Liesbeth Rasker (35) runt een Instagram-café waar elke maandag duizenden vrouwen (en een handvol mannen) elkaar advies geven. Speciaal voor LINDA. licht de kroegbaas een gespreksonderwerp toe.
De vraag van deze week zit in het bakje ‘waar je als vrouw allemaal maar mee te dealen hebt.’
Stel je voor dat je na een zoektocht en sollicitatieprocedure helemaal blij bent met je nieuwe baan, en dat je dan het gevoel hebt dat je je kinderwens nog maar even moet uitstellen omdat je dus net die nieuwe plek hebt. Typisch een voortvloeisel ook van de maakbare wereld waarin we leven, waarin het krijgen van kinderen uitvoerig wordt gepland. Dat het geen uitzonderlijke vraag is bleek wel uit de vele, véle reacties die erop volgden. Blijkbaar hebben heel veel vrouwen zichzelf precies deze vraag gesteld.
Terwijl; je eventuele zwangerschap mag geen enkele rol spelen bij een sollicitatieprocedure, ook niet bij een ontslag. Op de website van de Rijksoverheid lees ik: ‘Uw werkgever mag u niet ontslaan als u zwanger bent. Uw werkgever mag u ook niet ontslaan omdat hij denkt dat u zwanger wil worden.’
Maar goed, op dezelfde website staat te lezen dat bijna de helft van de vrouwen op de arbeidsmarkt wel degelijk te maken krijgt met zwangerschapsdiscriminatie, zo blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten van de Mens. Dan gaat het bijvoorbeeld om contracten die niet verlengd worden vanwege zwangerschap, of dat vrouwen worden afgewezen bij een sollicitatie vanwege hun zwangerschap of kinderwens.
Feit is: als je een tijdelijk contract hebt dat afloopt tijdens je zwangerschap, hoeft dat niet verlengd te worden. Maar: ‘uw zwangerschap mag niet de reden zijn om uw contract niet te verlengen.’ Maar já, ik herinner me wel het verhaal van een vriendin. Die dacht zeker te weten dat het feit dat haar baas wist dat ze snel aan kinderen wilde beginnen, wel degelijk meespeelde bij de beslissing haar contract niet te verlengen. Alleen hoe bewijs je dat?
Ook hoorde ik in Kroegpraat verhalen van vrouwen dat ze tijdens sollicitatiegesprekken wel eens de vraag kregen of ze een kinderwens hadden. Ook dit mag niet. ‘Een werkgever mag u tijdens de sollicitatieprocedure alleen vragen stellen die relevant zijn voor de functie waarop u solliciteert. Hij mag u in de regel geen vragen stellen over privézaken of uw gezondheid.’ Dus, als je toch vragen krijgt over je kinderwens, hoef je hier geen antwoord op te geven.
Juridisch sta je dus volledig in je recht, maar emotioneel en moreel gezien is het voor veel vrouwen toch een ding. Veel vrouwen zijn sowieso voor een flink deel opgebouwd uit schuldgevoel, en het idee je werkgever ‘op te zadelen’ met jouw uitval valt velen dan ook zwaar.
Dat bleek maar weer uit de inzendingen tijdens Kroegpraat. Gelukkig was er ondanks dat ook een duidelijke consensus: het is zeker óók moreel oké om zwanger te worden ten tijden van een nieuwe baan.
‘Ohh ja, ik snap je dilemma. Grote of kleine werkgever (impact) speelt misschien een rol. Misschien belangrijker: hoe voel jij je erbij om na een paar maanden er een paar maanden uit te zijn? Dat gezegd hebbende, ben je niet nu al zwanger en duren negen maanden best lang. Ben je van plan een duurzame arbeidsrelatie aan te gaan? Wat maken die paar maanden dan uit?’
‘Het is lastig voor een werkgever omdat er net tijd (en dus geld) in je is geïnvesteerd en dat allemaal even on hold komt te staan, maar dat zou niemand ervan moeten weerhouden om zijn/haar eigen leven op pauze te zetten. Het kan nu eenmaal bij het leven horen, en als je werkgever je niet zou aannemen daarom, dan discrimineert hij/zij, en dat is natuurlijk verboden. Het zou natuurlijk ook nog een jaar kunnen duren voordat je zwanger bent, en daarom is het zonde om het proberen zwanger te worden uit te stellen. Dus tja, tuurlijk is ideaal anders, maar niemand mag je daar op afrekenen moreel én juridisch gezien.’
‘Liep in fertiliteitstraject toen droombaan voorbij kwam, na een paar gesprekken bleek het de droombaan en heb ik getekend… Het knaagde echter wel om er niks over te zeggen (het was een directiefunctie) en dus alsnog gedaan. Werd supergoed op gereageerd, “dat lossen we dan gewoon op”.’
‘Nee, werkgever mag er inderdaad niet naar vragen, maar in je proeftijd/aan het einde van bijvoorbeeld een jaarcontract kan een werkgever wel zonder reden besluiten de arbeidsovereenkomst te beëindigen/niet te verlengen. Als dat precies tijdens je verlof zou vallen of dat je van plan was het nog tijdens je proeftijd mede te delen, is wellicht goed om in je achterhoofd te houden.’
‘Hoeven ze zeker niet naar te vragen! Maar een goede werkgever onderscheidt zich door er juist op te anticiperen en te zeggen: ik wil dat hier vrouwen werken, dus hoort dit ook bij het leven van een vrouw. Zo is in elk geval wel hoe het gaat in het bedrijf waar ik werk. Dat gevoel maakt dat je hier nooit om hoeft te piekeren. Een collega werd aangenomen toen ze zes weken zwanger was en het bij haar sollicitatie had aangegeven. Het was gewoon nooit een issue. Als het wel een issue is, mag je je afvragen of de principes van het bedrijf bij jouw principes passen.’
‘Ja joh, it’s the way of the world, het moet gewoon normaal zijn dat je als vrouw er soms even uit bent om een kind te krijgen. Nou, en daarna kom je weer terug en gaat het kantoorleven verder. Je bent er maar drie maanden uit, hoor. Dat is een soort lange vakantie.’
Ik word moedeloos van alle ellende in de wereld: 'Alles draait om balans in je nieuwsconsumptie'
Liesbeth is schrijver en podcastmaker (van onder meer ‘De Dienst’ en ‘Dag voor Dag’), en sinds een jaar digitale kroegbaas. Ze woont in Amsterdam met haar poes Disco, was in een vorig leven altijd op reis, en als ze later groot is hoopt ze de helft van het jaar op een Italiaanse heuveltop te wonen.
