Liesbeth Rasker (35) runt een Instagram-café waar elke maandag duizenden vrouwen (en een handvol mannen) elkaar advies geven. Speciaal voor LINDA. licht de kroegbaas een gespreksonderwerp toe. Dit keer staan twijfels over een burn-out centraal.
Deze week in Kroegpraat met Rasker: ‘Hoe weet je of je in een burn-out zit of dat je gewoon even een gestreste periode doormaakt? En wanneer trek je aan de bel?’
Soms behandelen we vragen in Kroegpraat die zó ongelofelijk veel reacties opleveren dat me meteen duidelijk wordt: o ja, dit is echt iets wat speelt. Zo ook bij deze vraag. Mijn inbox stroomde vol, honderden mensen hadden hier ervaring mee en deelden hun bevindingen. Ik vroeg me af: wat doen we onszelf toch aan dat we allemaal zoveel problemen hebben met stress, werkdruk, tijdsmanagement en de nooit ophoudende pogingen om het allemaal maar voor elkaar te boksen.
Ook ik heb er last van, overigens. Het is ook een beetje de vloek van de freelancer dat het heel moeilijk is om een goede balans te vinden in het aantal opdrachten dat je doet, omdat je toch vaak ook bang bent om ergens ‘nee’ te zeggen. Wie weet bellen ze je daarna nooit meer!
Zo gebeurt het ook bij mij dat mijn bord geregeld echt veel te vol is, en ik van gekkigheid niet meer weet hoe ik de weken door moet komen en ook voortdurend dingen vergeet, te laat kom, slecht slaap, me continu schuldig voel, etc.
Dat stress een grote rol speelt in onze samenleving is een feit, en dat veel mensen zich veel te vaak veel te druk kunnen maken om onbelangrijke zaken ook. Neem m’n werk: ik red geen levens, sta niet in een lab om een kankermedicijn uit te vinden, en toch zeg ik geregeld afspraken met vrienden af omdat ik een deadline heb of te moe ben na een werkdag.
Steeds vaker begint het aan me te knagen, die balans moet beter. Niet door níet te werken, overigens, want door te werken lever je ook een bijdrage aan een maatschappij waar je ook van profiteert.
Afijn, all this to say: werk is belangrijk, maar niet het állerbelangrijkst. Dat doorleven in een maatschappij die veel van je vraagt is geen sinecure, dus dat de balans soms doorslaat is heel begrijpelijk.
Maar wie écht in een burn-out terechtkomt is nog lang niet jarig, dus dat moet je toch zeker zien te voorkomen. Al staan velen op het randje of gingen er al overheen, blijkt maar weer uit de overweldigende hoeveelheid berichten die deze vraag oproept. Dus hierbij een kleine greep uit de vele, véle antwoorden.
Gijs Rademaker open over burn-out in 'Rooijakkers Over De Vloer': 'Kwam weken niet uit bed'
‘Spreekt het idee van vakantie je aan? Dan zit je goed. Als zelfs dat idee je veel te veel is, is het een slecht teken.’
‘Mijn psycholoog zei: overspannen is als je je gestrest voelt/denkt. Burn-out is als je dingen niet meer kan (zoals uit bed, eten, boodschappen doen etc) door de stress in je hoofd/lichaam.’
‘Ik merkte dat ik overspannen was toen ik niet meer kon stoppen met huilen. Drie volle dagen gehuild, daarna twee weken bijna alleen maar geslapen. Kon prikkels niet aan. Daarna ging het gelukkig redelijk snel beter en was ik de burn-out voor door op dat moment te luisteren en niet na die drie dagen huilen weer door te gaan.’
‘Bij mij bouwde het steeds meer op. Eerst had ik zondagavond buikpijn om naar werk te gaan, dat werd zaterdag en op het eind zelfs al op vrijdagavond. Ik merkte ook dat ik steeds meer afwezig was als ik met vriendinnen aan het praten was en continu aan werk dacht. Ik kreeg ook opeens huilbuien uit het niets, iets wat ik hiervoor nog nooit had gehad. Ook werd m’n zicht wazig, wat later door stress bleek te komen.
Kortom, het was echt het toenemen van klachten wat bij mij aangaf dat het een burn-out was. Ik zou aanraden om heel goed bij jezelf te leren herkennen hoe stress zich uit, dan kun je op sommige vlakken een stapje terug doen wanneer je dat merkt. Hoeft natuurlijk niet meteen minder werken te zijn, maar je kan ook op sociaal vlak wat minder inplannen (als je oplaadt van alleen zijn) of op werk hulp vragen bij iets wat moeite kost en stress geeft. Ik denk eigenlijk ook dat je vrienden, familie of evt. partner het misschien wel wat eerder doorhebben, dus goed om ook met hen te bespreken.’
‘Het boek Gek op stress heeft een goede checklist en legt alles duidelijk uit. Verder ben je bij een burn-out er zó laat bij, je kan het zelf namelijk niet meer herkennen en jezelf helpen (bij langdurige stress gaan je hersenen op standby-modus). Dus zorg juist dat je er vroeg bij bent, er bestaat geen “te” vroeg als het gaat om je gezondheid. Het is zo klote, ik wens het mijn ergste vijand nog niet toe. En aan iedereen die er nu in zit: heel veel liefde. Nog een tip: Herstellen van Burn-out is een super praktische podcast voor de beginfase.’
‘’Wanneer trek je aan de bel?’ De vraag stellen, is ‘m beantwoorden, echt! Dus nu, en dat hoeft niet meteen te betekenen dat je je ziek meldt (mag wel!) maar je kunt ook bijvoorbeeld een preventief gesprek met de bedrijfsarts aanvragen, naar de (praktijkondersteuner van de) huisarts, meer open met vrienden of familie praten of hen bijvoorbeeld vragen wat zij aan je merken en of zij ook verandering zien in ‘hoe je gaat’.
Die verandering ten opzichte van ‘normaal’ opmerken is belangrijk, en genoeg reden om er wat mee te doen. Echt! Je bent geen aansteller als je aan de bel trekt, het is juist goed. Veel succes.’
‘Volledig mentaal en/of fysiek uitgeput zijn. Ik zit nu bijna een jaar in een burn-out en die was in het begin zo heftig dat ik alleen nog maar op bed kon liggen. Een blokje om wandelen was soms al te veel. “Simpele” dagelijkse dingen lukten niet meer of kostten heel veel moeite.
Verder kon ik niet meer goed tegen drukte of überhaupt prikkels (zoals van tv/telefoon). Ontspannen lukte ook niet meer goed. Het verschilt natuurlijk per persoon hoe heftig de burn-out is. Het is zoooo belangrijk om vroeg de signalen die je lichaam geeft te herkennen, want hoe verder je “heen” bent, hoe langer het vaak duurt voor je er weer helemaal bovenop bent. Zorg goed voor jezelf.’
Moet je aan je nieuwe liefde opbiechten dat je de vorige hebt bedrogen?
Liesbeth is schrijver en podcastmaker (van onder meer <em>De Dienst</em> en <em>Dag voor Dag</em>), en sinds een jaar digitale kroegbaas. Ze woont in Amsterdam met haar poes Disco, was in een vorig leven altijd op reis, en als ze later groot is hoopt ze de helft van het jaar op een Italiaanse heuveltop te wonen.
