Troep

Als Eveline haar benadert is ze meteen geïnteresseerd. Het onderwerp oxycodon zwerft al een tijdje rond in haar hoofd, omdat ze het zelf ook eens heeft gekregen toen ze onwel werd tijdens het werk. Villerius: “Ik kreeg ineens heel heftige pijnen in mijn maag. Ik weet hier niet zoveel meer van, maar belandde op de Eerste Hulp en kreeg meteen oxycodon.”

Binnen tien minuten staat ze op met de infuusdraden nog in haar arm, klaar om weer te vertrekken. “Mijn collega lag in een deuk, want dat ging natuurlijk nog helemaal niet. Oxy is een pijnstiller die instant werkt, maar ook écht heel zwaar is. Toen Eveline me hierover mailde, herkende ik het meteen als de troep die het is. En zij slikt al zeven jaar lang het vierdubbele van mijn eenmalige dosis. Ik kon toen niet eens op mijn benen staan, maar zij heeft die hoeveelheid nodig om te kunnen functioneren. Ik kon me daar niets bij voorstellen.”

Geen draaiboek

Villerius volgt Eveline uiteindelijk acht maanden, gedurende twee stoppogingen. “Wat me is bijgebleven is het totale gebrek aan begeleiding. Evelines huisarts en pijnarts konden haar niet helpen, de apotheek wist haar vragen over het afschalen en de gevaren daarvan ook niet te beantwoorden. Dat vond ik echt bizar om te zien. Je leest in kranten hoe groot dit probleem is, maar er bestaat geen draaiboek. Het viel me op dat ze dit echt allemaal zelf moest doen, ook nog eens tijdens de coronacrisis. Ze heeft zich ontzettend eenzaam gevoeld: niemand vertelde haar wat normaal was of waarschuwde haar voor wat zou komen. Ze moest het echt zelf uitzoeken.”

Bekijk hier de korte documentaire Oxycodon: eenzame strijd tegen pijn

Oxycodon is niet alleen populair onder patiënten, de pijnstiller is ook te vinden op het afhaalmenu van menig drugsdealer. Mensen zonder chronische pijn ervaren sneller een roesje na inname van oxycodon, een tijdelijk gevoel van euforie. Toch maakt Villerius zich met name zorgen om de groep mensen die langdurig oxycodon gebruikt om pijn te bestrijden. Voor korte interventies is dit vaak een prima oplossing: daarna ga je over op paracetamol of ga je in behandeling bij de fysio en neemt je lijf zelf de controle langzaam weer over. Als je stelselmatig oxycodon blijft gebruiken, herstelt je lijf niet meer.

Villerius: “Dan word je naast fysiek ook geestelijk afhankelijk. Je wilt niet meer zonder, omdat je bang bent voor de pijn. Pijn die ook onherroepelijk terugkomt, in het geval van chronische pijn. Die angst werkt verslaving in de hand: je gaat onbewust preventief verdoven. En waarom zou je daarvoor nog paracetamol gebruiken, als oxycodon zo gemakkelijk te krijgen is?”

Kennis

Tijdens gesprekken met artsen ontdekte de documentairemaakster namelijk dat de pijnstiller nog steeds vrij rap wordt voorgeschreven. “Meestal bij acute pijn of na operaties, puur omdat het razendsnel werkt. Als arts wil je natuurlijk dat je patiënten geen pijn hebben, je wilt ze zo snel mogelijk uit die hel trekken. Maar wat mij opviel is dat er bijzonder weinig kennis is over hoe je weer van die pijnstiller afkomt en hoe verschrikkelijk verslavend het is. Oxycodon is blijkbaar de beste pijnstiller, maar ook de meest verslavende: het is een duivels dilemma als mensen écht pijn hebben.”

Daarnaast is er volgens Villerius nog niet voldoende kennis over de langetermijneffecten van het opiaat. Het bewustzijn bij het uitschrijven van oxycodon is al aan het verbeteren, maar het risico zit hem vooral in de herhaalrecepten. “Hoe gaat dat in die automatische molen? Sommige artsen hebben een systeem ontwikkeld waarin een extra arts kijkt of het recept nog nodig is en het aftekent, sommigen gaan met patiënten het gesprek aan. Maar er zijn ook flink wat artsen die op jaarbasis zoveel oxycodon uitschrijven, dat ze het hoelang en waarom eigenlijk niet goed weten. Als iemand via het ziekenhuis oxycodon krijgt voorgeschreven, zou iedere huisarts hen eigenlijk moeten uitnodigen en een gesprek aanknopen over alles wat daarbij komt kijken.”

Niet aan beginnen

Villerius heeft het gevoel dat het oxycodon-verhaal nog lang niet ten einde is. “Deze korte documentaire zit dicht op de huid en is heel persoonlijk, maar ik denk dat dit onderwerp zich zeer goed leent voor journalistieke vervolgen. Hier zit meer in. Evelines verhaal roept zoveel vragen op, ik denk dat er nog talloze mensen zijn die zich hierin herkennen. Het lijkt me mooi om die verhalen te horen en te weten waarom mensen oxycodon hebben gekregen, of artsen eventuele alternatieven hebben besproken. Een aantal artsen maakt zich hier al heel hard voor, maar bij een veel groter percentage lijkt die kennis te ontbreken. Dat is geen verwijt: de meeste artsen doen echt wat ze kunnen, maar oxycodon zou misschien wel een prominentere plek in de basisopleiding moeten krijgen.”

Villerius hoopt in ieder geval dat mensen één ding onthouden van deze korte documentaire: “Niet aan beginnen. Ga je wél aan de oxycodon, vraag dan aan je arts of er een alternatief is, of een plan voor ná de pijn. Ga in ieder geval het gesprek aan. Het is niet dat ik vind dat deze pijnstiller verboden moet worden, ik geloof dat het een oplossing is voor veel dingen. Maar ik wil mensen wél bewust maken van de gevaren.”

Lees ook
Eveline is al 7 jaar afhankelijk van oxycodon: ‘Elke beweging doet pijn’ of ga naar LINDA.nl/oxycodon

Mocht je na het lezen van dit artikelen zelf vragen hebben over het gebruik van oxycodon, neem dan contact op met je huisarts.