Op een nacht in 2021 loopt Lydia’s zoon Mathias (26) samen met zijn hond midden over de snelweg, onder invloed van een research chemical. Door de verdoving is hij zich niet bewust van het gevaar. Hij wordt aangereden en is op slag dood.
Research chemicals is een ander woord voor designerdrugs. Het zijn chemische stoffen die zijn ontworpen om de effecten van drugs na te maken. Zo ontstaan nieuwe drugs die niet onder de Opiumwet vallen en daardoor legaal te krijgen zijn.
Mathias was bijzonder, vertelt Lydia. “Hij werkte met mensen met een verstandelijke beperking als begeleider in een tehuis. Tussen zijn werk door maakte hij reizen naar ontwikkelingslanden om te helpen. Hij had een stichting met een groep vrienden waarmee ze gebouwen plaatsten in onderontwikkelde gebieden.”
Hij was altijd te paaien voor een feest of festival. “Met een heleboel vrienden woonde hij in een gemeenschapshuis in Gent. Hij had een Volkswagenbusje omgebouwd tot een camper, en daarmee trok hij rond naar festivals. Hij had een heel leuk leven. Na zijn dood merkte ik wat voor bijzondere band mensen met hem hadden. Ze vertellen mij dat hij heel goed kon luisteren en raad geven, dat hij ongelooflijk goed kon lol maken en feesten. Een blije, vrolijke en gedreven jongen. Een hele leuke zoon.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Mathias en Lydia.
Lydia en haar man liggen te slapen wanneer de bel gaat. “M’n man ging naar beneden. Vanuit mijn bed kon ik horen wat er gezegd werd. ‘Woont Lydia Bottenburg hier?’. Nadat mijn man dit bevestigde, vroeg de agent: ‘Is zij de moeder van Mathias?’. Toen wist ik het. Ze komen mij zeggen dat mijn kind dood is.”
‘Gaat u even zitten, mevrouw’, zeggen de politieagenten. “Zoals je dat in de films ziet, zo gaat het ook in het echt. ‘We hebben slecht nieuws, uw zoon is betrokken bij een auto-ongeval en hij heeft het niet overleefd.’ Mijn eerste reactie was: dat kan niet, dat is een vergissing. Maar het was waar. Ze hebben camerabeelden gezien waar hij midden op de snelweg loopt met zijn hond. Hij zwalkte van de ene naar de andere kant. Een paar auto’s hebben hem kunnen ontwijken, maar hij is geraakt. Hij was op slag dood.”
Lydia vertelt dat het lichaam van Mathias er zeer slecht aan toe was. “Er is nog een auto over hem heen gereden, waardoor hij heel zwaar verminkt was. Her en der lagen lichaamsdelen. Ik heb hem nooit meer mogen zien. Dat was heel heftig, ik heb geen afscheid kunnen nemen. Dat maakt dat het in het begin heel moeilijk was om het te geloven.”
Gerko (18) kreeg hartaanval van designerdrug 3-MMC: 'Ik was er bijna niet meer geweest'
Het laat Lydia niet los hoe dit heeft kunnen gebeuren. “Dat zwalken klopte niet, hij moest onder invloed zijn van iets. De politie had verder geen uitleg. Mijn dochter en ik zijn naar zijn huis toegegaan. Daar vonden we alleen de hond, niemand van de medebewoners was thuis. Het licht van zijn kamer stond aan. Ik rende naar boven, daar stond z’n laptop met daarnaast een zakje met wit poeder. Er stond: Etizolam, not for human consumption. Dit is een aanwijzing, dacht ik.”
Lydia duikt in de oorzaak van het ongeluk. Ze wil weten: hoe is Mathias op de snelweg terechtgekomen? “Bij de begrafenisondernemer heb ik gevraagd of een arts zijn bloed kon afnemen. Twee maanden later kregen we de uitslag van het bloedonderzoek. Hij bleek etizolam in zijn bloed te hebben, verder geen alcohol of drugs. Etizolam is een benzodiazepine, een slaap- en kalmeermiddel dat uit de reguliere handel is genomen maar online nog verkocht wordt. Er stond ook bij vermeld dat hij een hele hoge dosis in zijn bloed had, maar geen dodelijke dosis. Het effect van de vele benzo maakte dat hij zich totaal niet meer bewust was van wat hij deed. Vanaf een bos is hij het weiland ingelopen, zo de snelweg op. Hij had het niet in de gaten. Dat is het gevaarlijke eraan.”
Lydia kiest ervoor de camerabeelden toch te bekijken. “Je ziet de auto’s uitzwenken, ze hebben vast geclaxonneerd. Hij merkte helemaal niets en loopt gewoon verder. De hond werd bang van het verkeer, schoot de snelweg over terug het bos in en zélfs dat merkte Mathias niet eens. Zijn hond was z’n alles.”
In de e-mailinbox van Mathias vindt Lydia veel antwoorden op haar vragen. “Het heeft een jaar geduurd voor ik het allemaal wist. In z’n mail heb ik bestelbevestigingen gevonden. Het bleek dat hij het online kocht in Nederland, want in België kan het niet. Onder de naam research chemicals zijn allerlei designerdrugs te koop. Ze noemen het research chemicals omdat dat ‘veiliger en onschuldiger’ klinkt. Je bestelt het even gemakkelijk als een boek op bol.com. Dat kan toch niet?”
