De tweelingzus van Jorie Horsthuis (39) werd doodgeboren en haar bestaan verdween in de doofpot. Jorie wist niets over haar zus, en ging op onderzoek uit.
Haar boek Noem haar naam vertelt over het taboe binnen het gezin en de vraag of je iemand kunt missen die je nooit hebt gekend.
Toen Horsthuis een jaar of zes was, vertelde haar moeder dat ze eigenlijk met zijn tweeën waren geweest, en dat haar tweelingzusje dood geboren werd. Onverwachts, want de avond voor hun geboorte klopte haar hartje nog. In de jaren daarna bleef het stil omtrent de dood van haar tweelingzus, alsof ze er nooit was geweest. “Mensen vinden het moeilijk om over dode baby’s te praten en dat gold ook voor mijn gezin”, legt de journalist uit. “Normaal gesproken ga je er vanuit dat een zwangerschap leidt tot een energieke, vrolijke baby. In dit geval was dat niet zo; iedereen wilde de dood van mijn tweelingzus zo snel mogelijk vergeten.”
Niet alleen haar ouders zwegen, maar ook gynaecologen en verloskundigen deden begin jaren 80 alsof er niets aan de hand was. “Destijds werd er een doek over de baby gelegd, zodat de moeder het kindje niet kon zien en zich dus ook niet kon hechten.” Bijna niemand vroeg haar ouders naar de doodgeboren dochter: “De focus lag op het kind dat wel leefde, en dat was ik.”
Lees ook
Wat zijn de regels omtrent de uitvaart van een stilgeboren kind?
Tot zeven jaar geleden wist Horsthuis niets over haar zus. “We hadden niks van haar. Geen echo, geen foto’s, geen handafdrukjes. Zij was iets heel abstracts.” Ook waar en wanneer haar zusje gecremeerd was, bleef onduidelijk. Steeds meer vragen doemden op. “Door op zoek te gaan naar informatie werd mijn tweelingzus steeds concreter. Ze kreeg bestaansrecht”, vertelt Horsthuis.
Uiteindelijk weet ze een pathologisch rapport te bemachtigen en wordt het duidelijk waar en wanneer haar zusje is gecremeerd. “Dat was heel belangrijk voor mij, want om goed te kunnen rouwen heb je nu eenmaal handvatten en herinneringen nodig.” Haar tweelingzus draagt wel een naam. “Als kind heb ik mijn moeder beloofd die aan niemand te vertellen.”
Tot in de jaren 80 was het overlijden van een baby taboe, maar vanaf de jaren 90 kwam er een kleine kentering. “Dat begon met het inzicht dat wegstoppen de rouw niet minder maakt, maar juist verergert”, zegt Horsthuis. “Veel onderzoeken laten zien dat er veel verdriet was na het verlies van een baby, maar dat er daarna niet meer over gesproken mocht worden, maakte het verdriet nog erger.”
Tegenwoordig krijgen ouders van doodgeboren kinderen betere hulp. Ook is het sinds 2019 mogelijk om het overleden kind aan te geven bij de gemeente. Maar het blijft een pijnlijk onderwerp. “Mensen vinden het nog steeds moeilijk”, merkt Horsthuis. “Het is een bijzondere manier van rouwen, die velen niet begrijpen.”
Het rouwproces van de ouders van Horsthuis gebeurde achter gesloten deuren. “Dat is mijn grootste verdriet: dat zij dat met z’n tweeën hebben verwerkt en geen rekening hebben gehouden met de impact die het op mij had, om mijn tweelingzus te verliezen.” Dat sloeg bij haar ouders in als een bom.
“Ik heb zeven jaar over dit boek gedaan, een spannende en zware periode voor mijn ouders. Het is confronterend geweest en dat vonden ze heel moeilijk.” Toch zijn haar ouders blij met de zoektocht. “Het levert veel moois op. Anno 2020 is men veel opener over dit onderwerp, zo ontstaan er nieuwe gesprekken.” De inzichten uit het boek biedt de familie een tweede kans om samen te rouwen. “We kunnen er nu samen over praten, in plaats van ieder op een eigen eilandje.”
Het feit dat Horsthuis nu al bijna veertig jaar zonder tweelingzus leeft, blijft voor haar een ongrijpbaar iets. “Ondanks dat ik goed alleen kan zijn, weet ik dat ik met z’n tweeën had moeten zijn. Als kind fantaseerde ik vaak over mijn zus en ook nu nog, wanneer ik andere tweelingen zie. Hoe zou het zijn? Zouden we een goede band hebben gehad? Zou ik een ander mens zijn geweest? Dat zijn vragen zijn die mij nu bezighouden.”
Jorie Horsthuis
Lees ook
Taart en tranen: Natasja’s doodgeboren dochter Jolie is eindelijk geregistreerd
