Eén op de tien zwangerschappen eindigt in een miskraam, en recent werd bekend dat aanstaande ouders zich lang niet altijd bewust zijn van de kans op een miskraam.
“Het is zo’n groot onderwerp, maar er wordt te weinig over gesproken”, vindt Brenda Tiggeler (33), die therapeut is bij zwangerschapsverlies en babysterfte. Daarom belden wij met haar.
“Dat één op de tien zwangerschappen eindigt in een miskraam, betekent concreet dat één op de vier vrouwen hiermee te maken krijgt, omdat een vrouw gemiddeld tweeënhalf kind krijgt – zo is ooit berekend. Van dit cijfer zijn de meeste ouders zich niet bewust. Ik geef therapie en coaching aan ouders die een kindje verliezen tijdens de zwangerschap door bijvoorbeeld een miskraam, na een voldragen zwangerschap of binnen een aantal maanden na de bevalling. Daar komt een ander soort rouwverwerking bij kijken, waarbij omgaan met onbegrip een grote rol speelt. Want terugkeren in het dagelijks leven na het verlies van een kindje is niet altijd makkelijk. Er kunnen veel confrontaties zijn, bijvoorbeeld met de buurvrouw die tegelijkertijd zwanger was en wél met een kinderwagen buiten loopt. Ook is er veel onzekerheid. Hoe lang mag ik hier verdrietig om zijn?, vragen veel vrouwen zich af.”
“Ik help niet alleen moeders, maar ook oma’s. Een moeder die zwanger is maakt een hele transformatie door in haar lichaam én leven. Dat gebeurt bij grootouders ook. De toekomstige oma denkt terug aan haar eigen zwangerschap, gaat mee naar de echo en het wordt gedeeld met andere oma’s en opa’s die misschien nu al grootouders zijn. Ze zijn enorm trots dat hun kind nu ook nieuw leven op de wereld gaat zetten. Het moment dat de (schoon)dochter dan moet bevallen van een kindje dat niet meer leeft of een miskraam meemaakt, hebben ook toekomstige oma’s enorm veel verdriet om het kindje waar ze al van hielden.”
“Naast hun eigen rouwproces, worden grootouders ook geconfronteerd met de pijn wanneer ze zien dat hun kind iets meemaakt dat ze nooit hadden gewild. In het begin wordt door buitenstaanders misschien nog wel gevraagd hoe het met ze gaat, maar na een tijdje stopt dat. Ik sprak laatst een vrouw wiens dochter voor de derde keer een miskraam had gehad. ‘Ik durf niet meer blij te zijn’, zei ze. En als ze vriendinnen sprak die oma waren geworden, had ze een jaloers gevoel. En dat is zó begrijpelijk, want je gunt het jezelf en je eigen kinderen het meest en dat mag ook.”
“Het komt natuurlijk voor dat een vrouw een miskraam krijgt en er al een ander kindje rondloopt in huis waaraan verteld is dat hij of zij een broertje of zusje krijgt. Vaak denken mensen dat kinderen verdriet niet aankunnen, maar je kunt het gewoon uitleggen – ‘Er was een baby in mama’s buik en die is er niet meer’ – want voor een kind hoort de dood er ook bij. Als je een kind leert dat alles bespreekbaar is en dat het niet erg is om verdrietig te zijn, weet hij je ook te vinden. Wat vaak ook helpt is om er een ritueel bij te bedenken; op de geboortedag of uitgerekende datum een kaarsje aansteken bijvoorbeeld.”
“Het kan ook goed zijn om iets tastbaars als een foto, kaarsje of knuffeltje in huis neer te leggen, zodat kinderen dat erbij kunnen pakken als ze verdrietig zijn of iets aan hun overleden broertje of zusje zouden willen vertellen. Een tip voor mensen in de omgeving is om de datum van de miskraam, het overlijden of de uitgerekende datum op te schrijven. Kom er vervolgens op terug, benoem het, want het hoort er écht bij.”
“Als je om medische redenen, door het niet vinden van de juiste partner of het krijgen van meerdere miskramen nooit moeder bent worden, kunnen vrouwen dat op den duur accepteren en vinden ze nieuwe betekenis in hun leven. Maar als zij vervolgens in een fase komen waarin hun vriendinnen oma worden, is er opnieuw verdriet. En dat is echt een stil verdriet waar veel mensen aan voorbijgaan. Ze kunnen niet meepraten over eerste boertjes of de eerste schooldag en dat komt dan nóg een keer hard aan.”
“Heb ik iets verkeerds gegeten? Hadden we toch geen sex moeten hebben? Had ik vroeger beter voor m’n lichaam moeten zorgen?, zijn vragen die ouders vaak hebben. Als ze uitspreken dat ze zich schuldig voelen, wordt er vaak gezegd: ‘Ah joh, dat ben je toch helemaal niet’. En vervolgens gaat het ergens anders over. Maar eigenlijk willen ze er juist graag over praten, maar weten ze niet hoe, en die kans wordt dan gelijk van tafel geveegd. Ik vind dat ze mogen uitspreken dat ze zich schuldig voelen, als ze maar weten dat ze dat niet zijn. Ze zijn zoekende naar antwoorden, en als vragen onbeantwoord blijven voel je je onmachtig en daar kun je niks mee. Door erover te praten kan dat gevoel minder worden.”
Tot slot wil Brenda vrouwen die zwangerschapsverlies hebben meegemaakt aanraden om écht hulp te zoeken als ze dat nodig hebben. “Er wordt vaak gezegd: ‘Een miskraam, daar ga je toch geen hulp voor zoeken?’, maar als je angstiger bent en slechter slaapt, vraag dan wél hulp. Zoek iemand die gespecialiseerd is in rouw en verlies rondom dit onderwerp en schaam je niet.”
Brenda Tiggeler.
Lees ook
Anouk kreeg een miskraam en daardoor een schuldgevoel: ‘Het lag sowieso aan mij’
