder, is Milou vooral boos over het feit dat zij en haar familie een label opgeplakt krijgen. “Mensen hebben snel een oordeel over ouders die zelfmoord plegen en vinden dat vaak egoïstisch, waardoor ik bang was dat wij als gezin hierdoor een bepaald stempel kregen. Iedereen die we sinds dat moment ontmoeten, moeten we op een gegeven moment gaan vertellen wat mijn moeder heeft gedaan. Daar was ik vooral kwaad over.”
In de documentaire volgt Milou vier kinderen die net als zij een ouder zijn verloren aan zelfdoding. “Aan die kinderen zie je heel goed dat verdriet en boosheid én liefde naar de overleden ouder toe naast elkaar kunnen bestaan. Aan de ene kant is deze vader of moeder iemand die ons verdriet heeft gedaan door bij ons weg te gaan, maar aan de andere kant is het iemand die veel meer was dan alleen een ziekte en iemand die zelfmoord pleegde. Het is iemand aan wie we nog steeds met veel liefde terugdenken.”
De kinderen kunnen heel goed over hun verlies praten, zegt Milou. “Veel beter dan volwassenen denken. Volwassenen proberen kinderen vaak te beschermen tegen het onderwerp, maar het is juist heel belangrijk om erover te praten, zodat nabestaanden zich niet alleen en beschaamd voelen.”
“Ik hoop dat kijkers zich door deze film iets minder ongemakkelijk voelen bij het onderwerp en dat ze na afloop van de film denken: als dit iemand overkomt die ik ken, durf ik er iets over te vragen en weet ik dat ik het onderwerp niet moet vermijden.”
Daarnaast laat Milou door middel van animaties de verschillende fases zien waar zij als rouwende tiener doorheen ging. “De animatie-werelden waar ik doorheen ‘loop’ staan daar symbool voor. Eerst voelde ik veel boosheid en verdriet, maar later ging ik me vooral zorgen maken over andere mensen die me dierbaar zijn; dat zij ook ineens weg zouden gaan.”
“Het spiegelmeer – één van de werelden die te zien is in de documentaire – is de plek waar ik worstelde met de vragen: ‘Lijk ik op haar? En zo ja, wíl ik dat wel, nu zij dit heeft gedaan?’ Het nest van herinneringen was een plek waar ik pas veel later kwam. Daar besefte ik dat ik van haar hou en de mooie momenten met haar koester. Vanaf toen zag ik haar niet alleen meer als de vrouw die zelfmoord heeft gepleegd.”
“In het begin was ik nog heel lang bezig met: ‘Hoe is het nou precies gebeurd? Wat dacht ze op dat moment? Wat had ze bij zich? Wat heeft ze die dag gedaan? Wat heb ik als laatste tegen haar gezegd?’ Ik was alleen bezig met die dag. Het duurde lang voordat ik naar een foto kon kijken en kon bedenken dat ik ook veel leuke herinneringen heb.”
Anna's (29) beste vriendin is al jaren suïcidaal: 'Het voelt egoïstisch om afstand te nemen'
Met de documentaire hoopte Milou in eerste instantie vooral veel andere jonge nabestaanden, leraren en hulpverleners te bereiken. “Gaandeweg kwam ik erachter dat ook oudere nabestaanden zich erin herkenden en er veel steun uit putten.”
Dat blijkt uit de honderden mails die Milou kreeg na het uitzenden van de docu. “Ik kreeg berichten van mensen die pas na tientallen jaren minder het gevoel kregen dat zij de enigen zijn die dit hebben meegemaakt. Er was een vrouw die vertelde dat ze de documentaire al vijf keer had bekeken, omdat ze veertig jaar niet had kunnen huilen en dat hierdoor wel kon.”
“Een doelgroep waar ik totaal niet bij stil had gestaan dat zij de documentaire ook zouden kijken, waren ouders die zelfmoordgedachten hebben. Van hen kreeg ik mails waarin ze vertelden dat het kijken van de docu hen ervan had weerhouden zichzelf iets aan te doen, omdat ze zagen wat het aanricht bij kinderen. Dat het ook dit teweeg heeft gebracht, is heel mooi.”
De documentaire Waarom bleef je niet voor mij? was op 24 oktober te zien bij Human en kijk je hier terug.
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
Aivy (26) over leven na poging tot zelfdoding: 'Ik ben zangeres, zweminstructeur, nagelstyliste en surfer'
