Vandaag is het Wereldkankerdag. Dit jaar wordt aandacht gevraagd voor het verder leven na kanker. Ben je klaar met behandelen, dan houdt het namelijk nog niet op. De gevolgen merken patiënten nog jarenlang. Zo ook Linda Hakeboom.
De 38-jarige documentairemaker heeft borstkanker gehad. In april 2022 is ze kankervrij verklaard, maar daarmee zijn de klachten nog niet voorbij.
In 2023 werd bij 128.000 patiënten kanker vastgesteld, dat zijn er 2000 meer dan in 2022. De groep Nederlanders die leeft met en na kanker is hiermee gegroeid naar ruim 900.000 mensen. Dit blijkt uit cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Via de Doneer Je Ervaring-peiling gaf 89 procent van de mensen die kanker hebben gehad aan nog klachten te ervaren. Het meest genoemd worden vermoeidheid, verminderde lichamelijke conditie, neuropathie, geheugen- of concentratieproblemen en seksuele problemen.
KWF is een van de initiatiefnemers van Wereldkankerdag en organiseert verschillende activiteiten. Van een lezing over een behandelmethode tot een luisterend oor, en van een fitchallenge tot wandelcoaching: allemaal met het doel het taboe bespreekbaar te maken, zodat mensen stilstaan bij het feit dat de impact van kanker op je leven niet kan worden onderschat.
Presentatrice Linda Hakeboom is sinds november 2022 ambassadeur van KWF. In april 2022 is ze kankervrij verklaard. Ook zij merkt nog dagelijks de gevolgen van de behandelingen en de ziekte. Dat Wereldkankerdag in het teken staat van leven na kanker, vindt ze heel belangrijk. “Als je dit krijgt, dan hoor je je behandelplan. Daar staat eigenlijk een einddatum bij. Wat je vaak niet zo beseft, is hoe lang de naweeën daarvan nog blijven bestaan, zowel fysiek als geestelijk.
Behandelingen zijn heel concreet te communiceren met je omgeving”, vertelt Linda. “Je krijgt bestraling, dan vertel je dat aan je werkgever en de mensen om je heen. Maar ná de ziekte wordt het diffuser. Je lichaam werkt minder goed, je hebt pijn, bent vermoeid: hoe communiceer je dat met je werkgever en met je relatie? Ik ben heel blij dat het thema hierover gaat. Het is iets dat weleens vergeten wordt.”
Linda Hakeboom: 'Vallen en opstaan in een leven, dat is het mooiste verhaal om te vertellen'
Linda had anderhalf jaar lang heel erg last van een chemobrein. “Dat kan optreden als je veel chemotherapie hebt gekregen. Het zijn cognitieve problemen. Je bent heel snel overprikkeld en hebt een slechte concentratie. Voor de buitenwereld zag ik er wat beter uit, maar van binnen was ik nog een zooitje. Ik was mezelf niet en niet in staat om normaal te werken. Ik probeerde het wel, maar ik kon het niet.”
Nu voelt ze zich een beetje beter. “Maar ik vind het nog steeds erg moeilijk om conditie op te bouwen. Veel moeilijker dan eerst. Ik ben veel sneller moe en heb een ontstoken schouder door de bestralingen. Voor de buitenwereld ziet het eruit alsof ik gewoon doorga, maar eigenlijk heb ik m’n hele leven erop aangepast. Ik ben een veranderd mens in hetzelfde leven.”
Linda moet nog eens per jaar langskomen voor routineonderzoek. “Ik heb het geluk dat ik een keer per jaar hoef te komen, sommige mensen moeten eens in de paar maanden. Zo’n onderzoek vind ik een grote impact hebben. Ik wil niet zeggen dat ik de ziekte weleens vergeet, maar op tussenliggende momenten is het soms íets verder weg.
Maar de week voor ik in een scan moet, herken ik mezelf helemaal niet. Ik voel dat ik me eigenlijk onbewust aan het voorbereiden ben op slecht nieuws. Dat telt ook nog mee als een van de gevolgen. In het dagelijks leven is dat ook zo. Als ik denk dat ik een knobbeltje voel, dan neemt die gedachte het toch weer een beetje over.”
Linda Hakeboom voelt zich een stuk beter: 'Soms voelt het te mooi om waar te zijn'
Dat Linda dagelijks gevolgen ervaart, moet ze nog altijd uitleggen. “Ik zie er weer gezond uit, maar heb nog klachten. Ik kan het mensen overigens niet kwalijk nemen. Dat het zulke verstrekkende gevolgen zou hebben, heb ik zelf ook nooit geweten. Er moet meer over gepraat worden. Het stopt niet na je laatste bestraling of behandeling.”
En dat kan best lastig zijn om aan toe te geven. Zelf wil je ook snel door, weet ze. “Er bestaan een heleboel dingen waar je heen kan voor hulp. Ik krijg nog steeds fysiotherapie, dat is heel fijn. Maar weet je wat het sullige is? Je wil ook zo graag weer door. Je bent al zo lang zo kapot geweest van de behandelingen, dat je denkt: kom op, we gaan weer aan het werk. Tijdens je behandelingen gaat het al de hele dag over jou. Dat is ook het gevaar: je wil weer door met het leven, en niet nu ook nog minder werken en de hele tijd naar een psycholoog of fysiotherapeut gaan. Maar het is wél nodig, en daar struggelen mensen mee, ik zelf ook een beetje. Je wil door, maar het kan niet.”
Lieke (28) over haar leven na kanker: 'Verwerken is zwaarder dan overleven'
Ook dit jaar worden in alle inloophuizen van IPSO open dagen georganiseerd. Vorig jaar is Linda met Wereldkankerdag naar een inloophuis gegaan. “Ik vond het heel bijzonder. Je zit daar met mensen die het ook hebben meegemaakt. Dat is er heel fijn aan. Als je leeft met en na kanker weet je niet zo goed wat er allemaal mogelijk is. Je kan gewoon op kanker.nl je postcode invullen, dan zie je wat er allemaal in de buurt voor je is. Door heel Nederland zijn er op een heleboel plekken zoiets simpels als een inloophuis. Dat is zo goed aan Wereldkankerdag, dat je overal binnen kan lopen om te kijken of het iets voor jou kan zijn.”
Afgelopen donderdag nam Linda plaats aan de talkshowtafel van Omroep MAX om over Wereldkankerdag te praten. Als ambassadeur van KWF zet ze zich op veel verschillende momenten in. “Ik verspreid informatie op mijn sociale media, ik ga voor hun naar persevenementen en ga naar talkshows om zoveel mogelijk de boodschap te verspreiden vanuit een ervaringsdeskundige. Zo probeer ik ze te helpen.”
Voor mensen die met en na kanker moeten leven, heeft Linda een advies: “Het is heel belangrijk dat je niet te streng bent voor jezelf en dat je weet dat er hulp is. Het is normaal dat je er lang last van hebt.”
Ook voor mensen eromheen heeft Linda een boodschap: “Blijf de jaren na de behandelingen even vragen: hoe gaat het eigenlijk met je? Voel je er nog wat van? Heb je last van gevolgen? Zorg dat je er soms nog even naar informeert. Ik vind het best lastig om er steeds zelf over te beginnen, je denkt snel dat mensen je een zeurkous vinden. Als iemand het vraagt, is het toch fijn om het er even over te hebben.”
Linda Hakeboom (38) over de toekomst: 'Sinds de diagnose houd ik er rekening mee dat ik niet oud word'
