Als Millie Gietman 26 jaar is, zijn allebei haar ouders al overleden. Toch heeft ze pas een paar jaar geleden echt tijd en aandacht besteed aan het rouwen.
“Ik weet nu dat rouw ruimte nodig heeft”, zegt ze tegen LINDA.
Millie (46) verloor beide ouders op jonge leeftijd: 'Rouwen was een ondergeschoven kindje'
Gestold in de tijd
“Ik ben nu bijna 47. Mijn vader is maar 48 geworden. Dat ijkpunt komt toch steeds dichterbij”, vertelt Millie. “Dan heb ik het gehaald.” Hoewel het al ruim twintig jaar geleden is dat ze wees werd, is ze er regelmatig mee bezig. “Het zit in kleine dingen. Als ik mijn eigen leeftijd moet invullen, bijvoorbeeld. Maar ook als ik in de spiegel kijk. Ik lijk zó op mijn moeder. Als ik naar mezelf kijk, zie ik haar. Maar ik heb geen idee hoe ik er later uit ga zien, want zij is maar 53 geworden. Alsof haar spiegelbeeld gestold is in de tijd en ik daarnaartoe beweeg.”
Millie is twintig jaar als haar vader overlijdt. Onverwacht is het niet, hij kiest voor euthanasie. Hij was chronisch ziek; had diabetes en werd later ook nierpatiënt. Hij wilde niet meer. Maar het overlijden van Millies moeder, zes jaar later, komt wel onverwacht. “We hadden een familiedag”, herinnert Millie zich. “Op een gegeven moment zag ik mijn moeder wit wegtrekken, ze gleed van haar stoel. Ik wist meteen dat het mis was.”
Te laat
“Ik riep: ‘Bel de ambulance!’ Samen met mijn zus ben ik achter haar aan naar het ziekenhuis gereden. Ze had een hersenbloeding, zeiden de artsen, maar ze zou er wel bovenop komen. Maar twee dagen later werd ik gebeld: ‘We hebben je moeder dood in bed gevonden, we zijn haar nu aan het reanimeren.’ Toen ik in het ziekenhuis aankwam, was ze net overleden.”
“Ik vind het tragisch dat ik net te laat was. Achteraf was ik graag al die dagen aan haar bed gebleven. Als ik had beseft dat ze kon sterven, in plaats van alleen maar ziek was, dan waren we daar niet weggegaan. Maar door de nonchalance van de artsen en de rollercoaster aan regelwerk zag ik de ernst niet in van haar situatie.”
Nina's (22) moeder overleed onverwachts: 'Elke dag een zwaar gevoel, maar heb er ook van geleerd'
Rouwen
“Toen ook mijn moeder overleed kwamen er allemaal grote vragen naar boven”, vertelt Millie. “Wat moest ik doen met de erfenis? Waar kon mijn zus gaan wonen, die op dat moment nog bij mijn moeder woonde? Ik moest heel snel volwassen worden. De band met mijn zus was destijds nog niet zo goed. Maar onder meer door wat we samen hebben meegemaakt, is die heel sterk geworden.”
Er breekt een periode van rouw aan. Of nou ja… “Ik was vooral bezig met alles weer op de rit krijgen. Ik ging vrij snel weer fulltime werken. En een jaar na het overlijden van mijn moeder ben ik getrouwd, kreeg ik een baby. Niemand had me uitgelegd dat je tijd en aandacht moet besteden aan rouw. Ik dacht toen ook nog dat rouw een soort stappenplan was. Ik dacht echt: als ik boos ben geweest, en verdrietig, dan is het afgerond. Dan kan ik verder.”
Tekst loopt door onder de post.
Dit bericht op Instagram bekijken
Ongemakkelijk
“Op mijn werk waren ze destijds zeker begripvol, maar er was niemand die zei: ‘Doe rustig aan, pas goed op jezelf.’ Ik vond zelf ook dat ik gewoon door moest gaan, maar het was fijn geweest als iemand had gezegd: ‘Haal even adem. Vóel even. Je verdriet mag er zijn.’ Al weet ik ook niet of ik dat toen aangenomen had, hoor.”
Praten over het verlies van haar ouders doet Millie in die tijd niet graag. “Ik vond het ongemakkelijk om het erover te hebben. Ik wilde niet zielig gevonden worden, wilde niet het label krijgen van ‘die vrouw met de tragische geschiedenis’. Ik ontweek het onderwerp het liefst.”
Zo steun je iemand die rouwt: 'Vraag naar de grens van de ander, maar geef ook de jouwe aan'
Ritueel
Vijftien jaar lang voelt het alsof haar ouders nooit hebben bestaan. Ze staat niet stil bij de overlijdensdata, ook niet bij verjaardagen. “Maar dat begon steeds meer te wringen”, vertelt ze. “Op een gegeven moment dacht ik: het is niet oké om de verjaardag van mijn moeder zomaar voorbij te laten gaan. Ik vond het schraal dat ze alleen overleden was, haar uitvaart was door omstandigheden ook schraal, en toen dacht ik: wat we hier doen, of niet doen, is óók schraal. We erkennen helemaal niet dat ze er is geweest, doen haar geen eer aan.”
“Ik had een diep verlangen om er bewust aandacht aan te schenken. Op de eerstvolgende verjaardag van mijn moeder deden mijn zus en ik een speciaal ritueel om de band met onze moeder te herstellen. Dat was heel bijzonder. Als ik iets heb geleerd, is het wel dat je ruimte moet nemen voor rouw. Hoe je dat doet, is voor iedereen persoonlijk, maar neem de tijd om stil te staan bij wat je voelt.”
“Sindsdien hebben mijn ouders weer een plek in mijn leven. Ik ben wél iemands kind, ook al zijn mijn ouders er niet meer. Soms vind ik het wel gek als ik vrienden zie die voor hun ouders zorgen, of wiens ouders nu overlijden. Daar sta ik dan even bij stil. Zo van: o, zo had het er ook uit kunnen zien.”
Rouwinformatie
“Het verdriet is er nu nog steeds, ik word nog weleens geraakt als ik bijvoorbeeld een foto zie, maar de scherpe randjes zijn eraf. Ken je die afbeelding met de rouw in een potje dat steeds groter wordt? De rouw wordt niet kleiner, maar de ruimte eromheen wordt groter. Dat is denk ik de beste metafoor.”
Millie werkt als zelfstandig coach en als communicatieprofessional bij Vereniging leven met dood. Ze is betrokken bij Rouwinformatie.nl, een website met verhalen en laagdrempelige informatie over rouw, en de mogelijkheid extra steun aan te vragen. Vooral de ervaringsverhalen zijn waardevol, weet Millie. “Met name van mensen die al de tijd en ruimte hebben gehad en genomen om echt te rouwen. Uit die verhalen kun je inspiratie halen voor je eigen rouwproces. Niet voor hoe het móet, maar voor hoe het kán.”
Worstel jij met het verlies van een dierbare? Rouwinformatie.nl helpt je rouw beter te begrijpen, bij jezelf en bij een ander.
Rouwexpert Annemiek Dogan: 'Velen willen anderen niet lastigvallen met hun pijn, ik zeg: neem die ruimte in'
