Laura* (56) krijgt twee jaar geleden de diagnose borstkanker. Ze moet bestraald worden en krijgt chemo, maar van dat laatste wordt ze zó ziek dat ze denkt: dit nooit meer – zelfs al komt de kanker terug.
Om het heft in eigen handen te houden, liet ze een euthanasieverklaring opstellen. “Ik zei tegen de arts: ik wil nu zwart op wit dat ik geen behandeling meer wil.”
“Ik was altijd redelijk zwaar, maar uit het niets begon ik af te vallen.” Laura voelt zich in die tijd ook niet lekker, maar ze heeft net een hernia-operatie achter de rug en wijdt daar haar klachten aan. Vijf jaar lang kwakkelt ze met haar gezondheid; ze gaat meerdere keren naar de huisarts, krijgt meerdere bloedtesten, maar de artsen kunnen niets vinden en de bloedtesten wijzen niets uit. Ondertussen valt ze zo’n 50 kilo af en weegt ze uiteindelijk nog maar 48 kilo.
Als ze in februari 2022 een knobbel voelt, gaat ze opnieuw naar de huisarts. “De knobbel was best wel groot. De huisarts zei dat het een vetbult was. Maar ik wilde het weg hebben, ik vond het niet prettig.” De arts maakte zich weinig zorgen, maar als ze de bult weghalen in het ziekenhuis, blijkt het foute boel, vertelt Laura. “Er was meteen paniek, want ze dachten aan borstkanker.” Laura moet door voor een punctie, echo en mammografie.
“De verpleegkundige zei me dat ik niet alleen moest komen voor de uitslag. Maar na vijf jaar geen uitslag verwachtte ik nu ook niks. Ik nam mijn beste vriendin mee. De dokter kwam vervolgens naast me zitten, met zijn hand op mijn knie en zei: ‘Het is borstkanker, maar waarschijnlijk is het niet uitgezaaid’.”
“Toen ik het hoorde, deed het me helemaal niks. Ik was vooral opgelucht dat ik eindelijk serieus werd genomen. Vijf jaar lang hoorde ik ‘er is niks’ en dat ik misschien wat meer moest eten. Als je dan ineens hoort dat er wel iets is, is er vooral opluchting – al realiseerde ik me nog niet wat voor traject ik in ging.”
Maartje (45) had borstkanker: 'Dat aan mijn kinderen vertellen was erger dan de diagnose zelf'
Een week later wordt Laura geopereerd en dan blijkt toch dat de kanker is uitgezaaid naar haar lymfeklieren. Vier weken lang krijgt ze elke dag bestraling, daarna moet ze aan de chemo. “Ik werd daar zó ziek van. Het ging niet meer. Ik kon alleen maar overgeven. Als er bezoek was, wilde ik dat ze weg gingen, want ik moest weer overgeven.”
Op de momenten dat Laura weer een beetje opkrabbelt, werkt ze naar eigen zeggen een soort bucketlist af. “Ik ging juist alles doen. In een week tijd ging ik naar drie concerten, want ik dacht: als ik het nu niet doe, kan het misschien nooit meer. Ik deed toen net alsof het goed ging met mij, maar dat ging het helemaal niet.”
Tijdens haar laatste chemokuur bereikt Laura een dieptepunt. “Ik kwam thuis en toen dacht ik: ik kan niet meer, dit overleef ik niet.” Laura is zo ziek van de chemo dat het teveel voor haar wordt. “Ik had helemaal niks meer in mijn lijf. Ik woog nog maar 43 kilo. Alles had ik eruit gekotst. Mijn opa en mijn vader zijn allebei op een mensonterende manier overleden. Allebei in een luier. Dat wilde ik voor mezelf voorkomen. Ik wilde dat alles stopte. Toen heb ik alle medicijnen gepakt en ik wilde ze in één keer innemen. Dan zou het eindelijk klaar zijn.”
Maar uiteindelijk doet ze het niet. In plaats daarvan belt ze met de huisarts en vraagt ze om een euthanasieverklaring. “Dan was het maar geregeld, dacht ik. Van de huisarts kreeg ik een week bedenktijd. Ondertussen had ik al wel besloten om te stoppen met de chemo. De week erna knapte ik op. De beslissing om te stoppen deed me zo goed. Het stelde me ook erg gerust.”
Als de huisarts langskomt, zetten ze samen Laura’s wensen voor euthanasie op papier. “Ze snapte het helemaal. Ze zei: ‘We stellen dit op, want dat kan niet meer als je niet meer helder bent’. Ik wilde zelf ook op papier hebben staan dat ik nooit meer een behandeling wil. Niemand weet ervan, behalve mijn partner. Ik vind het vooral heel geruststellend dat ik het nu in eigen hand heb. Toen ik ziek was, had ik niks meer in eigen hand. Alles werd voor me bepaald. Hier heb ik nu controle over.”
Ook wil Laura de controle over haar eigen uitvaart bewaren en daarom heeft ze ook dit al bij de verzekeraar vastgelegd. “Als ik dood ga, dan wel op mijn manier. Ik wil gewoon een dichte kist, met muziek, maar geen speeches. Een babbeltje onderling is prima. Maar verder is het goed zo.”
Hoewel de laatste jaren heel zwaar waren, is er ook een belangrijk lichtpuntje voor Laura bijgekomen: haar huidige partner ontmoette ze tijdens haar ziekte. Inmiddels denken ze aan samenwonen. “Als je hiervoor kiest, dan kies je er ook voor om zo lang mogelijk te leven. Hij weet dat ik geen behandeling wil als de kanker weer terugkomt. Dat heb ik al heel snel verteld en hij snapt dat ook. Ik trek het niet om opnieuw zo ziek te worden. Het beeld van mijn vader en van mijn opa staan nog vers op mijn netvlies.”
“Volgens mijn partner is het wel dankzij de chemo dat ik het heb overleefd. Maar dat wil ik in ieder geval nooit meer. Als de kanker terugkomt, dan doe ik de operatie nog wel, maar nooit meer chemo. Ik wil nooit meer zo ziek zijn. En niet iedereen wordt er zo ziek van, maar ik dus wel.”
“Ik hoop dat het makkelijker wordt om een euthanasieverklaring af te leggen. Nu moet je nog ziek zijn als je euthanasie wilt. Zonder kanker had ik die keuze niet gehad. En wat is ondraaglijk lijden? Is dat alleen lichamelijk of ook geestelijk? Ikzelf heb soms ook nog mijn duistere momenten. Je bent ook niet meer onbevangen als je zo ziek bent geweest. Maar door mijn partner en mijn kind hang ik nog wel aan het leven. Want sinds ik hem erbij heb, sta ik er een stuk positiever in.”
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
Bianca's (53) dochter koos voor euthanasie na psychisch lijden: 'Soms kun je niet meer gered worden'
*Laura is een gefingeerde naam. Haar echte naam is bekend bij de redactie. Dit verhaal verscheen eerder in april 2023 op LINDA.
