De vraag naar maagverkleiningen is tijdens de pandemie met 15 procent gestegen. Tweeduizend mensen staan op de wachtlijst, maandelijks komen daar nog honderden bij. Een gedeelte van hen kiest een maagverkleining om diabetes onder controle te krijgen. Maar hoe werkt dat precies?
Spoedeisendehulparts Heleen Lameijer (33) deelt voor LINDA.nl alle ins en outs over de voor- en nadelen van een maagverkleining bij diabetespatiënten.
SEH-arts Lameijer deelt al haar kennis regelmatig via haar Instagramkanaal @makesciencework. Voor LINDA.nl verdiept ze zich in de kennis rondom diabetes en maagverkleiningen.
Dit bericht bekijken op Instagram
Lameijer stelt dat het tegengaan van overgewicht het voornaamste doel is van een maagverkleining.
“Normaal gesproken gaat je eten via de mond door naar de slokdarm, je maag, de dunne darm en vervolgens naar de dikke darm. Alle onderdelen van het spijsverteringsstelsel zijn goed op elkaar afgestemd, maar het is ook mogelijk te leven met een onderdeel minder. Obesitas? Dan kan een deel van de maag worden weggehaald, waardoor je maag wordt verkleind. En dan zit je dus – letterlijk – sneller vol.”
Heb je overgewicht – obesitas – dan kun je diabetes krijgen. Dat gaat dan meestal om diabetes type 2. “Dit komt doordat lichaamscellen ongevoelig worden voor insuline. Hoe precies, is nog niet helemaal duidelijk. Maar dat het gebeurt staat vast.”
“Normaal zorgt je lichaam ervoor dat het genoeg insuline aanmaakt om alle suiker die je binnenkrijgt, te verwerken. Bij mensen met diabetes type 2 wordt te weinig insuline aangemaakt, zijn de cellen minder gevoelig geworden voor het ontvangen van insuline, of een combinatie van beide.”
Voor mensen met diabetes én overgewicht is het dus belangrijk om de oorzaak van de ziekte aan te pakken. “Met name door je leefstijl te veranderen waar dat kan. Andere behandelingen bestaan uit bepaald medicijngebruik of eventueel het spuiten van insuline.”
“Een maagverkleining zou voor patiënten met obesitas én diabetes type 2 nog beter werken dan behandelingen met medicijnen. De American Diabetes Association beveelt een maagverkleining aan als optie bij volwassenen met een BMI hoger dan 35, als de suikerspiegel ondanks medicijnen en leefstijl, onvoldoende onder controle is.”
Hoogleraar Liesbeth van Rossum over obesitas: 'Ook in de zorg is een gebrek aan kennis'
Een maagverkleining zorgt voor gewichtsverlies, en dat zorgt op zijn beurt weer voor een verbetering van de suikerspiegel. “Maar zelfs voordat er veranderingen in lichaamsgewicht optreden, zien verschillende studies bij patiënten met een maagverkleining al verbeteringen in de insuline- en suikerspiegels. Het is dus mogelijk dat sommige effecten onafhankelijk zijn van het gewichtsverlies, en door de ingreep zelf komen.”
Daar noemt de spoedarts verschillende ‘hypothetische’ redenen voor. “Direct na de operatie kunnen er al minder calorieën in je lichaam worden opgenomen, waardoor je lichaam meer ‘aan gaat staan’, ook voor de aanmaak van insuline. De verandering en positie van de darmen – na de operatie – kan ook van belang zijn. In je dunne darm wordt namelijk het hormoon aangemaakt dat de insulineaanmaak stimuleert.”
Maar als dit een goede oplossing is voor diabetespatiënten type 2, waarom wordt het dan niet van de daken geschreeuwd?
“Het is mogelijk een goede oplossing voor obese patiënten bij wie leefstijlverandering, psychologische hulp en eventuele medicatie niet (genoeg) helpen. Maar zo’n maagverkleining is niet niks: buikoperaties kennen vele complicaties op zowel korte als lange termijn, zoals bijvoorbeeld bloedingen, wondinfectie of maag- en darmzweren. Mensen met obesitas lopen vanwege hun omvang al een groter risico op ernstige complicaties tijdens de narcose.”
“Vooralsnog lijkt een maagverkleining met betrekking tot diabetes vooral te werken bij patiënten met diabetes type 2 én obesitas, en niet zozeer bij mensen met diabetes type 2 zonder obesitas, of mensen met diabetes type 1.
De kosten van een maagverkleining zijn in totaal ongeveer tienduizend euro. Is je BMI lager dan 35, dan wordt de operatie in Nederland niet uitgevoerd, of vergoed.
“Dat is niet zo gek. Er is alleen wetenschappelijk bewijs voor de werking van de operatie bij mensen met een BMI hoger dan 35, waarbij ondanks leefstijlverandering en eventuele medicatie te weinig effect wordt gezien.”
“Ligt je BMI lager of heb je eerder genoemde opties nog niet geprobeerd, dan wegen de nadelen en risico’s van de ingreep niet op tegen eventuele toekomstige voordelen. Het is geen kleine ingreep, laten we dat vooropstellen.”
Irma (59) en Natasja (43) na maagverkleining: 'Makkelijk afvallen? Je hebt geen idee'
