De hoogbegaafde kinderen van Maya* passen niet in het Nederlandse onderwijssysteem. Het hele gezin is om die reden naar Portugal verhuisd.
“We hopen hier zo lang mogelijk de kinderen thuisonderwijs te geven, want het is niet officieel geregeld”, vertelt Maya aan LINDA.
In een afgelegen woning waar per dag ‘hooguit drie auto’s langsrijden’ zit het gezin in hun eigen bubbel. Hier hebben ze niet te maken met leerkrachten die de hoogbegaafde kinderen niet begrijpen en kunnen de kinderen leren op hun eigen (snelle) tempo. Maya vertelt dat ze in Portugal veel beter op hun plek zitten.
Ze legt uit hoe de kinderen op dit moment scholing volgen. “Wij geven in Portugal thuisonderwijs via de Wereldschool. Dat kan omdat we zijn uitgeschreven in Nederland. Het probleem is dat je in Portugal eigenlijk geen thuisonderwijs mag geven. We hopen dan ook dat we geen controle krijgen.”
Maya geeft toe dat ze deze constructie, vooral in het begin, erg spannend vond. “Eerst vond ik het wel eng en mochten de kinderen van mij onder schooltijd niet naar buiten. Dat is nu niet meer zo, want ik merk dat nog veel meer mensen hier in de buurt thuisonderwijs geven. Ik denk ook dat wij als buitenlander minder makkelijk te vangen zijn.”
Lilians dochters zijn hoogbegaafd: 'Ik heb gehuild toen we de uitslag kregen'
“Daarbij wonen we behoorlijk afgelegen en zijn we niet heel actief in de community. En we hebben het geluk dat onze pubers, zeker in vergelijking met Portugese kinderen, erg lang zijn en al 18 lijken. Dat is de leeftijd waarop je in Portugal niet meer naar school hoeft.”
Maya en haar gezin lopen in die zin dus wel risico, maar dat vinden ze het helemaal waard. Grootste nadeel van deze constructie is dat de kinderen wel meerdere keren per jaar naar Nederland moeten om examens te doen.
“Dan zit je echt een paar weken in Nederland, terwijl je daar geen behoefte aan hebt. Toch moet het, want ze moeten staatsexamen doen waarvoor je fysiek aanwezig moet zijn. Aan allemaal van dit soort regels zie je dat het Nederlands schoolsysteem erg achterloopt.”
Amerikaanse 2-jarige kan lezen, leert Spaans en is jongste lid van hoogbegaafdenclub Mensa
Maya en haar man hebben twee kinderen, waarvan vooral Pieter* – de jongste – vanwege zijn hoge intelligentie veel problemen op school kreeg. Ze vertelt dat Pieter al van jongs af aan liet zien dat hij veel verder was dan de andere kinderen in zijn klas. In de herfstvakantie van groep 1 bleek dat hij al kon lezen op het niveau van een kind uit groep 4.
Pieter mag groep 2 overslaan en in groep 3 blijkt hij op vijfjarige leeftijd al beter te rekenen dan de juf. “Ze wilde hem testen en werkte met duizendtallen. Pieter verbeterde de juf, maar de juf zei dat het niet klopte. Hij was thuis zo ontzettend boos, want de juf zei het niet goed. En inderdaad, een paar dagen later kwam de juf haar excuses aanbieden, want Pieter had de som goed.”
Pieter test rond zijn zevende en blijkt een onmeetbaar hoog IQ te hebben. Daarbij wordt ook duidelijk dat zijn verwerkingssnelheid ver onder niveau ligt. “Om het even simpel uit te leggen: zijn hersenen denken sneller dan zijn handen kunnen produceren. Hij heeft heel veel chaos in zijn hoofd en is uitzonderlijk hoogbegaafd. Daarbij heeft hij ook nog de spellingsstoornis dysorthografie.”
Uiteindelijk is het beter dat Pieter ook groep 6 overslaat. In groep 7 blijkt hij zelfs al ‘basisschool af’ te zijn. “Hij hoort qua leeftijd in groep 5, maar was qua intelligentie al klaar voor de middelbare”, zegt Maya. Wanneer Pieter op zijn tiende naar de middelbare school moet, vinden ze dat echt te vroeg.
Maya en haar gezin besluiten er een jaar op uit te trekken met een camper. Op dat moment komt het zelf lesgeven via het Wereldonderwijs op hun pad. Daar volgt Pieter de eerste klas van de middelbare school en dat gaat prima. Maar het gaat mis wanneer Pieter terug is van de reis en op de middelbare school steeds weer een andere leerkracht voor zich heeft.
Van 'sneu' tot 'volle klassen zijn ook niet alles': jullie mening over thuisonderwijs
“Ik had nog een handleiding opgesteld over dat het schijven niet lukte, hij niet kon spellen en hoogbegaafd was. Maar het werkte niet. Pieter kon niet aarden op school, was een vreemde vogel in de klas. Iedere keer ging hij huilend naar school. Hij werd niet begrepen en wij dachten alleen maar: dit gaat zo niet.”
Het gezin besluit weg te willen uit Nederland en kiest voor Portugal. Nu zitten ze daar afgelegen in hun eigen bubbel en kunnen ze onderwijs volgen op hun eigen tempo. In Nederland zou dat nooit gelukt zijn, want thuisonderwijs wordt extreem ontmoedigd en is alleen in zeer uitzonderlijke gevallen mogelijk.
“Thuisonderwijs in Nederland was geen optie, daar moet je fysiek naar school. Een ander probleem is dat je in Nederland niet boven het maaiveld mag uitsteken. Iedereen moet een ‘eenheidsworst’ zijn. Maar niet iedereen met een hoog IQ valt te temperen. Pieter past gewoon niet in het Nederlandse onderwijssysteem, omdat hij driedubbel uitzonderlijk is.”
Maya en haar gezin zijn blij dat ze de keuze hebben gemaakt om naar Portugal te gaan vanwege het thuisonderwijs. “Deze stap heeft ons hele gezin verrijking gegeven. Wie weet gaan de kinderen nog terug om in Nederland te studeren, maar ik sluit niet uit dat ze hier gaan studeren of werken. Dat is wel een gemis voor Nederland, want zo trekt talent weg. Wij zijn niet de enigen die onder de schoolplicht uit wilden komen door te emigreren. En wie weet, als het toch te heet onder onze voeten wordt, pakken we onze spullen en vertrekken we weer ergens anders naartoe.”
*De namen van Maya en Pieter zijn gefingeerd. Hun echte namen zijn bij de redactie bekend.
Dit artikel verscheen eerder op deze site in maart 2022.
Lianes kind is uitzonderlijk hoogbegaafd: 'Tim werd letterlijk ziek van school'
