In 2018 komt de toeslagenaffaire aan het licht. Tienduizenden ouders moeten de ontvangen kinderopvangtoeslag onterecht terugbetalen. Zo ook Jyoti Weststrate (39).
Nu wil ze bewustwording creëren over de gevolgen, en de door de overheid aangeboden vaststellingsovereenkomst (VSO). “Er zijn zo veel dingen beloofd die niet zijn nagekomen”, vertelt Weststrate aan LINDA.
In 2010 wordt Weststrate door de Belastingdienst geïdentificeerd als fraudeur. Ze krijgt een brief waarin staat dat zij de door haar ontvangen kinderopvangtoeslag moet terugbetalen. Ze is één van de 26.000 ouders in Nederland, die in de periode tussen 2004 en 2019 een brief op de mat krijgen.
“Ik studeerde op dat moment in Den Haag. Mijn dochtertje was twee jaar oud en ging sinds 2007 naar de kinderopvang. Op een gegeven moment kreeg ik dé brief, waarin stond dat ik de toeslag die ik tussen 2007 en 2010 voor haar had ontvangen, moest terugbetalen.”
“Ik dacht: waarom is dit? Ik heb beroep aangetekend bij de Belastingdienst, maar daar werd helemaal nooit op gereageerd. Het enige wat ik kon doen was betalen. Wel werd er gevraagd om bewijsstukken, zoals rekeningen van de kinderopvang. Maar vervolgens kreeg ik een brief met daarin de notitie dat er niks was ontvangen.”
Jyoti Weststrate (Privébeeld)
De toeslagenaffaire heeft veel invloed op het leven van Weststrate. “Ik schaamde me zo voor de situatie dat ik er niemand over heb verteld. Ik voelde mij heel lang verantwoordelijk voor de situatie waarin ik was beland en zocht de schuld bij mijzelf. Gelukkig hoefde ik niet de schuldsanering in, maar ik moest wel stoppen met mijn studie. Doordat ik in Den Haag studeerde en in Apeldoorn woonde, was ik afhankelijk van de kinderopvang. Maar die kon ik nu niet meer betalen. Zorg- en huurtoeslag werden ingehouden en ook mijn studiefinanciering moest ik terugbetalen. Het voelde alsof mijn leven voorbij was.”
Uiteindelijk loopt de totale schuld van Weststrate door de toeslagenaffaire op tot zo’n 50.000 euro. “Ik maakte mij zorgen over hoe ik mijn huur kon betalen en merkte dat de affaire invloed had op mijn gemoedstoestand. Door de schuld kon ik geen auto betalen en moest ik elke dag 48 kilometer fietsen om mijn kind van en naar school te brengen. De stress en dat stuk fietsen werden een aanslag op mijn lichaam. Op een gegeven moment raakte ik zo uitgeput dat ik in het ziekenhuis belandde. Mijn leven stond in het teken van overleven in plaats van leven. Ik kreeg de diagnose PTSS.”
In 2018 komt de toeslagenaffaire aan het licht. Onderzoek naar de zaak heeft uitgewezen dat er onder andere sprake is geweest van institutioneel racisme. Daarbij is er, bijvoorbeeld, gekeken naar het hebben van een tweede nationaliteit en/of een buitenlandse achternaam.
“Ik kon niet geloven dat er zoveel ouders waren die hetzelfde is overkomen. Ik heb mij meteen aangemeld via het meldnummer dat je kon bellen. Na een tijdje kon ik aanspraak maken op 30.000 euro. Maar dat bedrag lag natuurlijk ver onder de schuld die ik door de affaire had gekregen. Dus heb ik een advocaat ingeschakeld.”
Een jaar geleden wordt Weststrate benaderd om deel te nemen aan een VSO-traject. “Mijn advocaat was aangesloten bij de werkgroep van advocaten voor de toeslagenaffaire. Via haar werd ik benaderd om deel te nemen aan een pilot. Er werden vijftien ouders uitgekozen om mee te doen. Ik voelde mij een uitverkorene. De exact geleden schade zou worden vastgesteld en die zou ik binnen zes tot acht weken uitgekeerd krijgen. Ik was super blij dat ik binnen korte tijd deze periode kon afsluiten.”
Inmiddels zijn er dertien maanden verstreken. “Ik startte met hoop, maar die is nu weg. In eerste instantie kreeg ik bericht dat er volgens de landsadvocaat geen causaal verband zou zijn tussen mijn stopgezette studie en de toeslagenaffaire. Toen dacht ik: waar slaat dat op? Ik moest medische dossiers en rekeningen overdragen, zodat ook medische experts naar mijn zaak kunnen kijken. De gesprekken met de letselschade-advocaat brachten al zoveel stress. Het is heel vervelend om jezelf constant te moeten bewijzen.”
Al duurt het traject nu al elf maanden langer dan beloofd, het is geen optie om er uit te stappen, vindt Weststrate. “Dan word je helemaal niet geholpen. Het voelt alsof ik gevangen zit in dit traject. Ik wil er gewoon van af zijn.”
Momenteel zijn er nog maar vier van de vijftien zaken afgesloten, terwijl het VSO-traject inmiddels is aangeboden aan een grote groep gedupeerde ouders. “Ik vind het belangrijk dat andere gedupeerde ouders weten dat dit traject niet zes tot acht weken duurt. Je moet nog zo veel vechten.” Weststrate weet nog niet wanneer ze de affaire kan afsluiten. “Mijn letselschade–advocaat heeft nu een voorschot op de vastgestelde claim aangevraagd. Maar daar heb ik nog niks van gehoord. Ik hoor wel dat andere ouders het voorschot inmiddels hebben ontvangen, dus daar hoop ik ook op.”
Ongeacht de uitkomst van het VSO-traject, heeft de toeslagenaffaire het leven van Weststrate voor altijd veranderd. “Je hebt altijd het gevoel dat je 10 – 0 achterstaat. Waar anderen een koophuis hebben, heb ik een huurhuis. Het leven had zo anders kunnen lopen als de affaire er niet was geweest. Het voelt alsof mijn leven mij is ontnomen. Maar ik wil er nog wel iets van maken.”
Staatssecretaris De Vries blunderde met aantal overleden toeslagenkinderen
