Is een hand verliezen één van de ergste dingen die je kan overkomen? De 24-jarige Ena Dedić heeft haar stompje geaccepteerd en vindt zichzelf – met én zonder ‘robothand’ – gewoon heel uniek.
Ze is haar rechterhand een jaar geleden verloren en krijgt over een week haar op maat gemaakte prothese.
“Mijn vriend – inmiddels verloofde – en ik reden door een scherpe bocht in Sarajevo”, vertelt Ena, die inmiddels al twee jaar in Bosnië woont. “Er had daarvoor een tankwagen gereden die benzine lekte. De weg was hartstikke glad en onze auto kantelde op mijn kant.”
Ena zit op dat moment in de bijrijdersstoel. “Door de harde klap brak het glas aan mijn kant en vloog mijn arm uit het raam. Doordat de weg zo glad was gleed de auto nog een paar meter door en schuurde mijn hand over het asfalt heen. Hij was er ter plekke meteen al afgehakt.”
“Toen de auto gestopt was, vroeg mijn vriend me of ik oké was. Hij had zelf gelukkig niets. Op dat moment had ik totaal nog niet door dat mijn hand eraf lag, want mijn arm hing nog uit het raam en ik voelde geen pijn door de adrenaline. Op een gegeven moment trok ik mijn arm naar binnen en zag ik dat ik geen hand had en mijn arm onder het bloed zat. Uit shock begon ik heel hard te lachen.”
“Het leek alsof ik in een film zat. Terwijl ik lachte keek ik van mijn ‘hand’ naar mijn vriend, die ineens begon te schreeuwen. Hij dacht echt: wat is er met haar? Haar hand ligt eraf en ze zit gewoon te lachen. Ik weet ook echt niet waarom ik aan het lachen was. Ik had nog steeds geen pijn. Het was alsof ik in een film zat en het mij helemaal niet overkwam.”
De mensen die achter het stel hadden gereden, stoppen om het tweetal uit de auto te halen. “Op het moment dat ik uit de auto was, voelde het nog steeds alsof er niks met me aan de hand was. Mijn vriend zorgde ondertussen dat de ambulance gebeld werd, terwijl ik als een soort ballerina over de weg huppelde om mijn hand te zoeken. Toen ik die vond, hield ik met mijn ene hand de andere vast.”
Later dringt het pas tot Ena door wat er is gebeurd. “Ik weet nog dat ik tegen mijn vriend zei: ‘Je gaat me nu toch niet verlaten nu ik geen hand meer heb?’. Daardoor moest hij huilen en nam mijn geamputeerde hand van me over zodat ik deze niet meer hoefde te zien.”
“Nog steeds strak van de adrenaline vroeg ik de ambulancebroeders of ze mijn hand er even snel aan wilden naaien, want ik had nog allemaal dingen te doen. Ze brachten me uiteraard meteen naar de eerste hulp waar ik nog twee tot drie uur heb moeten wachten tot ik eindelijk geopereerd kon worden.”
“Terwijl ik daar lag te wachten, dacht ik echt dat ik dood zou gaan. Ik had nog nooit zo veel pijn gehad. En ik kreeg geen medicatie, omdat ik niet veel later onder het mes moest. Intussen lag mijn afgehakte hand op mijn schoot, waarvan als een kip zonder kop nog steeds de vingers bewogen. Daardoor dacht ik dat ze mijn hand er makkelijk weer aan konden zetten.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Na een operatie van vier uur wordt Ena uiteindelijk wakker zonder rechterhand. “Mijn arm lag gestrekt op een tafel naast me. De doktoren zeiden dat ik er zelf naar moest kijken, maar zeiden expres niet dat mijn hand eraf was. Ik voelde meteen dat er een stompje zat en weigerde te kijken. Pas toen ben ik in paniek geraakt. Toen ik keek en het stompje zag, werd ik helemaal gek. Ik dacht dat ik zelfmoord zou gaan plegen en smeekte de doktoren om me onder narcose te brengen en nooit meer wakker te maken.”
Ena’s ouders en vriend zitten dan al uren in onzekerheid. “Toen mijn moeder binnenkwam wilde ik haar het stompje helemaal niet laten zien. Ze verzekerde me dat het oké was en toen ik mijn arm uiteindelijk liet zien zei ik sorry tegen haar. Ze bleef zo groot op dat moment en gaf me het gevoel dat het allemaal goed zou komen. Mijn vriend en vader stonden achter een groot raam mijn kamer in te kijken. Toen mijn moeder hen mijn arm liet zien, begonnen ze te huilen.”
“Van de zeven dagen in het ziekenhuis waren de eerste drie heel depressief. Ik wilde toen het liefst het raam uitspringen, want ik zag geen uitweg meer. Gelukkig had ik hele lieve dokteren en zusters die me supergoed hebben opgevangen en ik heb op een gegeven moment tegen mezelf gezegd: ‘Ena, door te huilen groeit je hand niet terug’. Ik heb mezelf verteld dat ik nergens depressief voor hoefde te zijn. Daarnaast heeft de steun van m’n familie en m’n vriend me er echt bovenop geholpen.”
Nu, een jaar later, is Ena verloofd met haar vriend en krijgt ze over een week haar prothese. “In eerste instantie konden ze geen prothese maken, omdat mijn arm niet ver genoeg geamputeerd is. Ik kon dus kiezen om mijn arm tot mijn elleboog te laten amputeren, maar dat wilde ik niet. Ik was net gewend aan mijn stompje.”
Tekst gaat verder onder de foto.
“Twee weken later belden ze me met het goede nieuws dat ze een uitzondering voor me wilden maken en hun beste mensen in een team zouden zetten om voor mij de perfecte prothese te maken. Over een week is-ie klaar, dus ik ben nu bij de fysio oefeningen aan het doen om te leren hoe ik de hand kan besturen.”
Na het ongeluk heeft Ena overigens nooit haar stompje verstopt. “Ik heb meteen tegen mezelf gezegd dat ik dit zo open mogelijk aan iedereen ga laten zien. Ik wil laten zien dat je zonder hand ook heel mooi kunt zijn. Ik voel mezelf nu juist heel uniek en dat zelfvertrouwen wil ik echt uitstralen. Voor mijn gevoel hoort het bij mij en ik kan mezelf echt niet meer voorstellen met twee handen. Ik ben er gewoon trots op.”