Door gesprekken met Mathias’ vriendin Maren hoort Lydia hoe het zit met het gebruik van de benzo. “Na een weekend feesten met partydrugs – peppers – nemen veel mensen benzo’s om te kunnen slapen. Bij hem is het een ander verhaal. Zijn vriendin had enorm last van een paniekstoornis en angstaanvallen. Ze durfde op een goed moment het huis niet meer uit. Mathias ging googelen en kwam benzo’s tegen om haar over haar angsten te helpen. Ze vond het spannend, dus probeerden ze het samen. Een wereld ging voor haar open. Het was de avond van haar leven, ze durfde opeens weer mensen aan te spreken. Voor Mathias was het ook fijn: hij had ADHD en de benzo schepte orde in de chaos van zijn hoofd. Dat voelde aangenaam, maar dat spul is extreem verslavend. Binnen twee weken hang je eraan.”
En dat is precies wat er is gebeurd bij Mathias en Maren. “Om de zoveel uur werkte het uit. Dan namen ze meer, omdat de paniekaanvallen bij Maren en de onrust van Mathias weer terugkwamen. Dat is het nadeel van het spul. Na twee à drie maanden wisten ze: dit is niet goed. Mathias heeft me dit nooit verteld. Hij was heel open dat hij weleens partydrugs gebruikte en soms een joint rookte. Ik kon het keihard verbieden, maar dat werkte misschien alleen maar averechts. Later dacht ik: verdomme, ik had misschien toch strenger moeten zijn. Maar dat is achteraf praten.”
Mathias’ vriendin krijgt professionele hulp om van de benzo’s af te komen. “Mathias zelf is er met behulp van een vriendin in geslaagd er met een afbouwschema af te komen. We zullen nóóit weten hoe en waarom, toch heeft hij het in november 2021 er weer bij gepakt. Al zijn vrienden kregen de indruk dat hij het een aantal maanden niet had aangeraakt. Hij had het nog in huis, dat is oerstom. Dat is de kat op het spek binden. Om de één of andere reden heeft hij het genomen, misschien om de zorgen om zijn vriendin, ik weet het niet en zal het nooit weten.”
Cindy's dochter Juul is drugsverslaafd: 'Nooit gedacht dat ik m'n kleine meid naar afkickkliniek zou brengen'
Vanaf het moment dat Mathias overlijdt, schrijft Lydia alles op wat ze meemaakt. “Niet met het idee om een boek te schrijven, maar omdat er zo ontzettend veel gebeurde vanaf het moment dat de politie voor de deur staat. Ik moest het opschrijven, want ik was bang dat ik het later niet meer zou weten door de emoties. Ik merkte meteen dat het schrijven me hielp en me goed deed.”
Het schrijven en de zoektocht naar de waarheid brengen ook frustraties met zich mee. “Hoe verder ik in de zoektocht kwam, hoe kwader ik werd. Ik was boos op de wet, op de webshops, op het feit dat het allemaal maar kan. En dat niemand dat eigenlijk weet. We worden doodgegooid met verhalen over drugs, maar wie weet wat een research chemical is? Bijna niemand. Niemand heeft er weet dat je het zo kan bestellen en door een postbode geleverd wordt. Dat heeft me verbaasd, verbijsterd en kwaad gemaakt. Daarom móet ik dit verhaal vertellen. Honderd procent eerlijk, zonder details weg te laten. Dat is uiteindelijk het boek Aan het einde van de regenboog geworden.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Lydia heeft met het boek een duidelijke missie. “Zijn verhaal is niet alleen triest, het heeft ook een grote maatschappelijke relevantie. Met dit boek hoop ik openheid en begrip te creëren, een gesprek op gang te brengen en vooral te waarschuwen voor de gevaren van research chemicals. Tegelijkertijd is het boek een krachtig protest tegen het schrikbarende gemak waarmee iedereen, ook jongeren, online gevaarlijke drugs kan bemachtigen. Het laat zien welk effect een ogenschijnlijk onschuldig pilletje kan hebben dat wordt ingenomen als ontspanning of om te kunnen slapen na een nacht van feesten onder invloed.”
“Ik wil Mathias’ verhaal delen met de wereld, omdat ik heel zeker weet dat hij dit ongeluk zelf nooit gewild zou hebben; hij was heel gelukkig en levenslustig, hij zou enorm kwaad op zichzelf geweest zijn dat hij zo stom heeft kunnen doen en ongetwijfeld anderen hiervoor willen waarschuwen. Daarom vertel ik zijn verhaal, omdat hij het niet meer kan. Als ik maar één iemand ervan kan weerhouden, ben ik al geslaagd.”
Lydia en Maren met een foto van Mathias. Fotograaf: Marco Mertens
Dit artikel is eerder verschenen op LINDA.nl op 30 januari 2024.
Dit moet je doen als jij of een vriend(in) slecht gaat op drugs: 'Better safe than sorry'
