In 1985 raakte Maarten (18), de zoon van Loes en Paulus Visser, in Chili vermist. Ieder jaar reizen ze terug naar dat land, op zoek naar hun zoon.
Dit jaar gaat de Chileense regering hen helpen en gaan ze met behulp van AI op zoek naar overeenkomsten met vermisten. LINDA. spreekt Loes (81) en Paulus (85) over hun zoon.
In december 1985 besluit Maarten tijdens zijn reis door Zuid-Amerika af te reizen naar Chili. Zijn ouders vinden dat niet zo’n goed idee: “We vonden het gevaarlijk vanwege het Pinochet regime.”. Maar Maarten gaat toch. In Chili besluit hij de vulkaan Osorno te bezoeken. “Hij is toen met de bus naar de voet van de vulkaan gereisd en vanaf daar is hij naar boven gelopen, een tocht van ruim vier uur. Bij de boomgrens, op zo’n 1200 meter, kwam hij aan bij een berghut en raakte hij in gesprek met het personeel. Hij werd daar hartelijk ontvangen”, vertelt Loes.
Ze geven hem nog wat tips voor een mooi uitzichtpunt op de vulkaan en hij vervolgt zijn tocht. “Hij had helemaal geen bergschoenen bij zich en hij was ook niet van plan om de sneeuw op te gaan. Aan de telefoon zei hij nog tegen ons dat hij voorzichtig zou zijn.” Tegen de mensen van de hut zegt hij dat hij als hij terugkomt met een auto naar beneden wil. De vier uur lang durende wandeltocht ziet hij niet zo zitten.
Maar Maarten komt die dag niet terug. “Ze vertelden ons dat ze niemand konden bereiken. Ze hadden geen telefoon en de batterijen van de radio waren op. Ze hadden nog wel gezocht. Dat geloofden we ook, in het begin althans, maar achteraf denken we dat er iets is gebeurd.”
Dat is nu 38 jaar geleden. Er zijn meerdere scenario’s mogelijk voor zijn vermissing. Zo kan het zijn dat Maarten door een misdrijf om het leven is gekomen. Hij bleek fel tegenstander te zijn van de toenmalige dictatuur van Pinochet, ten tijde van 1973 tot aan 1990. Zijn ouders vermoeden dat hij mogelijk iets heeft gezien of dat hij per ongeluk werd aangezien voor een spion.
Foto van de vermissing van Maarten. Tekst loopt door onder de foto.
Ook overwegen ze de mogelijkheid dat Maarten door het regime is ontvoerd. Loes zegt: “Toen Maarten net vermist werd, kreeg ik een anoniem telefoontje waarin iemand vroeg of ik wel van de Colonia Dignidad had gehoord, een Duitse nederzetting die ook door Pinochet werd misbruikt. Die persoon zei aan de telefoon: ‘Zou hij daar niet kunnen zijn beland?’ Daar denken we nu ook aan.”
Loes en Paulus verlangen naar antwoorden en reizen daarom elk jaar twee weken naar Chili. In de eerste week begeven ze zich naar de voet van de vulkaan en praten ze met de lokale bevolking in de hoop meer te weten te komen over zijn verdwijning. Ook vinden ze troost in het levend houden van zijn herinnering. De tweede week bezoeken ze de hoofdstad van Chili, Santiago, waar ze langs de Nederlandse ambassade gaan, rechters en advocaten ontmoeten en contact zoeken met overheidsinstanties.
Dit jaar is er een doorbraak. Sinds maart 2022 is er een nieuwe president aan de macht, Gabriel Boric, die een plan heeft opgesteld om op zoek te gaan naar Chilenen die tijdens de dictatuur van Pinochet vermist raakten. “Ze hebben een nationaal plan opgesteld om alle gegevens van vermisten te verzamelen. Met behulp van AI gaan ze op zoek naar overeenkomsten”, legt Loes uit. “De regering vertelde ons: ‘Het gaat om ongeveer 1200 Chilenen én om 1 Nederlander, en dat is Maarten.’ Maarten wordt dus ook meegenomen in het onderzoek; daar zijn we heel erg blij mee.”
Inmiddels hebben Loes en Paulus geen hoop meer dat Maarten nog leeft. Loes zegt: “Ik denk eigenlijk dat het niet meer mogelijk is. De eerste twaalf jaar heb ik nog wel hoop gehad. Want je weet het nooit. In die jaren zijn we langs ziekenhuizen en gevangenissen gegaan in de hoop hem te vinden. Zelfs als er botten werden gevonden, of als iemand zich meldde met een verbrand gezicht, dachten we dat het Maarten misschien was. Maar inmiddels weten we dat hij niet meer in leven zal zijn.”
Foto van Maarten tijdens zijn reis. Tekst loopt door onder de foto.
Nog altijd blijft het een raadsel wat er met hem is gebeurd. Maar leven in het ongewisse, dat willen ze niet. “Als we erachter komen, hoeven we niet meer naar Chili. Dat zou rust geven. En hij is het waard om naar te blijven zoeken”, zegt Loes vastberaden. Het gemis blijft onverminderd.
Loes merkt op dat ze naar leeftijdsgenoten van Maarten kijkt. “Zijn neef is nu even oud als hij zou zijn, namelijk 57 jaar, en als ik naar hem kijk, vraag ik me af wat er van Maarten zou zijn geworden als hij nog leefde. Hij was zo’n fantastische jongen, ook nog eens intelligent. Maar helaas, Maarten zal altijd 18 jaar blijven. Hij zal nooit ouder worden. Aan de andere kant hebben we wel 18 jaar van hem mogen genieten.”
Loes en Paulus hebben in totaal vier kinderen. Hun dochter Fifi Visser is samen met haar ouders afgereisd naar Chili en heeft in 2012 de documentaire Twee Levens gemaakt. In deze film volgt Fifi haar ouders in hun zoektocht naar haar broer. De film is terug te vinden op de website van NPO Start.
Aags zoon is na zes jaar vermissing gevonden: ‘Dit is het telefoontje waar ik al die tijd op heb gewacht’
