De dochter van Stephanie ten Cate (40), die we een tijdje geleden spraken over zoon Kai, lijdt ook aan de stoornis.

Wachtlijst

Bij de eetstoornis arfid wil of durf je, in ’t kort gezegd, bepaald voedsel niet te eten. Een probleem waar Layla haar hele leven al last van heeft: “De wachtlijst was een half jaar, maar daarna werd de diagnose vrij snel gesteld. Mijn klachten waren dan ook behoorlijk duidelijk: spanning bij nieuwe dingen proberen, het moeilijk doorslikken van bepaalde etenswaren en veel last hebben van de textuur van sommige voedingsmiddelen.”

Vlaflip en smeerworst

Waar Rowena vooral op cola en roze koeken leeft, at Layla lange tijd constant hetzelfde, zonder afwisseling. “M’n ontbijt bestond elke dag uit vlaflip en verder at ik brood met hagelslag of smeerworst. Gelukkig heb ik fruit altijd lekker gevonden. Zo krijg je nog wel vitamines en mineralen binnen.” Layla eet nu niet meer te weinig, maar de verbetering komt in kleine stapjes: “Ik probeer veel nieuwe dingen, zo wen je ook aan andere smaken en het mee-eten met anderen. Sinds kort kan ik bijvoorbeeld pasta eten, en ook bami of nasi gaat steeds beter. Al blijft rijst nog steeds heel moeilijk.”

‘Ik kan dit niet’

Vooral in sociale situaties loopt Layla tegen het probleem aan. “Niet dat ik vaak in gezelschap eet, ik lunch wel op school, dan heb ik eigen brood mee. Gisteren gingen we bijvoorbeeld naar Lille, dan heb ik van tevoren wel stress: lukt het me om te eten? Hebben ze iets wat ik lekker vind? We kregen gewoon iets opgediend: ik had pizza met champignon. Nou.. dat werd ‘m dus niet.” Bij haar moeder Stephanie trilde op dat moment de telefoon: “Ze stuurde me een appje met: mam, ik kan dit niet. Layla voelt op zo’n moment zoveel spanning en ook een beetje schaamte.”

Lees ook:
 Zo is het om morbide obesitas te hebben in de Verenigde Staten

Veel onbegrip

Layla kreeg uiteindelijk een pizza met paprika, die ze wél kon eten, omdat ze daarmee had geoefend. Moeder Stephanie voelt dan veel trots: “Mensen vinden toch regelmatig dat je je aanstelt. Want ja: hoezo wel een pizza met kaas, maar niet met champignon? Éét gewoon even wat, is vaak de algemene mening. Er wordt lacherig over gedaan, het is een taboe. Dat zie je ook bij andere eetstoornissen. Jammer, want dat zorgt voor veel onbegrip.”

Genetische obesitas

Stephanie heeft naast Layla ook een zoon: Kai, die genetische obesitas heeft. “Dat is een raar contrast: één kind die de hele dag wil eten tegenover een ander die er juist veel moeite mee heeft. Kai is superlief voor z’n zus, hij is erg complimenteus wanneer het haar lukt om te eten. Als hij een paniekerig appje voorbij ziet komen, denkt hij ook actief mee naar oplossingen.” Kai mag volgens Stephanie maar bepaalde hoeveelheden eten, terwijl Layla juist één opscheplepel per avond móet eten. “Daar is ook geen discussie meer over, hoeveel tranen er ook vallen. De spanning aan tafel is daardoor minder: dit is gewoonweg hoe het is.”

Behandeling

De huidige behandeling van Layla is nuttig, zowel voor haarzelf als het hele gezin. “Ik heb elke drie weken systeemtherapie, daar ga ik met mijn moeder heen. Er wordt daar veel gepraat, vooral over hoe je als gezin omgaat met de situatie.” Stephanie vult aan: “De sfeer is snel vermijdend. Layla vermijdt eten, wij willen het verdriet vermijden wat zij krijgt wanneer ze niet kan eten. Zo houd je gezamenlijk de situatie in stand.” Daarnaast krijgt Layla ook individuele therapie: “Je eet dan met kinderen die ook afrid hebben. Dat is fijn: ze zeggen altijd dat er ook anderen zijn, maar je kent eigenlijk niemand.”

Andere diagnose

Layla heeft sinds twee weken ook een andere diagnose gekregen: een autismespectrumstoornis. De 14-jarige vertelt hoe dat samenhangt met arfid: “Dit kan verklaren waarom ik zo gevoelig ben voor de textuur, geur en smaak van dingen. Maar: toen ik nog klein was en leerde eten, had mijn vader kanker, en mijn moeder was toen hoogzwanger van Kai. Er was toen erg veel spanning in huis, wat ook meegespeeld kan hebben binnen die angstontwikkeling.”

Lees ook
Stephanies zoon (12) heeft genetische obesitas: ‘Iedereen dacht dat we hem volpropten’